Dünyadan kopuk olan bir ülke; İran, artık dünyaya entegre oluyor. Türkiye'nin beklentileri yüksek… Sonuçta adamlarla 560 kilometre sınırımız var ve bu büyük pazarın kapısı aralanıyor.
Amerikan, İngiliz, Alman, Fransız, İtalyan şirketlerinin yanı sıra Rus ve Çin şirketleri de rakibimiz olarak sahada olacak. Muhtemelen yine taşeronları olacağız. Tamam, kaymağı onlar yiyecek ama illaki bize de düşecek. Ancak bu kazancın vadesi oldukça uzun olacak. Neden? İran'da para yok!

ŞİMDİLİK ŞEHİR EFSANESİ

Yok efendim İran'ın bloke 100 milyar doları serbest bırakılıyormuş, yok biriktirdikleri petrolü satacaklarmış… Hikâye…
En son açıklanan verilere göre İran'da kişi başı gelir 10 bin dolar görünüyor. İyi de petrol o zamanlar 120 dolardı… Üstüne birkaç kere devalüasyon da oldu.
Para birimleri kapalı ekonomiye göre hesaplandığından belli bir fiyatı yok. Artık tutturabildiğine, kaça satarsan… Muhtemelen gelirleri açıklananın yarısı bile değil… İran ilk etapta doğalgaz ve petrol üretimini artırıp satacak ama bu aralar onlar da para etmiyor.

URANYUM ZENGİNLEŞTİ HALK FAKİRLEŞTİ

İran'ın bu duruma nasıl geldiğine bir bakalım. İran tutturdu nükleer güce sahip olacağım diye… Silah için gerekli olan zenginleştirilmiş uranyumu üretmeye başladı. Sorana, “elektrik üreteceğiz” diyorlardı. Petrol ve doğalgaz yataklarının üzerine elektrik için nükleer santral kurmak mantıklı değildi… Kimse yemedi! Uranyum zenginleştikçe halk fakirleşti.
Yıllık 70 milyar dolar kayıp ettiren ambargolar, transfer yasakları, ticari engellemeler ile İran ekonomisi bitme noktasına getirdi.

TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ

Bomba, füze atmaya bile gerek kalmadan, Amerika, İran'ın canına okudu. Hizaya getirdi. Nükleer politikalardan vazgeçirdi. Denetleme süreci sona erdi.
Gerçekçi olursak; İran, Türkiye'den fazla haz etmez. Suudiler nedeniyle, mezhep sorunları nedeniyle, Irak ve Suriye'de karşı cephelerde yer almamız nedeniyle pek sevmez.
İran, Türkiye ile mecbur kaldığı için ticaret yapıyordu. Türkiye'de malum kişiler de bu durumu kullanıyordu. Ayakkabı kutularındaki, elbise askılarındaki paralar hep İran'ın paralarıydı.

ÜRETİMDE RAKİBİMİZ OLACAKLAR

Şimdi işleri daha kolay… Türkiye'ye muhtaç değiller. Yine de ambargoların kalkması nedeniyle İran'da refahın yavaş yavaş artmasına paralel olarak sınır ticaretinde önemli artışlar yaşanacak.
Orta vadede, ekonomik reformlarla büyümeleri hızlanacak. Üretim başlayacak. Hadi Çin Avrupa'ya uzaktı… Ya İran? Rakibimiz olacak.
Artıları, eksileri karşılaştırırsak, artılar ağır basıyor. Stratejik olarak doğru hamlelerin zamanı… Hamleyi yapacak olanların yaptıkları pek fazla umut vaat etmiyor ama neyleyeyim ki malzeme bu!