Yü­rür­lük­te­ki “Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti Ana­ya­sa­sı­”na gö­re “Cum­hur­baş­ka­nı Dev­le­tin ba­şı­dır. Bu sı­fat­la Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti­ni ve Türk Mil­le­ti­nin bir­li­ği­ni tem­sil eder; Ana­ya­sa­nın uy­gu­lan­ma­sı­nı, Dev­let or­gan­la­rı­nın dü­zen­li ve uyum­lu ça­lış­ma­sı­nı gö­ze­tir.” (Ana­ya­sa, mad­de 104/1)
Cum­hur­baş­ka­nı se­çil­mek için “kırk ya­şı­nı dol­dur­muş ve yük­sek öğ­re­nim yap­mış Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si üye­le­ri ve­ya bu ni­te­lik­le­re ve mil­let­ve­ki­li se­çil­me ye­ter­li­ği­ne sa­hip Türk va­tan­da­şı­” ol­mak ge­re­kir (mad­de 101/1). Kim­le­rin mil­let­ve­ki­li se­çi­le­me­ye­ce­ği de Ana­ya­sa'nın 76. mad­de­si­nin ikin­ci ve üçün­cü fık­ra­la­rın­da be­lir­til­miş­tir. Bu ku­ral­lar bir­lik­te ele alın­dı­ğın­da bir mil­let­ve­ki­li­nin cum­hur­baş­ka­nı ola­bil­me­si için 40 ya­şı­nı dol­dur­muş, yük­sek öğ­re­nim yap­mış ol­ma­sı ge­re­kir.
Cum­hur­baş­kan­lı­ğı­na aday­lık ko­nu­la­maz, kim­se ken­di­ni aday gös­te­re­mez. Aday­lık için öne­ri ya­pı­la­bi­lir. Aday gös­te­ri­lir, bu­nu da yir­mi mil­let­ve­ki­li ile son ya­pı­lan mil­let­ve­ki­li ge­nel se­çim­le­rin­de ge­çer­li oy­lar top­la­mı bir­lik­te he­sap­lan­dı­ğın­da yüz­de 10'u ge­çen si­ya­sî par­ti­ler or­tak aday gös­te­re­bi­lir (mad­de 101/3). Açık an­la­tım, ba­ğım­sız aday­lık yok­tur.
Gö­rev­de­ki Cum­hur­baş­ka­nı Ab­dul­lah Gü­l'­ün se­çil­di­ği za­man yü­rür­lük­te olan “ye­di yıl­lı­k” sü­re­yi ta­mam­la­ma­sı­na kar­şın ye­ni­den se­çil­me­si­ne iliş­kin tar­tı­şı­lan Ana­ya­sa Mah­ke­me­si ka­ra­rıy­la açı­lan ve ik­ti­dar par­ti­si ile mu­ha­le­fet par­ti­le­ri­nin kar­şı­lık­lı söy­lem­le­riy­le gı­cır­da­yan ka­pı­dan ki­min gi­re­ce­ği­ni halk be­lir­le­ye­cek­tir (mad­de 101/1). Ana­ya­sa'da 31.5.2007 gün­lü, 5678 no.lu ya­sa­nın 4. Mad­de­si'y­le ya­pı­lan de­ği­şik­lik­le ön­gö­rü­len bu açı­lı­mın ne öl­çü­de ya­rar­lı ola­ca­ğı 10 Ağus­to­s'­ta ilk tu­ru ya­pı­la­cak se­çi­min so­nun­da sap­ta­na­cak­tır.

