Top
Ayşe Özek Karasu

Ayşe Özek Karasu

akarasu@htgazete.com.tr

02/01/2011

Dünya durmak için 4 milyar yıl beklemezse biz nereye ineceğiz?

Astrologlar, söyleyeceğini söyledi. Hangi burcun başına 2011 'de neler gelecek hepimiz biliyoruz. Dünya'ya ne olacak pek bilmiyoruz. Mesela; ya durursa? "Durur mu?" demeyin. Geçende hızlı döndüğü ortaya çıktı ya!
Muhabbet şöyleydi: Dünya'nm kendi ekseninde dönme hızı giderek yavaşlıyor. Yavaş yavaş, ancak çok emin adımlarla yavaşlıyor.
Bu istikrarlı yavaşlama, 1000 günde 1 saniyeye tekabül ediyordu.
Ay'ın çekim kuvveti, yüksek sıradağlara karşı esen atmosfer rüzgârları ve okyanus akıntıları filan derken rotasyon hızı düşüyordu.
Ama işin esas sorumlusu Ay'ın çekim gücüydü. Yaklaşık 4 milyar yıl sonra da bu kuvvet, Dünya'yı durduracaktı.
Yani şimdiden paniğe, histeriye kapılmaya gerek yoktu.
Atom saatleri rotasyondaki kayıp saniyeleri hiç şaşmadan ölçer. 70 ülkenin ulusal laboratuvarlarmdaki 200 kadar atom saati ölçer, ortalamasını da Sevres'deki Uluslararası Ağırlık ve Ölçü Bürosu alır, uluslararası atom zamanı belirlenmiş olur.
Bir günün astronomik uzunluğu ile saatlerin ölçtüğü gün uzunluğu, zaman içinde birbirinden kopmasın diye de her iki-üç yılda bir, tam 31 Aralık gecesi saatlere 1 saniye eklenir. O gecenin son bir dakikası 60 saniye değil, 61 saniye olur. Yani, doğa ve saatler birbirine uyumlu şekilde tıkır tıkır işler.
En son 31 Aralık 2008'de eklendi bir saniye. Bu yıl da ekleneceği hesaplanıyordu. Ancak hesaplar rotasyona uymadı.
2010'da ne olduysa oldu, yerküre aniden hızlandı. Daha doğrusu, yavaşlama eğilimini sürdürdü de, istikrarı bozuldu. Beklenenden bir saniye daha hızlı döndü, tabiat adımını şaşırdı. Astronomlar, jeofizikçiler "Ona öyle demezler" diye mesaj atmasın. Rotasyon, beklenen ritmik hareketi yerine getirmedi işte.
Yerkürenin bu sene neden daha atik davrandığı bilinmiyor. Aynı bir buz dansçısının piruet yaparken kollarını yukarı doğru kaldırması halinde daha hızlı dönmesi gibi, yeryüzünde de yapraklar ağaçlardan aşağı süzülürken, ya da buzlar eriyip nehirlere karışırken rotasyon hızı artıyor. Bilimadamları bunlar gibi yüzlerce neden sayabiliyor.
Peki, beklenmedik şekilde bir saniye daha hızla dönen Dünya, ya beklenmedik şekilde yavaş dönmeye başlarsa? Ya durmak için 4 milyar yıl beklemezse?
Amerikalı jeoenformasyon sistemleri uzmanı Witold Fraczek, bu ihtimal üzerine bilgisayar simülasyonuyla bir egzersiz yapmış. Dünya aniden durur ve fakat Güneş çevresinde dönmeye devam ederse ne olur diye. Sonuç şu:
AVRUPA'YA ELVEDA
Dünya stop ettiği takdirde, geometrisi, coğrafyası da değişiyor. Çünkü Dünya'ya elips formunu veren, kıtaları ve okyanusları sabitleyen şey de birbirine zıt iki kuvvet. Yerçekimi kütleyi simetrik olarak yerkürenin merkezine çekerken, merkezkaç kuvveti dikey olarak Dünya'nm eksenine itiyor.
Ancak Dünya ekseninde dönmediği için yerçekimindeki değişikliğe bağlı olarak yeni coğrafi şekiller ortaya çıkıyor. Bir kere okyanuslar yerçekiminin en kuvvetli olduğu yere doğru hareket ediyor.
Dönüş hızı ekvator kuşağında saatte 1.667 km'ye çıktığı için bu bölgedeki merkezkaç kuvveti de büyüyor. Dolayısıyla ekvatorda toplanan su miktarı kutuplara göre daha fazla. Fırıldak etkisi durunca okyanuslar kutuplara doğru akmaya başlıyor, ekvator bölgesinde kara parçaları görünüyor. Sonunda ekvatorda devasa bir kıta ve okyanus içinde yüzen iki kutup ortaya çıkıyor. Ekvatorda, Amerika, Asya, Afrika ve Avustralya'nın arta kalan parçalarından dev bir kuşak oluşuyor. Akdeniz, kuzeydeki devasa okyanusun bir parçası haline geliyor. Avrupa diye bir kıta kalmıyor. Daha doğrusu sular altında kalıyor. Alpler'in zirveleri de yeni adalarımız oluyor.
Güçler dengesindeki değişimin bazı jeolojik reaksiyonlara, dolayısıyla depremlere yol açacağını tahmin etmek zor değil. Bu bizim bünyede alerji yapmaya yeter.
Bir yıl kadar Güneş'in doğmayacağını da tahmin edersiniz. Yani dünyanın bir yarısı aylar boyunca karanlık ve soğukta depresyonla boğuşurken, diğer yarısı sıcaktan pişiyor, aydınlıktan deliriyor.

Yazıyı Paylaş

Google +

Whatsapp