Yeni yılla birlikte ekonomik hayatı kısa vadeli düzeltecek bir dizi karar açıklandı.

-Bunlardan en büyük ve kitleleri en çok ilgilendireni kredi kartı borçlarının uygun koşullarla ve sabit faizle yeniden yapılandırılması olacak. 2.5 milyon kişinin 102 milyar liralık borcu birikmiş durumda. Borçlar bir kamu bankası olan Ziraat Bankası’na 2 yıllık vade için aylık yüzde 1.1 faizden, 5 yıllık vade için de aylık yüzde 1.2 faizden aktarılacak.

-Kredi kartı borçlularının yapması gereken ise borcun olduğu bankaya gidip, “borcunu ödenemediğine dair” ve ilgili borçluya “bankanın bir daha kredi kartı vermeyeceğini taahhüt eden” yazıyı alıp Ziraat Bankası’na başvurmak.

ŞİMDİYE KADARKİ EN İYİ İMKAN

-Burada alacaklı olan bankalar tahsil sorunu yaşadıkları müşterilerine herhalde böyle bir belgeyi vermekten imtina etmeyecektir. Edenler olursa da pekala müşteriler Ziraat Bankası’nın aynı koşullarında borçlarına yapılandırma isteyebilir ve böyle bir imkanı elde edebilir. Yüzde 1.1-1.2 faiz oranları kredi kartlarına uygulanan faizlerin yaklaşık yarısı düzeyinde. Bütün kredi faizlerinin de yaklaşık 10 puan altında.

-Dolayısıyla müşterisini Ziraat Bankası’na göndermek istemeyen banka aynı koşulları müşteriye sunmak zorunda kalacak. Bu imkan kredi kartları borçlarına şimdiye kadar sunulan en iyi imkan. Borçlu olan ve ödemede zorlanan herkesin bu fırsatı kaçırmaması gerekir.

HEMEN HER ALANA KOLAYLIK

-Kredi kartları borçlarını üstlenmesinden dolayı elbette Ziraat Bankası’na bir yük binecek. Bu yük de herhalde yine kamu kesimi tarafından üstlenilecek.

-Ziraat Bankası’nın da aralarında bulunduğu bankalar grubu futbol kulüplerinin 10 milyar lira civarındaki kredisini yeniden yapılandırmaya karar verdi. Vade her kulübün durumuna göre uzatılacak.

-Ziraat Bankası’nın kredilerinin ne kadarının ziraat sektörüne gittiğini bilmiyoruz. Ama çiftçi borçlarına da yeniden yapılandırma imkanı tanındı. Faizi yıllık yüzde 11, yani yüzde 1’in altında bir aylık faiz oranıyla yapılandırılıyor.

ÜRETİCİ-İHRACATÇI KOBİ’YE NEFES

-Şirketlere borçlarının yeniden yapılandırılması da yaklaşık bir yıldır sürüyor.

-Yeni teşvik ve hayatı kolaylaştıracak uygulamalardan biri de, 2.5 milyon haneyi kapsayacak elektrik faturalarının devlet tarafından üstlenilmesi.

-Esnaflara da uygun koşullu yeni kredi tahsis edildi.

-İşverenin üzerindeki istihdam yüklerinin azaltılması da başka bir kolaylık.

-Bugün de Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak KOBİ’lere yeni kredi imkanını açıklayacak. Bu yeni imkandan imalatçı ve ihracatçılar yararlanacak.

DEĞİRMENİN SUYU NEREDEN?

-Elbette bütün bu önlemler ve teşvikler finansal kaynak gerektiriyor. O zaman da insan ister istemez değirmenin suyu nereden gelecek diye düşünüyor.

-Bunun için bakmamız gereken en son veri 2018 yılı verileri. Bütçe rakamları henüz açıklanmadı. Ama Hazine nakit dengesi çıktı. 2018 yılında Hazine nakit dengesi 70 milyar 352 milyon lira açık verdi. Buna göre aralık ayı açığı 23.7 milyar liraya vardı. Tek başına aralık ayı yıllık açığın üçte birinden fazlasını oluşturuyor. Nakit dengesi 2017 yılında 60.5 milyar liraydı. Artış 10 milyar lira ve yüzde 16.3 ile sınırlı.

-Yeni Ekonomik Program’da ise 2018 bütçe açığı 72.1 milyar lira olarak tahmin edildi. Bütçe açığının Hazine nakit açığı civarında gerçekleşmesi halinde hedef tutturulmuş olacak.

-Bu yıl için bütçenin 80.6 milyar lira açık vermesi öngörüldü. Yapılacak yüklü harcamalar yılın en başından başlıyor. Bunda elbette seçimin etkisi de var. Yılın ilerleyen döneminde aynı harcama artışının devam etmesi beklenmez. Bu açıdan nisan öncesi ve nisan sonrası diye ikiye ayrılabilir.

BÜTÇE AÇIĞI BÜYÜYECEK

-Ancak hem şirket borçlarının ötelenmesi, hem hane halkına kredi kartı ve elektrik desteği, tarım, futbol ve KOBİ’lere yapılacak kredi kolaylıklarının tümü dönüp dolaşıp sonunda bütçe harcamalarını artıracak. Gelirler ise ekonominin canlılık düzeyine bağlı olduğundan aynı hızda artmayabilir. Ancak hükümetin de geçmiş yıllarda bir kerelik gelir yaratmada önemli bir beceri sahibi olduğuna tanık olduk. Bu yıl da aynısı tekrarlanabilir mi? Pekala olabilir de, olmazsa da bu hükümet açısından bir ilk yaşanır.

-Bütçe açığı böylesi bir ekonomik sıkıntıda mecburen büyüyecek. Bütçe açığını bu yıl daha fazla konuşacağız.

ASIL EKONOMİ TOPARLANMALI -Bu kadar büyük zorluk içinde mali genişlemenin olması normaldir. Zorluk geçince nasılsa toparlanma kendiliğinden olur. Çünkü bütçenin gelirleri büyük ölçüde ekonomik aktiviteye bağlı. Bu nedenle bütçedeki açılmanın toparlanması yılın ikinci yarısında olmasa dahi, gelecek yıllarda gerçekleşebilir. Önemli olan ekonominin kendisini toparlayabilmesinde. Bütçe nasıl olsa onu izler.