Şarkıcı Melek Mosso'nun geçtiğimiz günlerde yaptığı ödül konuşması büyük tepki çekti ve tartışıldı. Oysa Mosso, kendi perspektifinden Türkiye'deki kadın sorununa dikkat çekmeye çalışmıştı. "Bu ödülü yüzyıllardır bu toplumda ötekileştirilen, kıyafetleriyle, kahkahasıyla, kadın olmanın gerektirdiği her şeyle yargılanan, katledilen bütün kadınların ruhlarına armağan olarak alıyorum" ifadelerini kullanmıştı. Ülkenin sanatçılarının toplumsal meselelerle ilgilenmeleri, bunların çözümüne katkıda bulunmaları ve hatta öncülük etmeleri beklenir. Bu nedenle Mosso'nun başta bu toplumun kadınları olmak üzere ülkenin iyiliğini isteyen herkes tarafından desteklenmesi gerekirdi.

Peki neden Mosso'nun konuşmasına tepki gösterildi? Neden toplumda ötekileştirilen ve yargılanan kadınları savunduğunda insanların aklına bu memlekette ideoloji fark etmeksizin tüm kadınları kastettiği ve onların hakları için çalışmaya hazır olduğu gelmedi? Ya da başörtülü kadınların mücadelesini ya da çocukları terör örgütü tarafından dağa kaçırılan annelerin direnişini de savunduğu anlaşılmadı?

Bu soruların cevabı kullanılan dilde gizli. Şarkıcı konuşmasına "Sesimiz hiçbir zaman kısılamayacak. Kimse beni susturamayacak" diyerek kadınların iktidar tarafından baskılandığını ifade ediyordu. Aynı şarkıcı birkaç gün önce iktidarı destekleyen bir kadına ağzı alınmayacak küfürler eden bir diğer kadının söylemlerini destekleyerek toplumdaki kutuplaşmanın ve ötekileştirmenin de temsilcisi olmuştu. Kullanılan dile bakıldığında bu toplumdaki belli bir kesimin haklarının savunulduğu ama toplumun geniş bir bölümünün dışlandığı ve küçümsendiği bir söylemin üretildiği görülüyor.

Benzer şekilde Cannes Film Festivali'ndeki ödül konuşmasına oyuncu Merve Dizdar "yaşadığım coğrafyada kadın olmak" diyerek başlıyordu ve ödülü, "Türkiye'de hak ettiği güzel günleri yaşamayı bekleyen tüm mücadeleci ruhlara" armağan ediyordu. Dizdar'ın bu mesajı, tıpkı Mosso'nunki gibi Anadolu kadınında ya da toplumun genelinde bir karşılık bulmadı. Çünkü toplumun geniş bir bölümü, bu sözlerin kendilerini kapsadığını düşünmedi.

Dil, kültürel hegemonyanın taşıyıcısı olarak kabul edilir. Kelimeler, sesler, görseller bir söylem oluşturur ve ürettiği güçle birlikte bireyler üzerinde tahakküm kurar. Dil sayesinde neyin makbul olup olmadığını, kimin haklı olup olmadığını anlarız. Bir nevi dünyamızı anlamlandırmak için rehber görevi görür.

Kelimeler kaba kuvvete başvurmaz, aksine kendini kabul ettirir. Bu nedenle iktidar mücadelelerinde kültürel hegemonya ve dil önemli bir yer tutar. Özellikle medya, bu hegemonyanın kurulmasında önemli rol oynar. Ekranlardan yansıyan sözcükler daha fazla kişiye ulaşır ve içselleştirilir. Sanatçılar, akademisyenler ve aydınlar bu dilin üreticisi ve taşıyıcısıdır. Toplum bu dili alır ve yeniden üretir.

Bu nedenle Türkiye'de kültürel hegemonya mücadelesi son yıllarda giderek daha yoğun biçimde tartışılmaya başlandı. Bazı sanatçıların ve aydınların sürekli bu "toprakları" ve "coğrafya"yı bütün kötülüklerin müsebbibi olarak göstermesi, kadın hakları ya da insan haklarından öte başka bir gerçeğe işaret ediyor. Burada özgür, hür dünya ile baskıcı, karanlık coğrafyalar ikilemi kurgulanıyor. Batı ve onun taşıdığı tüm değerler ve ideoloji yüceltilirken Doğu'nun taşıdığı değerler ve ideoloji aşağılanıyor. Dolayısıyla neyin makbul olup olmadığı, kadınlar için neyin iyi olup olmadığı bu söylemsel ikilemler açısından değerlendiriliyor.