1 Ocak 2024 tarihinden itibaren millî seviyede geçerli olacak asgari ücretin belirlenmesi için Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısını 11 Aralık 2023 günü yapacak. Mevzuatımız gereğince bu komisyon; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının tespit edeceği üyelerden birinin başkanlığında;

> Bakanlık Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı,

> Bakanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü veya yardımcısı,

> Devlet İstatistik Enstitüsü Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı veya yardımcısı, (İşgücü, Hizmetler, Fiyat İstatistikleri ve İndeksler Dairesi Başkanlığı)

> Hazine Müsteşarlığı temsilcisi,

> Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığından konu ile ilgili dairenin başkanı veya yetki vereceği bir görevli,

> Bünyesinde en çok işçiyi bulunduran en üst işçi kuruluşunun değişik iş kolları için seçeceği 5 temsilci,

> Bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşunun değişik işkolları için seçeceği 5 temsilciden,

Kurulmaktadır. Komisyon, anılan Bakanlığın çağrısı üzerine toplanmakta ve Bakanlıkça hazırlanan gündeme göre çalışmaktadır.

PAZARLIK ÜCRETİ DEĞİL

Asgari Ücret Tespit Komisyonun toplanması için, en az 10 üyenin katılımı gerekmektedir. Komisyonun oy birliği ile karar almasına gerek bulunmamaktadır. Oylarının çoğunluğu ile karar verebilmektedir. Oyların eşitliği hâlinde ise Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılmaktadır. Bu anlamda asgari ücreti pazarlık ücreti olarak görmemek lazımdır.

Nitekim önceki yıllarda birçok kez işçi temsilcilerinin toplantılardan tamamen çekilmesine rahmet hükûmet ve işveren temsilcileri ile asgari ücret belirlenmiştir.

Komisyonun asgari ücreti belirlenmesine ilişkin kararı kesindir. Bu kararın, toplanan bilgi ve belgelere göre hazırlanacak bir gerekçeye dayandırılması yasal bir zorunluluktur.

ASGARİ ÜCRET-AÇLIK SINIRI FARKI

Asgari ücret yasal düzenlemeye göre işçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücreti ifade etmektedir. Bu nedenle sadece işçinin şahsı dikkate alınmaktadır. İşçinin medeni hâli, çocuk sayısı dikkate alınmamaktadır.

Açlık sınırının belirlenmesinden 4 kişilik bir ailenin sağlıklı ve yeterli beslenmesi için alması gereken gıda esas alınmaktadır.

Asgari ücretin belirlenmesinde ise gıdanın yanı sıra konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlar da dikkate alınmaktadır.

ÜCRETİN BELİRLENMESİNDEKİ ESASLAR

İlgili mevzuata göre asgari ücretin en geç iki yılda bir olmak üzere belirlenmesi gerekmektedir. Ancak daha fazla belirlenmesine yönelik bir sınırlama konulmamıştır. Zira ekonomik gidişata göre özellikle de yüksek enflasyon dönemlerinde işçilerin mağdur olmaması için yıl içinde istenildiği kadar toplanıp bu ücret belirlenebilecektir.

Örneğin son 23 yıllık dönemlere bakıldığında 2000-2002 yılları arasında her yıl 4 kez belirlenip zamlandığı, 2003 yılında 3 kez, 2004 yılı ve müteakip yıllarda 2015 yılına kadar her yıl 2 kez belirlenip zamlandığı görülmektedir. 2016 yılından 2022 yılına kadar olan dönemde ise her yıl sadece bir kez aralık ayında belirlenip zamlanmaya başlanmıştır.

2022 yılında yeniden enflasyon rakamlarının artmasına bağlı olarak asgari ücret iki defa güncellenmiştir. 2023 yılında da iki kez belirlenmiştir. 2024 yılında enflasyonda önemli bir düşüş olacağı varsayımından hareketle sadece bir kez belirleneceği hükûmet tarafından şimdiden açıklanmıştır. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, ücreti belirlerken;

> Ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durumu,

> Ücretliler geçinme indekslerini, bu indeksler yoksa geçinme indekslerini,

> Fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumunu ve geçim şartlarının yanı sıra

enflasyonun seyri, ekonominin büyümesi emekçiler ile sermayenin bu büyümeden aldığı hisseler gibi birden çok unsuru göz önünde bulundurmaktadır.

Diğer yandan tespit komisyonu, ücretin belirlenmesinde konuyla ilgili bütün kamu kurum ve kuruluşları ve üniversiteler ile iş birliği yapabilmektedir. İşçi ve işveren kuruluşlarının bu konudaki öneri ve görüşleri dikkate alınmakta ayrıca gerektiğinde uzman kişilerin bilgisine de başvurabilmektedir.