CHP ve İYİ Parti'nin 2018 milletvekili seçimleri öncesi başlayan ilişkilerini bozmak için çok çaba gösterildi. Bunu başaramadılar. Ancak son dönemde yapılan açıklamalar, iki partinin yönetimlerinde de taraftarları arasında da önemli bir soğuma yaşanmasına neden oldu. Sanki bundan sonra hiç bir araya gelmeyecekleri izlenimi doğdu.
Aslında sorunlar bilimsel çalışmalarla rahatlıkla aşılır. Eğer bu seçimde birlikte hareket edilemezse, bundan sonra o birliktelik belki hiç gerçekleşmez. Millet İttifakı, Anayasa taslağı da hazırlamıştı. 6 partinin hazırladığı taslak, birliktelik dağılınca ortadan kalkmış olacak. Böylece AKP'nin getirmek istediği değişikliğin kabul edilmesi de kolaylaşacak.
“SANDIĞA GİTMEYECEĞİM”
CHP içinde yaşanan dalgalanmada en çok duymaya alıştığımız cümle, “Gelecek seçimde sandığa gitmeyeceğim, oy kullanmayacağım” oluyor. CHP'li seçmenin sandığa gitmemesi, oy kullanmaması AKP'nin çok işine yarayacak. Yapılması gereken, seçmenin öteden beri istediği, partiye kayıtlı üyelerle hakim denetiminde önseçim yapılması ve adayların masa başında değil, önseçimle belirlenmesidir.
Siyasi Partiler Kanunu'nda adayların önseçimle belirlenmesinin esas olduğu belirtiliyor. Ancak buna uyulmuyor. CHP'de tüzük değişikliğiyle, eleştiri konusu olan birçok konunun giderilmesi amaçlanıyor. Kurultay'da yeni tüzük değişikliğiyle milletvekili, belediye başkanlığı gibi görevlere dönem sınırlaması getirilmesi amaçlanıyor.
YENİ BİR ARAŞTIRMA
ODTÜ'lü bir grubun oluşturduğu, tamamen gönüllülük esasıyla çalışan, başında Mehmet Günal Ölçer'in bulunduğu Polimetre, 2023 milletvekili seçim sonuçlarını dikkate alıp Mart-2024'te yapılacak yerel seçimlere İYİ Parti'nin tek başına, muhalefet ile birlikte ya da tüm partilerin ayrı ayrı girmeleri arasındaki farkı, Mart-2019'da yapılan yerel seçimin de muhalefet tarafının analizini yaptı. Araştırmanın yönteminde; 2024 belediye seçimlerini hangi partinin kazanacağının hesaplanmasında, partilerin 2023 milletvekili seçiminde aldıkları oylar esas alındı. Belediye başkan adaylıkları D'Hondt (nispi veya oransal) sistemiyle üleştirildi. Ölçer'in araştırma sonuçlarını özetleyelim:
İYİ PARTİ TEK BAŞINA GİRERSE
İYİ Parti yerel seçime muhalefet tarafından ayrılıp tek başına girerse nasıl bir tablonun ortaya çıkacağını 2023 seçim sonuçlarına göre Mehmet Günal Ölçer şöyle anlattı:
– İYİ Parti hiçbir büyükşehir veya il belediyesini kazanamaz. Sadece 3 ilçe belediyesini (Hizan, Beşikdüzü ve Yenifakılı) kazanabilir.
– Buna karşılık 2019 seçiminde muhalefetin kazandığı Adana, Ankara, Eskişehir, Hatay, İstanbul ve 2024'te kazanacağı hesaplanan Balıkesir, Denizli ve Manisa Büyükşehir Belediyelerinin iktidar tarafından kazanılmasına neden olur.
-2019 seçiminde muhalefetin kazandığı Burdur, Yalova ve 2024'de kazanılacağı hesaplanan Bitlis ve Uşak il belediyeleri kaybedilir.