Göz­le­nen du­rum

An­laş­ma, uz­laş­ma ve da­ya­nış­ma­dan çok atış­ma, ça­tış­ma, ka­pış­ma ve tar­tış­ma için­de olan par­ti­le­rin or­tak aday gös­ter­me­si ola­sı­lı­ğı bu­lun­ma­mak­ta­dır. İk­ti­dar par­ti­sin­den kur­tul­mak için ye­rel se­çim­ler­de bu ya­şam­sal iliş­ki­yi ku­ra­ma­yan par­ti­le­rin cum­hur­baş­ka­nı se­çi­min­de bir ara­ya gel­me­le­ri ola­nak­sız gö­rül­mek­te­dir. Ül­ke­yi, ulu­su, dev­le­ti dü­şün­me­yi par­ti­le­rin­den öne al­ma­dık­ça da­ya­nış­ma için­de en uy­gun ada­yı be­lir­le­me­le­ri güç­tür. Yir­mi mil­let­ve­ki­li­nin cum­hur­baş­ka­nı ada­yı gös­ter­me­si de par­ti­le­ri­nin olu­ru­nu al­ma­dan ger­çek­le­şe­bi­le­cek bir ol­gu de­ğil­dir. Mil­let­ve­kil­le­ri­nin ada­yı yi­ne par­ti­le­ri­nin olur ver­di­ği ad­lar ola­cak­tır.
Şim­di­den ki­mi ad­lar ko­nu­şu­lup ya­zıl­mak­ta, ki­mi­le­ri de ken­di­le­ri­ni aday ola­rak ta­nıt­mak­ta­dır. Uy­gar bir yurt­taş gi­ri­şi­mi olan bu çı­kış­lar kı­na­na­maz. An­cak, cum­hur­baş­ka­nı aday­lı­ğı ad, var­lık, si­ya­si güç, par­ti ka­ra­rı ve des­te­ği gi­bi öl­çü­ler­le sı­nır­lı ba­sit bir du­rum ola­rak de­ğer­len­di­ri­le­mez. Eği­tim, de­ne­yim, ki­şi­lik, lâ­ik Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti'nin ku­ru­luş fel­se­fe­si­ne, Ana­ya­sa'da ön­gö­rü­len ulu­sal ve ya­şam­sal il­ke­le­re iç­ten­lik­le bağ­lı­lık, say­gın­lık aran­ma­lı, ulu­sun de­ğer­le­ri­ne ve adı­na du­yar­lı, ço­ğun­lu­ğun “Be­nim cum­hur­baş­ka­nı­m” di­ye gü­ven du­yup be­nim­se­ye­ce­ği, par­ti­zan­lık göl­ge­si bu­lun­ma­yan bi­ri se­çil­me­li­dir. Mus­ta­fa Ke­mal ATA­TÜR­K'­ün ka­tı­na O'­nu ta­nı­ma­yan, yad­sı­yan, de­ğe­ri­ni bil­me­yen, il­ke­le­ri­ne özen gös­ter­me­yen, yö­nü­nü ve yo­lu­nu ter­si­ne çe­vi­ren bi­ri as­la ge­ti­ril­me­me­li­dir. Dev­le­tin say­gın­lı­ğıy­la bağ­daş­maz.
Ana­ya­sa de­ği­şik­li­ğin­den son­ra 102/5. mad­de­nin ön­gör­dü­ğü cum­hur­baş­kan­lı­ğı se­çi­mi­ne iliş­kin yön­tem­le­ri ve il­ke­le­ri dü­zen­le­yen ya­sa 19.1.2012 gün­lü, 6271 no.lu olup 26.1.2012 gü­nün­de yü­rür­lü­ğe gir­miş­tir.

Sü­reç

“Sü­re­ç” söz­cü­ğü­nü sev­dik­le­ri an­la­şı­lan AK­P'­li­ler cum­hur­baş­ka­nı se­çi­mi için de A. GÜL ile RTE ara­sın­da­ki ko­nuş­ma­la­rı ka­rar için zo­run­lu sa­yı­yor­lar ama par­ti ola­rak Baş­ba­ka­nı yeğ­le­dik­le­ri­ni de söy­lü­yor­lar. Par­ti­zan­lık­ta bir­bi­ri­ni arat­ma­ya­cak bu iki­li­ye kat­lan­ma­nın güç­lü­ğü yi­ne ko­nu­nun bi­lin­cin­den uzak seç­men ço­ğun­lu­ğuy­la çö­züm­le­ne­cek. İk­ti­dar par­ti­si­nin bas­kı bi­çi­min­de­ki tu­tu­mu ile mu­ha­le­fet par­ti­le­ri­nin da­ya­nış­ma kül­tü­rü dü­ze­yi, umut­la­rı kır­mak­ta­dır.