1

Bunca yaşımda ramazanla ilgili şu tanımı yeni duydum ve öğrendim. “Ramazan helallerinde haram olduğu günlerdir.” Hayatın bir anlamda helal-haram, yasak-serbest dualitesi üzerine kurulduğunu düşünürsek; Diğer günlerde insanoğlunun tüm eylemi helal-haram ikileminde bir anlam kazanırken, Ramazanda normal zamanların kimi helallerininde haram olması çok özel bir dikkati haketmiyor mu? 11 ay bir rutin üzre devam eden, muhtemelen yavaş yavaş şirazesinden kayan yolun doğrultulmasıdır Ramazan. Peki bir Ramazan’ı daha uğurlarken, kaç yanlışımızı doğruladık, yamuklaşan yolumuzu ne kadar düzeltebildik? Doğrusu yanıbaşımızda Gazze yaşanırken bu Ramazan ne kadar bizim duygularımıza ve hayatımıza dokunabildi sorusu askıda kalmıyor mu? 2 Bayramlar, bizim için bütün bir yıl bencilce yaşamışken; Bütün bir yılın kefareti bağlamında ortak yaşama mecburiyetimizi hatırladığımız günler değil midir? Bayramlar bütün bir yıl ertelediğimiz hesapları gördüğümüz, dargınlıkları giderdiğimiz, başkalarının hayatlarının ve duygularının en az bizimki kadar kutsal ve saygıya layık olduğunu anımsadığımız günler değil midir? Bayramlar bir nevi onbir aylık telakkilerimizi tersine çevirdiğimiz; Örneğin çocukların büyüklerden öne çıktığı günler değil midir? Peki Gazze’de başkaları sebebsizce, canice, ahlaksızca, onursuzca öldürülürken, Çocuklar bu kez ölmek konusunda açık ara önde giderken, Bayramı ‘bayram’ kılmamız, bayram bellememiz mümkün olabilir mi? 3 Özellikle ‘bayram sohbetleri’nde, sözü alan herkes istisnasız ‘bizim çocukluğumuzda bayramlar’ diye söze başlarken; Herbirimiz bireysel anlamda en asude, en sorumsuz ve sorunsuz, en tatlı, en hoş, en iz bırakıcı, en temiz olduğumuz günleri aramak için çocukluğumuzu hatırlamaz mıyız? Toplumsal olarak bayramlarda çocukluk günlerine gitmemiz temizlenme ihtiyacından kaynaklanıyor değil midir? Bayramların çocuklukla özdeşleştirilmesi çoğunlukla bir arınma, temizlenme, varoluş gayemizi hatırlama, dünya hayatının geçiciliğinin yanında bireysel yaşamımızın toplumla hemhal olmaması durumunda bir aldatmacadan başka bir şey olmadığının bize hatırlatılması, Bir anlamda hizaya çekildiğimiz günler değil midir bayramlar? Böyleyken, Ramazan gününde ve bayram arefesinde... Gazze’de insanlık ölüyor, Gazze’de helal-haram arasındaki sınırlar yok oluyor, Gazze’de bayramlar kabusa dönüşüyor, Gazze’de çocukların ölümüyle bayram şartları ortadan kaldırılıyor/kalkıyor. 4 Üzgünüm. Bayramınız mübarek olsun diyemeyeceğim. Gelin bu bayramı Gazzeli çocukların artık ölmeyeceği günlere erteleyelim demek geliyor içimden. Keşke bütün bayramları ertelesek de Gazze’de çocuklar ölmese. İnanın bir çocuğun ölümü bütün bayramların üzerini örtecek kadar kalın ve karanlıktır.