Borsa bu seçimlere geçmişten daha farklı bir eğilimle giriyor. Geçmişte seçimlere önce satışla tepki veren borsa iki üç hafta kala aşırı satımın etkisi ve anketlerin yol göstericiliğiyle alıma dönerdi. 2023 seçimine ise borsa aylar öncesinden ve sert bir düşüşle hazırlık yapmaya başladı.
➔Geçen yılı yüzde 196.5 primle ve getiride dünya birincisi olarak kapatan Borsa İstanbul yeni yıldan itibaren yerli büyüklerin ve yabancıların öncülüğünde net bazda satışa döndü.
➔6 Şubat’ta meydana gelen büyük depremde ise borsanın kapatılmasında yaşanan gecikme trendi iyice bozdu.
➔Gecikmeli kapatılmanın ardından yeniden açılırken hem emeklilik fonları hem de Türkiye Varlık Fonu alıcı olarak devreye sokuldu. Borsa endeksi de 4.500-5.500 puan aralığında dalgalandı.
➔İlk kez borsa bir seçimi kamu desteğiyle karşılıyor. Yerli büyük oyuncuların ve yabancıların satışları kamunun alımlarıyla dengeleniyor.
YENİ YILDA 1 MİLYON YATIRIMCI MI GELDİ?
➔Bu arada yeni yıldan itibaren borsaya gelen yerli bireysel yatırımcı sayısı 1 milyonu geçti ve 1 milyon 13 bin oldu. Üç yıl önceki toplam yatırımcı sayısı kadar bir kitle artık üç ayda borsaya gelir oldu. Rakamlarda öyle gözüküyor.
➔MKK verilerine göre 2022 yılını 3 milyon 766 bin yerli bireysel yatırımcı ile kapatan borsa yeni yılda bu sayıyı 4 milyon 780 bin kişiye çıkardı. Yerli yatırımcı sayısındaki artış yüzde 27’yi buldu.
➔Tabii böyle bir artış görünüştü var. Yeni gelen var ama gerçekte bu kadar fazla değil.
➔Yeni gelenler halka arzlardan hisse senedi almak için geliyor. Eşit dağıtım sistemine geçilmesinin de etkisiyle halka arzlara katılımcı sayısı şiştikçe şişti.
➔Önce bir milyon sınırı geçildi, ardından iki milyon da aşıldı. Artık tek bir halka arza dahi 2 milyondan fazla kişinin katıldığı ve hisse senedi aldığı gibi bir görüntü var.
➔Ama gerçekte bir kişi 30 kişinin kimliğiyle başvuruyor ve belki gerçek alıcı sayısı 10’da birdir.
FİYATLAR VE YERLİ-YABANCI PAYI DOĞRULAMIYOR
➔2023 yılında 11 şirket halka arz edildi ve şimdiye kadar hiçbiri kaybettirmedi. Borsadaki işlemlerde prim ise yüzde 276’ya kadar yükseldi.
➔Her hafta 100 binlerce yerli yatırımcının borsaya akın ettiği görüntüde var ama gerçekte yok. Bu durumu hem fiyatlardan hem yerli-yabancı paylarından doğruluyoruz.
➔Yılbaşından bu yana fiyatlar devletin alıcı olarak piyasaya girmesine ve emeklilik fonlarının alım yapmasına rağmen yükselemedi. Hatta yüzde 9 oranında düştü. Gelişmekte olan dünya borsaları aynı dönemde yüzde 2.5 prim yaptı.
➔Bu arada yabancı yatırımcılar satmaya devam etti. Üç ay bir haftalık süredeki satışların neti 998 milyon doları buldu. Tam geçen yılki gibi bir seyir. 2022’de 4.5 milyar dolarlık net satış yapmışlardı.
➔Borsadaki yabancı payı ise sadece 1 puan geriledi. 2022 sonunda yüzde 29.61 olan yabancı payı 6 Nisan itibariyle yüzde 28.69 düzeyine indi.
➔Yurtiçi yerleşiklerin borsa payı yüzde 70.39’dan ancak yüzde 71.31’e yükseldi. Borsaya yeni gelen 1 milyon yerli yatırımcının payının karşılığı demek ki 1 puan kadarmış.
SEÇİM SONRASI BEKLENTİLER ETKİLİ
➔Üstelik borsa son 22 yılın en yüksek primini yaptığı bir yılın ardından ve şirketlerin tarihsel olarak en yüksek karlılığa ulaştığı bir dönemdeyiz.
➔Seçim sonrası için ne yabancının ne de yerlilerin kılı kıpırdamıyor. Hatta borsanın büyük spekülatörleri satışta. Küçük bireyseller sadece halka arzlarla ilgileniyor.
➔Kamu alımları olmasa endeks daha fazla düşeceğinden belki büyüklerin satışlarının bir kısmı da yapılamazdı.
➔Borsanın bu durumu seçim sonuçları ile seçim sonrası ekonomik beklentilerle yakından ilgili olabilir. Döviz ve altın piyasasındaki pozisyon almanın nedenleri neyse borsada satışların gerekçesi de aynı gibi görünüyor.
➔Seçime üç hafta kala piyasaların gelecekten pek umudu yok, beklentileri iyi değil. Risk alma iştahı düşük olduğu gibi, savunmacı pozisyon alma eğilimi yüksek.
