Mus­ta­fa Ke­mal Ata­tür­k'­e 19 Ey­lül 1921 yı­lın­da “ga­zi­”lik un­va­nı ve­ri­li­şi­nin yıl­dö­nü­mü “Ga­zi­ler Gü­nü­” ola­rak kut­la­nı­yor. Gü­nü­müz­de “ga­zi­le­r” de­ni­lin­ce de ak­la Gü­ney­do­ğu'da ya­ra­la­nan as­ker­le­ri­miz ge­li­yor. Ama du­rum bu­gün hiç öy­le de­ğil.
Kur­tu­luş Sa­va­şı­mız­dan son­ra Ata­türk, “Sa­vaş­ta bir­çok kah­ra­ma­nı­mız ol­du. Ga­zi­le­ri­mi­zi, şe­hit­le­ri­mi­zin ya­kın­la­rı­nı ödül­len­di­re­lim, gu­rur­lan­dı­ra­lım ve ge­le­cek ne­sil­le­re ör­nek gös­te­re­li­m” di­yor. Bu amaç­la bir ko­mis­yon ku­ru­lu­yor. Bü­tün il­le­re ya­zı gön­de­ri­li­yor, kur­tu­luş mü­ca­de­le­sin­de ya­rar­lı­lık­lar gös­te­ren­le­rin öy­kü­le­ri din­le­nip uy­gun bu­lu­nan­la­rın isim­le­ri­nin bil­di­ril­me­si is­te­ni­yor.

80 BİN İSİM GEL­Dİ

“Ben sa­vaş­ta bü­yük kah­ra­man­lık­lar gös­ter­di­m” di­yen 80 bin ki­şi­nin is­mi An­ka­ra'ya ulaş­tı­rı­lı­yor. Dev­let­te bu­lu­nan ka­yıt­lar in­ce­le­ni­yor, ki­şi­le­rin an­la­tım­la­rı araş­tı­rı­lı­yor ve so­nuç­ta 6 ki­şi­lik ko­mis­yon an­cak 6 bin 920 ki­şi­ye “ga­zi­”lik un­va­nı ve­ril­me­si­ni uy­gun bu­lu­yor. Bu kah­ra­man­la­rın İs­tik­lal Sa­va­şı be­ra­tı­nı Mus­ta­fa Ke­mal Ata­türk im­za­lı­yor.
Ga­zi­le­ri­miz el üs­tün­de tu­tu­lu­yor. Gü­nü­müz­de yok edil­me­ye ça­lı­şı­lan, üze­ri­ne sa­ray kon­du­ru­lan Ata­türk Or­man Çift­li­ği'nin ger­çek adı Ga­zi Çift­li­ği'dir. O isim, çift­lik­te ça­lı­şan ga­zi­le­rin adı­nı ta­şır. Da­ha­sı ga­zi­le­ri­miz için çift­li­ğin he­men ya­nın­da ev­ler ya­pı­lı­yor. İş­te o ev­le­rin bu­lun­du­ğu yer son­ra bu­gün de bu­lu­nan Ga­zi Ma­hal­le­si ola­cak­tır. Çift­li­ğin di­ğer ucun­da ça­lı­şan­lar için yi­ne bir ma­hal­le ku­ru­lu­yor. Ora­da otu­ran ga­zi­le­rin bu­lun­du­ğu yer ise bu­gün “Er­ga­zi­” ola­rak bi­li­nen semt­tir. Da­ha­sı, Er­ga­zi'de Ata­türk ken­di pa­ra­sıy­la bir il­ko­kul yap­tır­mış. O gün­le­rin ta­nı­ğı bir ga­zi, ve­fa­tı­na ka­dar her yıl okul açı­lı­şın­da ge­lip şi­ir­ler oku­yor, Ata­türk­lü gün­le­ri an­la­tı­yor­muş.

GA­Zİ SA­YI­SI YÜK­SE­LİŞ­TE

De­mok­rat Par­ti­li yıl­la­ra ge­li­ni­yor. Ad­nan Men­de­res baş­ba­kan. 1952 yı­lın­da 1002 Sa­yı­lı Ka­nu­n'­la İs­tik­lal Sa­va­şı ga­zi­si sa­yı­sı­nı 6 bin 920'den 45 bi­ne çı­kar­tı­rı­yor. 1953 yı­lın­da 1005 Sa­yı­lı Ka­nu­n'­la Ko­re Sa­va­şı'na gön­de­ri­len 4 tu­ga­ya da “ga­zi­”lik un­va­nı ve­ril­miş. Oy­sa sa­va­şa üç grup ka­tıl­mış, bun­lar­dan 741'i şe­hit ol­muş, 2 bin 147'si ya­ra­lan­mış, 234'ü esir ol­muş, 175'i de kay­bol­muş. Ko­re Sa­va­şı'na gi­den 16 bin ki­şi
“ga­zi­” ola­rak ka­bul edil­miş. Ya­ni Ko­re'de sa­va­şa ka­tıl­ma­yan­lar da ga­zi sa­yıl­mış.
1974 Kıb­rıs Ba­rış Ha­re­kâ­tı için gö­rev­len­di­ri­len tüm as­ker­ler sa­va­şa ka­tıl­sın, ka­tıl­ma­sın hep­si ga­zi sa­yıl­mış. Bir an­da ga­zi sa­yı­sı 47 bin­den 87 bi­ne yük­sel­miş. Son­ra­ki hü­kü­met­ler dö­ne­min­de ka­nun­lar yi­ne de­ğiş­ti­ri­li­yor. 1980 yı­lı baz alın­dı­ğın­da İs­tik­lal Sa­va­şı Ma­dal­ya­sı al­ma­ya hak ka­za­nan ga­zi sa­yı­sı 6 bin 920'den tam 193 bi­ne çı­ka­rı­lı­yor. Açık­ça­sı, sa­va­şa ka­tıl­dı­ğı öne sü­rü­len her­ke­se ma­dal­ya ve­ri­li­yor. Ata­türk dö­ne­min­de ga­zi­le­re de­mir­yo­lu ge­lir­le­rin­den his­se ve­ril­miş. Te­kel ge­lir­le­rin­den bel­li bir pay on­la­ra ay­rı­lı­yor­muş. 1952'de TCDD'­den ge­len ge­lir ke­si­li­yor, tü­tün­den ge­len yüz­de 8 pay ise gü­nü­müz­de 1,2'ye dü­şü­rü­lü­yor.

