'Fatih Sultan Mehmet'in iki oğlu hayatta; ikisi de biliyorlar ki hangisi tahta çıkarsa diğerinin boynuna yay kirişi dolanacak. Bu sebeple babaları öldüğü zaman tahta çıkabilmek için taraftarlarıyla birlikte mücadeleye başlıyorlar.'
Alıntı, Beşir Ayvazoğlu'nun yeni çıkan 'Çiçek Hanım'ın Rüyaları' (Kapı Yayınları, Mart 2024) adlı hikâye kitabından...
Dünya kuruldu kurulalı kim bilir kaç iktidar namzeti, uğruna mücadele verdiği, kan döktüğü tahta oturamadan öte aleme göç etti.
Tarih kitaplarında yazılanlara göre, devletin bekası adına, Osmanlı'da 1389'da başlayan kardeş katli 1603'e kadar 214 yıl devam etti. Daha sonra birkaç şehzade katli olduysa da 1700'den saltanatın kaldırıldığı 1922 yılına kadar şehzade katli yaşanmadı.
Beşir Ayvazoğlu'nun konusunu tarihten alan hikâyelerle örülü kitabının alt başlığı 'Muradiye Hikâyeleri' adını taşıyor ki Bursa'da büyük Muradiye Külliyesi'nde yer alan 12 türbede (katledilen şehzadelerle birlikte) 40 hanedan mensubunun kabirleri var.
Tarihi olayları kurgusal zeminde hikaye etmek kolay iş değildir. Bir kere döneme, konuya hâkim olacaksınız, yetmedi, kaleminizi ölçülü, insaflı kullanacaksınız. Yani tarafgir olmayacak, meseleyi o günün şartlarına göre değerlendireceksiniz.
Akademide bile rastlamadığımız bir titizlikle çalışılmış, birbirinden değerli biyografik eserleri kültür hayatımıza kazandıran Beşir Ayvazoğlu, aynı zamanda yetkin bir kültür tarihçisi...
İslam estetiğinden şehir ve mimariye, edebiyat tarihinden sanat tarihine kadar geniş bir yelpazede akraba disiplinleri kapsayan çok sayıda kitaba imza atmış saygın bir isim.
Dolayısıyla, ister araştırma kitabı olsun, ister roman, yahut hikâye; onun kaleminde çıkan/çıkacak her eser, kültürel kodlarımızı ilgilendirecek muhakkak önemli bir meseleye temas edecektir.
Nitekim Çiçek Hanım'ın Rüyaları'nda da birbiriyle ilişkili olmakla beraber bağımsız metinler olarak da okunabilecek sekiz hikâye ile Fatih devrinde karşı karşıya gelen iki farklı estetiğin (Doğu-Batı) çatışmasını ve Osmanlı tarihinin en can alıcı meselesi olan 'kardeş katli'ni birlikte sorguluyor.
Ayvazoğlu, kendisinden 'İnce Tarih' dergisi için istenen bir yazı dolayısıyla tarihi mevzulara giren Sezai'nin peşinden sürüklüyor okuru. Mihmandarımız Sezai Bursalı. Çocukluğu Bursa'nın tarihi sokaklarında, külliyeler etrafında geçmiş biri. Sanat tarihine, edebiyata meraklı ve hatta bu konularda yazı yazan, televizyon programlarına çıkan tanınmış biri. Sezai, belki de Ayvazoğlu'nun kendisi...
Bursa ve İstanbul'un meşhur sahaflarının müdavimi olan Sezai'nin dostlarıyla olan sohbet konuları da tarih, edebiyat ve sanat üzerinedir. Bu bağlamda olaylara farklı karakterlerin ağzından, farklı cephelerden bir bakış söz konusudur.
Aynı zamanda Şiblizade, şair Ahmet Paşa, Lami Çelebi, Piyale Bey, Kazzazzade Lokman Efendi ile Karaçelebizade'nin ruznameleri ve Evliya Çelebi'nin kayıp notlarından hareketle Osmanlı tarihinin farklı devirleri arasında mekik dokuyan hikâyeler söz konusu.
Resim yaptıran padişahlar, bu resim merakının doğurduğu toplumsal algı, şehzadeler, padişahlar ve iktidar çevrelerinin siyasi ilişkileri, Edirne, İstanbul ve Bursa üçgeninde geçen hikâyelerin odak noktasını oluşturuyor.
Ahmet Paşa gibi dönemin ünlü şairleri, nakkaşları ve devlet adamlarının olaylara bakışı, iç konuşmaları, şiir ve suret (resim) tartışmaları ile şehzadeler arasındaki rekabet dönemin panoramasını göz önüne serer.
Fatih Sultan Mehmet'ten Cem Sultan'a, Bayezid'den Çandarlı'ya, Şehzade Mustafa'dan Kanuni'ye kadar pek çok karakterin (muhayyel olarak) iç dünyasına eğilen, pek çok hanedan üyesinin saltanat etrafında şekillenen akıbetini konu eden Muradiye Hikâyeleri'nde 'Çiçek Hanım'ın Rüyaları' nerede diyecek olursanız şunu söylemekle yetineyim; bir televizyon programında gördüğü Sezai Bey'e bir şekilde ulaşan ve hakkında romanlar yazacak kadar Cem Sultan ile ruhani bağ kuran Çiçek Hanım'ın hikayesi beni olduğu gibi sizi de şaşırtacak ve 'Çiçek Hanım gerçekten de günümüzde yaşayan biri miydi' diye soracaksınız.
Ramazan bayramınız mübarek olsun.
