Son yıllarda ekonomide en başarılı sonuçların alındığı alanlardan biri bütçe. Çift haneli rakamlarda seyreden bütçe açıkları sıfıra doğru çekilebildiği ve faiz dışı fazla verilebildiği içindir ki, kamu borcunun milli gelire oranı 2001'de yüzde 77.9'dan 2011'de yüzde 39.4'e inebildi. Net kamu borcu da yüzde 66.4'ten yüzde 22.4 gibi düşük bir düzeye geriledi.
Bunun için belirleyici iki şey yapıldı.
HER YILA BİR GELİR: Biri, hemen her yıl bir kereye mahsus da olsa bütçe için ekstra gelir kalemleri yaratıldı. Geçen yıl kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasında olduğu gibi. Bu yıl ise bedelli askerlik ve 2B arazilerinden gelecek kaynak devreye girecek. Şimdiye kadar her yıl yaratıcılığını kullanan hükümet herhalde gelecek yılları da düşünmüştür. Vergi gelirlerindeki bu artış bütçeyi sağlamlaştıran iki ana ayaktan birisi.
FAİZ DÜŞÜŞÜ ETKİSİ: Bütçeyi sırtlayan diğer ayak ise giderler kısmında faiz ödemelerinin dramatik şekilde azalması. 2001'de faiz ödemelerinin milli gelire oranı yüzde 17.1 ile rekor düzeyine çıktı. 2011 'de ise faiz ödemelerinin milli gelire oranı yüzde 3.2'ye geriledi. Ortalama kurlar üzerinden 2001'de 34.5 milyar dolar faiz ödemesi yapılırken 2011'de bu rakam 25.1 milyar dolara düştü. Milli gelir de 200 milyar dolardan 772 milyar dolara geldi.
YOĞUN İTFA ETKİSİ: Hem gelirdeki artış hem de giderdeki faiz azalışından kalan kaynaklar sağlık başta olmak üzere diğer kamusal harcamalara yöneltildi.
Bütçenin bu iki ayak üzerinde gidişine dün açıklanan mart ayı rakamları da iyi bir örnek. İç borç itfalarının ilk çeyreğe yığılmasından dolayı faiz ödemeleri geçen yılın aynı dönemine göre 4 milyar lira daha artmış. Bu da bütçe açığını geçen yılki 4 milyar liralık düzeyinden 6.4 milyar liraya taşımaya yetmiş. Buna karşılık yılın geri kalan döneminde iç borç itfaları geçen yılın altına inecek, faiz ödemeleri de azalacak. Bu anlamda bütçe gelecek aylarda düzelecek. Yani işin sırrı düşük faiz oranlarında ve bunun kamu iç borçlanmasındaki yükü hafifletmesinde. Bütçedeki faiz ödemelerini artıracak boyutta bir faiz artışı olmadı. Bu nedenle yakın vadede bütçeye buradan kaynaklı bir yük de gelmeyecek.
YAVAŞLAMA TEYİDİ: Ancak bunun ötesinde bütçeyle açıklanan dahilde alınan KDV, ithalde alınan KDV ve ÖTV gibi tüketim eğilimini iyi yansıtan vergiler bu yıl zayıf seyrediyor. Bu kalemlerdeki artışlar genel artışın yarısı düzeyinde. Bu da iç talebin ve ekonomideki yavaşlamanın teyidini veriyor bize.
■ Ekonominin yavaşlamasıyla bazı vergi gelirleri bu yıl azalacak.
■ Üstelik yeni teşvikler de devreye gireceğinden yine vergi gelirleri azalabilecek.
■ Ancak yılın ikinci yarısında devreye girecek 2B ve bedelli ile geçen yıldan kalan kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasının taksitleri yılı rahat atlatmaya yeter.

SONUÇ: "Süt versin de, varsın teke olursa olsun." Türk atasözü