Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Başkanı Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada sigara kartellerinin ısıtılmış ve elektronik sigaraları masumlaştırarak özellikle çocukları hedef aldığını söyledi.
Dr. Tedros, "Tarih tekerrür ediyor; aynı nikotin ama farklı bir formda, farklı bir ambalajda. Ve işin üzücü tarafı şu: Endüstri bunun zararı azaltmak olduğunu söylüyor ama zarar azaltmanın çocuklarla ne alakası var? Buna zarar azaltma adını vermek, kasıtlı olarak çocuklara yönelmek ve okulları savaş alanı olarak kullanmak sahtekârlıktır." ifadelerini kullandı.
Öncelikle Sn. Başkana konuya dikkat çeken açıklamalarından dolayı teşekkür etmek istiyorum.
2017 yılında yazdığım bir yazımda e-sigaraların "Sigarayı bıraktırıyor, kanser yapmıyor, güvenli, sağlığı tehdit etmiyor..." algısıyla piyasaya sürülmesine değinmiş ve "Ağuyu altın tas içre sunarlar, bal da onun suç ortağı" ifadelerini kullanmıştım.
Sn. Başkanın 6 sene sonra benimle aynı ifadede bulunması memnuniyet vericidir elbette.
E-sigaralar en az 16.000 aromayla donatılarak hem ülkemizde ve hem de diğer ülkelerde sosyal medya ve etki sahibi kişiler aracılığıyla çocukları hedef alacak şekilde pazarlanmaktadır.
Bu ürünlerin üzerinde çizgi film karakterlerinin resimleri kullanılmakta ve şık tasarımlarla genç neslin ve özellikle çocukların ilgisi çekilmektedir.
Bunun neticesi olarak çocuklar ve gençler arasında e-sigara kullanımında, birçok ülkede yetişkinlerin kullanımını aşan oranlarda endişe verici bir artış söz konusudur.
Kanada'da 16-19 yaş arası gençler arasında e-sigara kullanım oranları 2017-2022 arası dönemde iki katına ve İngiltere'de ise genç kullanıcı sayısı son üç yılda tam üç katına çıkmıştır.
Özellikle e- sigaraların tanıtımında sosyal medya yoğun bir şekilde kullanılmakta ve çocuklarımızın sürekli e-sigara içeriği reklamına maruz kalması tehlikeyi inanılmaz oranda büyütmektedir.
Araştırmalar e-sigara kullanan gençlerin ilerleyen yaşlarda sigara kullanma olasılığının neredeyse üç kat daha fazla olduğunu göstermektedir.
Tütün endüstrisi sağlığa doğrudan zarar veren piyasada 700 milyar dolar perakende satış gelirine ulaşmıştır ve her yıl reklam, promosyon ve sponsorluk faaliyetlerine 9 milyar dolar (günde 23 milyon dolar) harcamaktadır. Lobi bu ekonomik gücünü e-sigara ürünlerini ülkelerde rahatça satabilmek için pervasızca kullanmaktadır.
Kirli lobi tarafından kurulan ve finanse edilen, Dumansız Dünya Vakfı (!) Birkaç yıldır ülkemizde farklı şekillerde fonlama ve etki ajanlığı çalışmaları yürütmektedir ve bunun en yakın tanıklarından birisi de benim.
Tütün endüstrisi, e- sigaranın sağlığa zararı azalttığını iddia eden sahte kanıtları finanse ve teşvik etmektedir. Bu ve benzer faaliyetleriyle aynı zamanda bu ürünleri çocuklara ve sigara içmeyenlere yoğun bir şekilde tanıtmakta ve milyarlarca sigarayı satmaya devam etmektedir.
E-sigaranın çocuklar ve ergenler tarafından kullanıldığına ve sağlığa zararlarına ilişkin giderek artan kanıtlara dayanarak, e-sigara alımını önlemek için güçlü ve kararlı eylemlere ihtiyaç vardır.
Çocukları ve sigara içmeyenleri korumak ve toplum sağlığına zararları en aza indirmek amacıyla e-sigaranın kontrol altına alınması için acil eyleme geçilmesi gerekiyor. Tüketici ürünü olarak e-sigaraların tütün kullanımını bırakmada etkili olduğu gösterilmemiştir. Bilakis içeriği hakkında doğru dürüst bilgi bulunmadığı gibi her birinin farklı farklı içerikler ihtiva etmesi da gayet mümkündür. Bunların hangi zehirleri ve hangi tehlikeleri ne sayıda barındıkları tam olarak bilinmemektedir. Bu gerçekler açıklanmaktadır. Hemen her ülkede bu zararlı maddelerin toplum sağlığı üzerine olan olumsuz etkilerine ilişkin endişe verici kanıtlar ortaya konmaktadır.
E-sigara, ülkemizde yasak olmasına rağmen kaçak yollarla getirilip, internet siteleri ve özellikle sosyal medya aracılığıyla yoğun bir şekilde satılmaktadır.
Bu eylem mevcut kanunlarımıza göre açık bir suç olmasına rağmen maalesef yasalar uygulanmamaktadır.
Çocuklarımızı ve gençlerimizi zehirleyenler eğer yasal bir boşluk buluyorlarsa o boşluğu tıkamak için gayret etmek en başta parlamentonun daha sonra ülkesini, milletini ve çocukları sevenler başta olmak üzere herkesin üzerine düşen milli bir görevdir.
Bunun yanısıra e-sigaranın yasadışı ticaretiyle mücadelede, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'na, İçişleri Bakanlığı'na, Sağlık Bakanlığı'na ve vatandaşlarımıza büyük görevler düşmektedir.
Bir sağlıklı nefesin ne demek olduğunu anladığımız pandemi (salgın) döneminden çıkardığımız dersle tütün endüstrisinin nefesimizi kesmesine müsaade etmemeliyiz.
Çocuklarımızın ve gençlerimizin, hasılı geleceğimizin boynuna dolanmak istenen kemendi kesmek için kolları hemencecik sıvayalım. Zehir tacirlerinin yaldızlı, süslü püslü, tilkice tuzaklarına, pusularına düşmelerine müsaade etmeyelim!...
