3 Aralık 2023 günü engelliler için anlamlı bir gündür. Keza 1992 yılından beri Birleşmiş Milletler tarafından küresel bazda farkındalık oluşturmak maksadıyla “Dünya Engelliler Günü” olarak kutlanmaktadır. Bu vesileyle bütün engelli vatandaşlarımızın gününü tebrik ediyorum.

Gerek bedensel gerek ruhî her türlü engellilik hâlleri mevcut olan vatandaşlarımız Anayasal koruma ve gözetim altında bulunmaktadır. Anayasa hükümleri gereğince tüm kurumlar kendi mevzuatları gereğince engelli haklarına yer vermek ve tatbik etmek zorundadır. Engellilerin vergisel avantajlardan istifade etmeleri için Gelir İdaresi Başkanlığı tebliğ, rehber ve açıklamalar yapmaktadır. Bunların ışığında okuyucularımızın vergi avantajlarından istifade etmeleri için bu yazımızı kaleme aldık…

ENGELLİLİK İNDİRİMİ

Engellilik indiriminden faydalanacak kişiler vergi mevzuatında en geniş şekilde kapsama alınmıştır. Buna göre;

> Ücretle çalışan başta işçi ve memurlar olmak üzere tüm engelli çalışanlar,

> Engelli olmayıp engelli çocuğu ya da bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan tüm ücretli çalışanlar,

> Engelli serbest meslek erbabı ve

> Engelli olmayıp engelli çocuğu ya da bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan tüm serbest meslek erbabı

Gelir vergisi matrahlarının hesaplanmasında engellilik indiriminden istifade edebilirler.

BAŞVURU ŞEKLİ

Engellilik indiriminden yararlanmak isteyen engelliler aşağıdaki belgelerle birlikte Vergi Dairesi Başkanlığı olan illerde ilgili Grup Müdürlüğüne, Vergi Dairesi Başkanlığı olmayan illerde ise Defterdarlıklara (Gelir Müdürlüğüne), Bağımsız Vergi Dairesi bulunan ilçelerde Vergi Dairesi Müdürlüğüne, Vergi Dairesi bulunmayan ilçelerde ise Mal Müdürlüklerine bir müracaat formu/ dilekçe ile başvuracaklardır.

Ücretlilerin çalıştığı iş yerinden alınacak çalıştığına dair işveren tarafından imzalanıp kaşelenmiş yazının yanı sıra müracaat eden engellinin ve bakmakla yükümlü olduğu engelli şahsın nüfus cüzdanları ile İlgili yönetmeliğe uygun Sağlık Kurulu Raporu olanlar için rapor aslı veya noter tasdikli örneği ya da raporu düzenlemiş olan hastanece tasdikli örneği istenmektedir. Raporları bulunmayanlar ilgili hastanelere sevk edilmektedir.

ENGELLİ SAYILMA ŞARTLARI

Gelir Vergisi Kanununa göre; çalışma gücünün asgari %80'ini kaybetmiş bulunanlar birinci derece engelli, asgari %60'ını kaybetmiş bulunanlar ikinci derece engelli, asgari %40'ını kaybetmiş bulunanlar ise üçüncü derece engelli sayılmaktadır.

Buna göre, engellilik indirimi, çalışma gücü kaybı olanların ücret ve/veya kazançlarına, girecekleri derecelere göre belirlenen miktarda indirimin uygulanmasıdır.

2023 YILINDA SAĞLANAN VERGİ AVANTAJLARI

Engelli sayılanların çalışma gücü kayıp oranlarına göre belirlenen dereceler itibarıyla tespit edilen 2023 yılına ilişkin aylık engellilik indirim tutarları: 

> 1. derece engelliler için 4.400 lira, 

> 2. derece engelliler için 2.600 lira, 

> 3. derece engelliler için 1.100 liradır

Bu tutarlar, engelli ücretlilerde ve bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan ücretlilerde aylık tevkifat matrahından düşülmektedir. 
Serbest meslek erbabı olan engelliler ile bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan serbest meslek erbabının ve basit usulde vergilendirilenlerin yıllık beyan edilecek gelirlerinden (yukarıda aylık olarak belirlenen tutarlar yıllık olarak hesaplanarak) indirilmektedir.

DİĞER VERGİSEL HAKLAR

Engellilerin gelir vergisi matrahlarının hesaplanmasında engellilik indiriminden yararlanabilmelerinin yanı sıra yurt içinden satın alma veya yurt dışından ithal edilmek suretiyle engelliler tarafından edinilen motorlu taşıtlar için bazı şartlarla vergi avantajları sağlanmaktadır.

Ayrıca, Emlak Vergisi Kanununa göre tek meskeni olan malul ve engellilere indirimli vergi oranı uygulanmaktadır.

Engellilerin Gümrük Vergisi, Özel Tüketim Vergisi, Motorlu Taşıtlar Vergisi, Katma Değer Vergisi ve Emlak Vergisi Kanunlarında düzenlenen vergi uygulamaları ve avantajları, okuyucularımızın talepleri doğrultusunda başka yazılarımızda ayrı ayrı izah edilecektir.