LİZBON
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Lizbon'da yeni Anayasa çalışmalarıyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Gül, gelinen noktada umutsuz konuştu, "Gelinen durum üzücü. Bu kadar konuştuk ettik, olmadı. Herkesin farklı teklifi var. Görülüyor ki artık bu çalışmalar olmayacak. Mevcut Anayasa'da değişikliğe gidilebilir" dedi.
ÇÖZÜM sürecinde gelinen nokta ve Anayasa değişikliğine nasıl bakıyor, bundan sonrasındaki beklentiler neler? Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile Lizbon'da kaldığı otelde bu konuları konuştuk. Öncelikle belirteyim, yeni bir Anayasa yapımı konusunda Cumhurbaşkanı umudunu tamamen bitirmiş. Nitekim, "Gelinen durum üzücü" diyerek bu tavrını koydu. Ancak mevcut Anayasa maddelerinde değişiklik yapılabileceği konusundaki beklentisini de devam ettiriyor. Çözüm sürecinde ise eşit yurttaşlık, yerel yönetimler ve kültürel haklar konusunda bazı düzenlemelerin yapılacağına inanıyor. Meclis'te bütün partilerin işbirliğini bekliyor, özellikle CHP'nin seçim öncesi benzer düzenlemeleri savunduğunu anımsattı.
Avrupalı şirketlerin, ülkelerindeki doymuş işlerini yeniden canlandırmak için Türkiye üzerinden yatırım yapmaları gerektiğini söyleyen, heyetteki gazetecileri ise "kadim dostlarım" diye tanımlayan Cumhurbaşkanı Gül'e yönelttiğimiz sorular ve yanıtları şöyle:
■ Çözüm süreci nasıl ilerliyor? Gelinen nokta nedir?
Türk devletinin geldiği durum, demokrasinin, siyasetinin gücü göze alınırsa bu gayretlerin muhakkak başarıyla neticelenmesi gerekir. Önceden (1999) farklı olarak daha aleni bir çalışma var. Demokrasinin standartları, pekişmiş gücüyle o günle bugün arasında fark var. Ortam bu problemden kurtulmak için daha müsait. TBMM'deki siyasi partiler de halkın seçilmiş temsilcileri olarak bu işin içindeler.
O yüzden mutlaka başarılı olması gerekir.
'AMAÇ SİLAHTAN ARINDIRMAK'
■ Bu konularda siyasi partilerin bir araya gelmesi için temaslar yapıyor musunuz? İşin içinde misiniz?
Anamuhalefet partisi (CHP) de seçim arifesinde bile bu tip şeyleri önermiş, savunmuş bir partidir. Bu açıdan bu yılların değerlendirilmesi için geniş zemin oluşabilir. Esas amaç örgütü tamamen silahtan arındırmak olmalıdır. Hedef o. Örgütün tamamen silahtan arınması gerekir ki ilerisi için herhangi bir terslik olmasın. Bu kendilerinin de işine yarar. Çünkü kendi iradeleri dışında yarın birileri eskiden olduğu gibi onları kullanmaya çalışabilir.
■ Anamuhalefeti sürece dahil etmek için bir girişiminiz olur mu?
Bu işler diğer partilerle daha kolay hallolur kanaatindeyim. Halk da memnun olur.
'ANAYASA'DA DURUM ÜZÜCÜ'
■ Karşı taraf eşit yurttaşlık öneriyor. Bu durumda Anayasa'da ne yapılabilir?
Yeni Anayasa yapmayla ilgili bir şey söylemek istemem açıkçası. Bu kadar konuştuktan sonra netice ortada. Üzücü bir durum ortada. Daha fazla konuşup kendi kendimize de saygısızlık yapmak istemem açıkçası. Bu kadar konuştuk ettik, olmadı.
■ Üzücü olan nedir?
"Üzücü" dedim... Herkesin farklı teklifleri var. Ben, sistem değişikliğini kastetmiyorum. Bu ikinci bir alternatif olarak AK Parti'nin getirdiği. Yoksa yeni bir Anayasa yapmak değil. Görülüyor ki anlıyoruz ki artık bu çalışmalar olmayacak.
■ "Her şey toz pembe değil" demiştiniz...
