Geçtiğimiz aylarda İçişleri Bakanlığı'nca hazırlanan ve Bakanlar Kurulu tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na gönderilen "Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" araç kiralama sektörü ile ilgili bazı yeni düzenlemeleri içermekteydi. Tasarıda özetle araç kiralama şirketlerinin kiralanan araç bilgilerini, aracı kiralayanların kimlik bilgilerini, kira sözleşmesi kayıtlarını genel kolluk kuvvetlerine bildirmesi ve kiralanacak tüm araçlarda coğrafi yer tanımlanmasını sağlayan araç takip sisteminin kurulması yer alıyordu. TOKKDER (Tüm Oto Kiralama Kruluşları Derneği) söz konusu yasa tasarısının sektörün ihtiyaç ve taleplerine uygun olarak yasalaşabilmesi için aktif bir lobi çalışması yürüttü. Dernek üyelerine yasa tasarısı ile ilgili görüşleri sorularak alınan yanıtlar TOKKDER yönetim kurulu tarafından değerlendirildi. Yasa tasarısı değerlendirme aşamasındayken, dernek TBMM İçişleri Komisyonu toplantılarına katıldı. Sektörü ilgilendiren maddeler ile ilgili görüşlerini yazılı ve sözlü olarak TBMM İçişleri Komisyonu üyeleri ile paylaştı. Böylece 2015 nisanda yayınlanan yasadaki değişikliklerde "kiralanacak tüm araçlarda coğrafi yer tanımlanmasını sağlayan sistemin kurulması (Araç Takip Sistemi)" maddesi TOKKDER'in çabası sonucunda yer almadı.
150 MİLYON TL'LİK MALİYET
Eğer yasada araç takip sistemi kurulması zorunlu olsa ne olurdu?
Piyasada farklı alternatif ve yöntemle sunulan araç takip sistemleri mevcut. Araç takip sistemlerinin ortalama araç başı maliyetinin yaklaşık 200-600 TL arasında olduğunu da varsayalım. TOKKDER Genel Koordinatörü Tolga Özgül’ün hesabına göre şunlar olurdu:
” Türkiye araç kiralama sektörünün güncel olarak filosunda yaklaşık 285.000 adet araç olduğunu (operasyonel kiralama + günlük & kısa dönem kiralama) düşünürsek, söz konusu kanun araç kiralama sektörünün araçlarına araç takip sistemi takma zorunluluğu getirseydi bunun araç kiralama sektörüne toplam 57 milyon TL ile 171 milyon TL arasında bir maliyeti olacağını düşünüyorum.”
İSTENİRSE YASAYA KONULABİLİR
Çabalar sonucu şimdilik araç takip sistemi kurulmuyor. Ancak bu gelecekte de kurulmayacak anlamına gelmiyor. Özgül bu konu hakkında ise şunları söylüyor:
“İlgili kanun ve dolayısıyla bu kanunda belirtilen araç kiralama sektörü ile ilgili maddeler 4 Nisan 2015 tarihinden itibaren geçerli. Bununla birlikte, önümüzdeki dönemde kanun yapıcının, yeni bir düzenleme ile araç kiralama sektörünün araçlarında araç takip sistemi kullanımını zorunlu kılmasının önünde bir engel bulunmamaktadır. Ancak bu yönde aldığımız bir duyum bulunmamakta.”
KOLLUĞA BİLDİRMEK ŞART
Kiralık araçlara takip sistemi takılması zorunlu olmadı ama kanun ile araç kiralama işletmelerine getirilen yükümlülükler, bu yükümlülüklere uyulmaması halinde karşılaşılacak cezai yaptırımlar geldi. Artık araç kiralayan işletmeler; kiralanan araç bilgilerini, kiralayan kişinin kimlik bilgilerini ve kira sözleşmesine dair bilgileri günü gününe kayıt altına alacak. Genel kolluk kuvvetlerinin incelemesine her an hazır bulunduracak. . Bu yükümlülük 4 Nisan 2015'ten itibaren geçerli oldu.
Ayrıca kiralanan araç bilgilerinin, kiralayan kişinin kimlik bilgilerinin ve kira sözleşmesine dair bilgilerin günü gününe kayıt altında tutulmaması ve/veya kolluk kuvvetlerinin incelemesine hazır bulundurulmaması hallerinde 5.000 TL idari para cezası uygulanacak. Gerçeğe aykırı kayıt tutan ve gerçeğe aykırı bilgi verenlere uygulanacak idari para cezası ise 10.000 TL olarak gerçekleşecek. İşletmelerin gerekli bilgisayar sistemlerini Değişiklik Kanunu'nun yürürlük tarihinden (4 Nisan 2015) itibaren 6 ay içinde kurmaları ve bu sistemleri kolluk kuvvetlerinin bilgisayar terminallerine bağlamaları gerekiyor.
Belirtilen süre içerisinde sistemin kurulmaması ve kolluk kuvvetlerinin terminallerine bağlanılmaması halinde 10.000 TL idari para cezası ile karşı karşıya kalınacak. Ayrıca araç kiralama işletmeleri elde ettikleri bilgileri amacı dışında kullanmayacak. Zira bu bilgilerin hukuka aykırı olarak kullanılması, bir başkasına verilmesi ya da yayılması hallerinde ilgili kişiler Türk Ceza Kanunu kapsamında cezalandırılacaklar. Tutulan kayıtların suçu gizlemek için yok edilmesi halinde işletme ruhsatının iptali gerçekleşecek. Bu da güvenlik için önemli bir adım.