– 80 ilçe belediyesinin iktidar tarafından kazanılmasına neden olur.
AYRI LİSTE İLE GİRİNCE
Aynı araştırmada, İYİ Parti'nin 2023 milletvekili seçimine ayrı listeyle girmesi sonucu Millet İttifakı'nın 18 eksik, iktidar tarafının 16 fazla milletvekili çıkartmasına neden olduğu belirtiliyor. Bu arada CHP Genel Başkanının, seçime birlikte girilmesi halinde İYİ Parti'ye 60 milletvekili önerdiği, ancak bunun kabul edilmediğini, sonuçta 44 milletvekili çıkarıldığını da hatırlatalım.
Bir siyasi partinin iktidarı desteklemek için mutlaka iktidar tarafına geçmesi gerekmez. Muhalefet tarafından ayrılıp iktidara vereceği destek, iktidar tarafına geçerek verebileceği destekten daha fazla olur.
2019 SEÇİMİNİ HATIRLAYALIM
İYİ Parti, seçime tek başına girip ağırlığını öğrenmek istiyor. Parti yönetimi böyle bir karar alabilir. Ancak sorunların daha da ağırlaşabileceği bir dönem tartışılıyor. Muhalefet partisi liderlerinin “Kestirip atmak” yerine diyalog kanallarını açık tutmalarına, bir araya gelip birlikteliği sürdürmelerine ülkemizin ihtiyacı var. Geçen yerel seçimde İYİ Parti ile yapılan işbirliğinin sonuçlarını hatırlatalım:
– 2019 yerel seçiminde; İYİ Parti'nin CHP adaylarını desteklediği 16 büyükşehirden 11'i kazanıldı. Başarı oranı yüzde 68.8 oldu.
– CHP'nin İYİ Parti'yi desteklediği 10 büyükşehirden Balıkesir, Denizli, Gaziantep, Kayseri, Kocaeli, Konya, Manisa, Sakarya, Samsun ve Trabzon'un hiçbiri kazanılamadı.
– İYİ Parti'nin CHP'yi desteklediği 469 il/ilçeden 151'i kazanıldı. Başarı oranı yüzde 32.2 oldu.
– CHP'nin İYİ Parti'yi desteklediği 254 il/ilçeden 15'i kazanıldı. Başarı oranı yüzde 5.9 oldu.
TEK BAŞINA GİRERSE
Seçim bu. Kimin ne yapacağı belli olmaz. Ancak 2023 milletvekili seçimlerindeki oy dağılımı dikkate alıp değerlendirildiğinde İYİ Parti'nin tek başına seçime girmesi durumunda ortaya çıkan tablo için Mehmet Günal Ölçer, “İYİ Parti hiçbir büyükşehir belediyesini, il belediyesini kazanamaz. Sadece 3 ilçe kazanabilir” diyor. İYİ Parti'nin yüzde 25'in üzerinde oy aldığı 16 ilçe bulunuyor.
İYİ Parti'nin muhalefet tarafında olduğu senaryoya göre muhalefet 17 büyükşehir belediyesini kazanıyor ve etki alanı yüzde 71'e çıkıyor. Akşener'in önerdiği gibi yerel seçime tüm partiler tek başlarına girerlerse muhalefet tarafı 7 büyükşehir kaybediyor. Bu senaryonun önceki senaryolardan farkı Eskişehir'in muhalefet tarafında kalacağıdır.
CHP ve İYİ Parti'nin ortak aday çıkarmaları durumunda kazanma olasılıklarının arttığı ve yerel seçimlerin CHP adaylarıyla daha kolay kazanılabildiği anlaşılıyor. Siyasi partilerdeki karar vericiler bu durumu mutlaka değerlendirecektir. CHP ile İYİ Parti arasındaki bağlar tamamen kopmuş değil. İki liderin bir araya gelmesi çok şeyi değiştirir.
