İstiklal Marşımızın şairi Mehmet Akif, büyük hakikati şöyle dile getirir: “Geçmişten adam hisse kaparmış, ne masal şey! /Beş bin senelik kıssa yarım hisse mi verdi?/'Tarih'i ‘tekerrür' diye tarif ediyorlar;/ Hiç ibret alınsaydı, tekerrür mü ederdi?”
Müslümanların yaklaşık on beş asrı, vurdumduymazlıkla geçti. ‘İnsanı adam etmesi' gereken değerler, iktidar ve çıkar kavgaları uğruna heder edildi. Kur'an yapraklarını havaya kaldırarak siyasi rakiplerini yenme stratejisi, Müslüman siyasal zihne yön verdi. Bu geleneğin öncüleri, kazandılar, başarılı oldular ve dönemlerinde hükümlerini sürdürdüler belki ama ‘ahlak dinini' siyasete kurban ettiler. Hz. Ömer döneminde iki büyük güç (Bizans ve İran) karşısında büyük başarılar kaydeden Müslümanlar, Hz. Osman ile başlayan kargaşalar sonrasında ahlaken ve siyaseten bir daha belini doğrultamadı. Akıl ve düşünme hapse mahkûm edildi. Artık en ideal Müslüman, sorgulayan değil itaat edendi. “Tefrikaya düşmeyin” anlayışı bir kenara atıldı, “böl ve yönet” diyen politik mücadele, dinin ahlakını yerinden etti. Böylece ilk siyasi partiler de diyebileceğimiz mezhepler, dinin yerine ikame edildi.
DEĞİŞMEYEN TARİH
Sorunları örtbas etmeye çalışan iktidarların can simididir kimlik tartışmaları ve din. Oysa inanç ve milliyet meseleleri, siyasi tartışmaların dışına çıkartılmadığı sürece gerçek bir demokrasi anlayışı yerleşmez. Zira her iki alanda bir yerlerinden tutulup çekiştirilecek mahiyettedir. Diğer taraftan herkesin kapasitesi ve algısı farklıdır. Bu iki alan, siyasetin inhisarında olduğu sürece insan hakları, ekonomik haklar, eğitim, kültürel durum ve hukuk bir yana bırakılır ve konular kişilerin milliyet ya da dini duygularını tatmin edecek boyuta taşınır. Birlik ve beraberliğin teminatı olan vatandaşlık kavramı Alevi Sünni, laik anti laik, Kürt Türk, dindar seküler, başı kapalı başı açık vb. ikiliklere kurban edilir. Seçeceğimiz kişinin kapasitesi, yeterliliği, ufku, projeleri, başarıları yerine kimliği ve inancı üzerinden safsata sorularla kitleler manipüle edilir. Bunun adı gelişmemişliktir.
GELELİM SECCADE KONUSUNA
İslam, değerler sistemini iki temel kavram üzerine bina eder. İlki tevhittir: İslam'ın devamı olduğu diğer dinlere yönelik itirazları tevhit üzerindendir. Allah'tan başka bir varlığa kutsiyet atfetmemek ve insanları Tanrılaştırmamak Kur'an'ın temel mücadelesidir. Hz. Peygamber'in devlet adamlarına gönderdiği mektuplarda da bu tema işlenir; insana ya da şeylere kutsiyet atfedilmeyecektir. Kur'an, Peygamberlere kutsiyet atfedenleri kınar. (Tövbe/30-31) Hz. Peygamber'in “sakın bana kardeşim İsa'ya yaptıklarını yapmayınız” ikazı da bu cümledendir.
Diyanet İslam Ansiklopedisi'nde şu hususlara dikkat çekilir: “İslam öncesi dinlerde yer alan tabiat nesnelerini, şahıs, mekân ve zamanı kutsallaştırma eğilimi, yabancı kültürlerin etkisiyle Müslümanlar arasında da görülmüştür. Peygamberler de dahil olmak üzere makbul olan sıddıklar, şehitler, salihler (Nisa/69) ayrıca insanların hüsnü zan beslediği veli ve ermişler, hatta meleklerden hiç biri /Nisa/172) yunus/62-64) kutsiyetin mahiyetini oluşturan “yaratılmışlık üstü ve aşkın” özelliği taşımaz. İlahi dinin son halkasını oluşturan İslamiyet'in bu temel ilkesinin bir Müslüman tarafından çiğnenmesi düşünülemez.” (Kudsiyet mad.) Mesele budur. Fakat kültür böyle şekillenmemiştir.
SECDEYE GİDEN BAŞLARIN TEMİZLİĞİ
İkinci ilke “amel-i sâlihtir.” Yani dinin yansımaları davranışta, yapılan işlerde, alınan sorumluluklarda, varlıkla olan ilişkide görülür. Müslüman elinden ve dilinden kimseye zarar gelmeyendir. Tevhide iman eder ve birlikte çokluğu, çoklukta birliği arar.
Bir hafta boyu seccade konusunu tartışıldı. Peki, insanın onuru çiğneniyor, kalpler incitiliyor, “kıble nedir, seccade nedir biliyor mu bakalım” gibi niyet okumalar yapılıyorsa bunun dinde yeri nedir? Usame b. Zeyd, savaşa katılır ve bir şahısla kavgaya tutuşur. Öldürmeye yakın sahsın “Lailahe illallah” demesini dikkate almaz ve hançeri saplar. Bunu duyan Hz. Peygamber “kalbinden söyleyip söylemediğini bilmen için kalbini yarıp baktın mı” diyerek Zeyd'i azarlamıştır.
İslam düşüncesinde insanın canı, malı, namusu, şerefi, inancı koruma altındadır. Hz. Peygamber “Kalp kırmak 70 kez Kâbe'yi yıkmaktan daha kötüdür” der. Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu malum hadise üzerine açıklama yaptı ve özür diledi. Beyan esastır. Keşke danışman heyeti daha dikkatli olsaydı denilebilir, bu ayrı bir bahis. Ancak bu konuyu tartışanlara hatırlatmak isterim, evet, secde mahalli temiz olmalıdır ve fakat secdeye varan başların niyetleri de sözleri de işleri de bir o kadar tertemiz olmalıdır. Şekle değil esasa takılalım vesselam.