AR­TIK “GA­Zİ­”, “ŞE­Hİ­T” YOK

Ge­le­lim gü­nü­mü­ze… Gü­ney­do­ğu'da şe­hit­ler ve­ri­lir­ken, ya­ra­la­nan­la­rın sa­yı­sı ar­tar­ken Te­rör­le Mü­ca­de­le Ka­nu­nu kap­sa­mın­da 1991 yı­lın­da ye­ni dü­zen­le­me­ler ya­pıl­dı. Mus­ta­fa Ke­mal Ata­türk na­sıl yap­tıy­sa, ga­zi ve şe­hit un­van­la­rı­nın ve­ri­liş bi­çi­mi­nin de o gün­kü gi­bi ol­ma­sı he­def­len­di. Kıs­men ya­pıl­dı. Ge­nel­kur­may Baş­kan­lı­ğı şe­hit ve ga­zi­le­ri­ne sa­hip çık­tı, on­lar için ya­pı­la­cak ya­sal dü­zen­le­me­le­rin hep ta­kip­çi­si ol­du.
AK­P'­li yıl­la­ra gel­dik. 3713 sa­yı­lı Te­rör­le Mü­ca­de­le Ka­nu­nu'n­da “şe­hi­t” ve “ga­zi­” ta­nı­mı yer alı­yor­du. Ama AK­P'­nin is­te­ğiy­le ya­sa de­ğiş­ti­ril­di, “ga­zi­” ve “şe­hi­t” söz­cük­le­ri ka­nun­lar­dan çı­ka­rıl­dı. Şe­hit­ler için “va­zi­fe ölü­mü­”, ga­zi­ler için “va­zi­fe ma­lu­lü­” de­nil­di. Gö­rev­liy­ken tra­fik ka­za­sı ge­çi­rip ha­ya­tı­nı kay­be­den­le, si­lah­lı ça­tış­ma­da şe­hit edi­len ara­sın­da hiç­bir fark kal­ma­dı. Açık­ça­sı Ba­tı'­da bir as­ke­ri bir­lik­te ran­za­sın­dan dü­şüp ölen as­ke­ri­miz­le, ça­tış­ma­lar­da ha­ya­tı­nı kay­be­den ay­nı ya­sa hü­küm­le­ri­ne ta­bi ol­du.

KİM GA­Zİ BEL­Lİ DE­ĞİL

Kim­lik kar­tın­da da­ha ön­ce ga­zi olan­lar için “ga­zi­”, şe­hit eşi için “şe­hit eşi­”, an­ne­si için “şe­hit an­ne­si­”, ba­ba­sı için “şe­hit ba­ba­sı­”, kar­de­şi için “şe­hit kar­de­şi­” ya­zı­yor­du. Oy­sa şim­di kim­lik kart­la­rın­da “şe­hit ya­kı­nı, ga­zi, ga­zi ya­kı­nı, va­zi­fe ma­lu­lü, va­zi­fe ma­lu­lü ya­kı­nı­” ya­zı­yor. Ya­ni ki­min ne ol­du­ğu bel­li de­ğil.
Bu kar­tı ka­şı­yan her­kes ken­di­si­ni ga­zi gös­te­ri­yor. Ge­nel­kur­may Baş­kan­lı­ğı, te­rör ve te­rö­rün et­ki­siy­le (ma­yın, pat­la­yı­cı­lar) ya­ra­la­nıp ma­lul olan­la­rı “ga­zi­”, ölen­ler için de “şe­hi­t” ta­nı­mı yap­mış­tı. Hü­kü­met, oy uğ­ru­na bu kav­ram­la­rı ge­niş­le­te­rek ga­zi­lik ve şe­hit­lik kav­ra­mı­nın de­ğe­ri­ni azalt­tı.
Bak­ma­yın siz kut­la­ma­la­ra. Ge­nel­kur­ma­y'­da “Ga­zi­”nin bir tek adı kal­dı. Ar­tık tüm yet­ki Ai­le ve Sos­yal Po­li­ti­ka­lar Ba­kan­lı­ğı'n­da, ga­zi­ler ve şe­hit ya­kın­la­rı po­li­ti­ka­nın ku­ca­ğı­na atıl­mış.