Edirne Sarayı 22 hamamı, 21 divanhanesi, 17 cümle kapısı, 14 kasrı, 13 mescidi, 13 koğuşu, 5 mutfağı, 4 kileri ve 6 bin memuruyla şehir gibidir âdeta...

Batı’da saray denince şatafat, sefahat ve teşrifat gelir akla. Osmanlı Sarayı ise kısmen sultanın evi, daha ziyade devlet dairesidir. Bünyesinde divan vardır, fetva makamı vardır, serasker, nişancı, defterdar, müşavirler, mübaşirler, nazırlar, memurlar vardır.

Yani Bakanlar Kuruludur, Genelkurmay’dır, Danıştay’dır, Sayıştay’dır, Yargıtay’dır...

Kolay çalınan bir kapıdır, millet maruzatını bizzat sultana anlatır.

Bizim saraylarımız Avrupa’dakiler gibi devasa ve yekpare olmaz. Kralların odaları yarım dönümdür, yer mermer, gök duvar. Ağır perdeler, oturaklı sehpalar, devasa vazolar, okkalı şamdanlar, ipek cibinlikler, atlas yorganlar…  

Ben n’ideyim öyle ihtişamı, uzanıp yatamadıktan, çoraplarımı fıydıramadıktan, çekirdek çıtlayamadıktan sonra.

Osmanlı sultanları ise makul mekânlarda yaşar. Daireleri mütevazıdır, huzuru sadeli ...