Bir gün, Hazret-i Âişe validemiz, Resûlullah efendimize "İnsan Rabbini ne zaman tanır?" diye sual etti. Peygamber Efendimiz de buyurdu ki: (Nefsini tanıdığı zaman.)
Nefis, daimâ Rabbimizi inkâr ve ona isyan etmek ister. Bunun için her istediği kendi zararınadır.
Her işte, nefsin arzularına uymak, nefse tapmak olur! Nefse uymaktan kurtulmak dünya nimetlerinin en büyüğüdür.
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(İnsanı felâkete sürükleyen şeyler üçtür: Cimrilik, nefse uymak ve kendini beğenmek.)
(Aklın alâmeti, nefse galip ve hakim olmak ve öldükten sonra lâzım olanları hazırlamaktır. Ahmaklık alâmeti, nefse uyup, Allahtan af beklemektir.)
(Senin en büyük düşmanın, seni çepeçevre kuşatan nefsindir.)
Bir gün, Hazret-i Âişe validemiz; "İnsan Rabbini ne zaman tanır?" diye sual edince, Peygamber Efendimiz; (Nefsini tanıdığı zaman) buyurdu.
Nefis mubahlarla doymaz, insanı haramlara sürükler.
İslâm dini, rahat ve huzur içinde yaşamak için lâzım olan şeylerden ve dünya lezzetlerinden faydalı olanları yasaklamıyor. Bunların elde edilmesinde akla ve dine uymayı emrediyor.
İslâm dini insanların dünyada da, ahirette de rahat ve huzur içinde yaşamasını istiyor. Akıl olmasaydı, insan hep nefsine uyar, felâketlere sürüklenirdi. Nefis olmasaydı insan yaşaması ve üremesi için çalışmasında kusur ederdi. Nefis ile cihat sevâbından mahrum kalırdı. Meleklerden daha üstün olmak yolu kapalı kalırdı...
Yani nefsin hem faydalı, hem zararlı tarafları vardır. İnsanın yaşaması, üremesi dünya  için çalışması nefsin varlığı ile mümkündür.
Nefis olmasaydı "büyük cihad" sevâbı nasıl kazanılırdı!
Eshab-ı kirâm (radıyallahü anhüm) büyük bir muharebeden dönmüşlerdi. Zafer elde etmişlerdi. Sevgili Peygamberimiz (aleyhisselâm) Eshabını tebrik ettikten sonra buyurdu ki:
"Küçük cihaddan döndük, büyük cihada giriyoruz."
Sordular; "Bundan büyük cihad hangisidir?" diye, cevap olarak buyurdular ki:
"Nefisle cihattır..."
Muharebede mağlup olan öldürülen mümin şehid olur, ebedi saâdete kavuşur. Galip olanı ise gazi olur. İkisi de güzeldir.
Nefisle olan cihadın galibi büyük nimetlere kavuşur, en büyük düşmanını mağlup etmek zevkine erer. Mağlubu ise büyük felâketlere, sıkıntılara girer...