Etrafımızda olup bitenlere iyi bakmak lazım. Onlara bakınca kimbilir kimler ne gayretler içinde bizim aleyhimize dışarıda çalışıyor. Ben tabii ki Cumhurbaşkanı olarak detaylara girersem polemiklere muhatap olacağım. Benim pozisyonumdaki insan genel bir çizgi çizebilir, genel bir şekilde gösterebilirim ihtiyaçları.
■ Türk ulusu ibaresi konusunda size yansıyan kaygılar nedir?
Hep konuşuluyor. Aslında devlet Türk devletidir. Ama Türk devletinin vatandaşlarının hepsinin Türk olması mecburi değildir. Vatandaşların bazısı da "Bu devletin vatandaşıyım ama Türk değilim" diyorsa, ille de "Sen Türk'sün" diyecek halimiz yok. Başka ülkelerde, devletlerde de böyle.
■ Anayasa'da umudu yitirmiş görüyoruz sizi?
Sil baştan tamamen yazmak şartıyla yeni bir Anayasa; en çok arzu buydu. Dolayısıyla tamamen baştan bir Anayasa yapılmazsa mevcut Anayasa'da değişiklik yapma yollarına gidilebilir. Daha öncekilerde yapıldığı gibi.
'HERKES FARKLILIĞI TANIYOR'
■ Bu Anayasa değişikliği parça parça yapılırsa siz nasıl bir değişiklik beklersiniz?
Anayasa değişikliği siyasetin bileceği bir konu. Ne yapmak istiyorlarsa, kimlerin katılımıyla yapılıyorsa bu öyle bir şey.
■ Anayasa değişikliğinde başkanlık sistemi olursa nasıl bakarsınız?
Ben buna girmem, tartışmam. Her sistemin kendi içinde, o sistemi demokratik yapan check-balans'ları (denge-fren) vardır. Ben sadece onlara dikkat edilmesini söyledim. Hangi sistem olursa olsun, önemli olan o sistemin içinde check-balans olması.
■ Tartışma AK Parti taslağının başkanlık sistemi üzerine olmasına ama...
Neticelenmiş bir şey yok. "Bu konudaki tavrı budur" diye, son halini almış bir durum yok.
'PKK İLE OTURULUR DEMEDİM'
"Kuveyt gazetesinde sözlerim yanlış yer almış. Ben 'PKK ile oturulur konuşulur' demedim. Doğrusu, 'PKK silahları bırakır terörden vazgeçerse her şey yoluna girer' şeklindeydi."
İSRAİL NEYE HİZMET İÇİN SALDIRDI?
■ İsrail'in Suriye saldırısı nasıl bir sonuç doğurur?
Suriye'de olup bitene İsrail'in katılması kadar tehlikeli bir şey yok. Hele Ortadoğu'da bu tip şeylere katılırsa tehlikeli şeylerden biri olur, her şeyi de bozar. Neye hizmet için o işlerin içine girdiği de hep sorgulanır.
■ İsrail, açıklamasında, Hizbullah'ın füzelerini vurduğunu söylüyor?
O onu vurmayı haklı göstermez. Hizbullah'a herkes bir şey söyleyebilir de sonuçta da Lübnan hükümetinin bir parçası.
'Türkiye'yi takdirle izliyoruz'
CUMHURBAŞKANI Abdullah Gül, Lizbon'daki temaslarına Portekizli şair Luis Vaz de Camoes'in Jeronimos Manastırı'nda bulunan mezarına çelenk koyarak başladı. Gül ve eşi Hayrünnisa Gül, 1501 yılında Vasco de Gama'nın Hindistan'a yaptığı ilk seferden dönüşünün anısına inşa ettirilen manastırı da gezdi.
Portekiz Cumhurbaşkanı Cavaco Silva, Gül'le yaptığı ortak basın toplantısında, Suriye'deki gelişmelerle ilgili "Orada şahit olduklarımız hayal edebileceğimizin ötesinde çok kötü. Türkiye'nin bugüne kadar yapmış olduklarını büyük bir takdirle izliyoruz" dedi. Silva, Türk vatandaşlarının AB'ye girişlerinin kolaylaştırılmasına ilişkin adımlar atılması gerektiğini de söyledi.
Öte yandan Lizbon Belediye Başkanı Antonio Costa, kendisini ziyaret eden Gül'e Lizbon'un anahtarını takdim etti.
