Yüce Allah, kullarına çok merhametlidir. Kullarından istediği, yüce zâtına ortak koşulmaması, ulûhiyyetinin kabul edilmesi, peygamberleri vasıtasıyla bildirdiği emir ve yasaklarına uyulması, itâatkâr ve salih kullar olmalarıdır. İsyan etmeyen ve peygamberlerini hidayet rehberleri olarak kabul edenlere âhirette büyük mükâfatlar vereceğini, gönderdiği kitaplarında açıklamıştır. İman eden kullarının şeytanın ve nefislerinin tuzağına düşmemeleri, imanlarını korumaları ve Allah katındaki derecelerini yükseltebilmeleri için çeşitli vesileler yaratmıştır. Bu vesilelerden içinde mübarek ay, gün ve geceler bulunmaktadır. Bu zamanlarda yapılan ibadetlerin, diğer zamanlarda yapılanlardan çok değerli ve mükâfatının çok yüksek olduğu açıklanmıştır.
Konu, şu başlıklar altında ele alınabilir:
KAMERÎ AYLAR ve YILBAŞI
Bugün dünyamızda zamanın parçalara bölünüp düzenli bir sırayla gösterildiği listeye/cetvele takvim denir. Takvim, sosyal, ticarî, dinî ya da idarî amaçla geliştirilmiş bir sistemdir. Bu sistemde zaman, gün, hafta, ay ve yıl gibi dilimlere ayrılarak yapılır.
Dünyada en çok Miladî ve Hicrî takvimler kullanılır. Miladî takvim, Hazret-i İsa'nın doğumunu (0=Sıfır) başlangıç olarak alır ve Güneş'e göre hazırlanmıştır. Hicrî/Kamerî takvim ise, Muhammed aleyhisselâm’ın Mekke'den Medine'ye hicretini başlangıç olarak alır (M. 622) ve Ay'a göre hazırlanmıştır.
Mübarek ay, gün ve geceler, kamerî ay sistemi içinde yer almaktadır.
Kamerî Aylar
Kamerî ayların 12 olduğu âyet-i kerime’de beyan edilmiştir:
Şüphesiz Allah'ın gökleri ve yeri yarattığı günkü kitabında (Levh-ı Mahfûz’daki yazısında), Allah katında ayların sayısı on ikidir. Bunlardan dördü (Zilka’de, Zilhıcce, Muharrem ve Receb) haram aylardır. İşte bu, Allah'ın dosdoğru dinidir. Öyle ise, o aylarda (ve diğerlerinde günah işleyerek) kendinize zulmetmeyiniz (Tevbe, 36).
Hicrî/kamerî aylar şunlardır: 1. Muharrem, 2. Safer, 3. Rebîu’l-evvel, 4. Rebîu’l-âhir, 5. Cemâzilevvel, 6. Cemâzilâhir, 7. Receb, 8. Şa’ban, 9. Ramazan, 10. Şevval, 11. Zilka’de, 12. Zilhıcce.
Zilka’de, Zilhıcce, Muharrem ve Receb, haram aylarıdır.
Haram aylarının bu şekilde isimlendirilmesi, bu aylarda -düşman saldırmadıkça- savaşın haram kılınması (Mâide, 2), işlenen sevap veya günahlara başka zamanlarda yapılanlardan (Mâide, 97) daha fazla mükâfat veya ceza verilmesi, böylece yılın diğer aylarından farklı bir önem ve hürmete sahip bulunmaları sebebiyledir (Cessâs, Ahkâmü’l-Kur’an).
Hicrî Yılbaşı
Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm, 53 yaşındayken Allahü teâlâ’nın izni ile Mekke’den Medîne'ye (yaklaşık 450 km) hicret etti. Rebîu’l-evvel ayının birinci Perşembe günü öğleden sonra Ebû Bekr-i Sıddîk'ın evinden beraberce çıkarak, Mekke'nin 5,5 km güneydoğu tarafında bulunan Sevr Dağındaki mağaraya geldiler. Mağarada 3 gece kalıp, Pazartesi gecesi ayrıldılar. Bir hafta yolculuk yapıp efrencî/mîlâdî Eylül ayının 20. ve Rebîu’l-evvel'in 8. Pazartesi günü, Medîne yakınındaki Kubâ köyüne vardılar. Gece ile gündüzün eşit olduğu, Eylül’ün 23. gününü de burada geçirip, Cum’a günü Medîne'ye girdiler. Bu seneki Muharrem ayının birinci günü -hicretten 66 gün evvel- Müslümanların hicrî/kamerî sene başlangıcı oldu. Bu da, tarihçilere göre milâdın 622. Yılındaydı.
MÜBAREK ÜÇ AYLAR
Allahü teâlâ, kamerî aylardan bazılarını diğerlerine göre mübarek kılmıştır. Bu aylar, Receb, Şa’ban ve Ramazan-ı Şeriftir.
Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem, üç aylarla ilgili şöyle dua buyurmuştur:
Ya Rabbi, Receb ve Şaban (ayların)ı bizler için mübarek kıl ve bizi Ramazan (ayın)a eriştir (Mu’cem el-Evsat, 3939).
Recep
Beş gece vardır ki, onlarda yapılan dualar geri çevrilmez. (Bunlardan biri) Recep’in ilk Cum’a “Regâib” gecesidir (Feyzu’l-Kadîr, 3946 ).
Hadis-i Serifte buyruluyor: Recep, Allah’ın ayı, Şaban benim ayım ve Ramazan ümmetimin ayıdır (Feyzu’l-Kadîr, 4411).
Şa’ban
Hazret-i Âişe validemiz buyurdular: Resûlüllah’ın, hiçbir ayda, Şaban ayından daha çok oruç tuttuğunu görmedim. Bazen Şa’banın tamamını oruçla geçirirdi (Buhârî, Oruç 52; Müslim, Oruç 175, 176).
Şa’ban ayında niçin çok oruç tuttuğu sorulduğu zaman Resûlüllah efendimiz buyurdu ki:
Şa’ban, öyle faziletli bir aydır ki, insanlar bundan gâfil olurlar. Bu ayda ameller, âlemlerin Rabbine arz edilir. Ben de amelimin oruçluyken arz edilmesini isterim (Feyzu’l-Kadîr, 4888 ).
Ramazan-ı Şerif
Ayet-i Kerimelerde buyruldu:
Ey îman edenler, sizden önceki (peygamber ve ümmet)lere yazıldığı (farz kılındığı) gibi, (günahlardan) korunmanız için sizin üzerinize de (Ramazan ayında) oruç yazıldı (farz kılındı) (Bakara, 183).
(O sayılı günler) Ramazan ayıdır ki, onda Kur’ân(-ı Kerîm’in tamamı Kadir gecesinde Levh-ı Mahfûz’dan dünya semâsına, oradan da peyderpey Muhammed “aleyhisselâm”a) indirildi. (O Kur’ân,) insanlar için bir hidâyet (kaynağı, dalâlet/eğri yollardan kurtarıcı, Allahü teâlâ’nın râzı olduğu yolu gösterici bir rehber)dir. (O Kur’ân, bir) hidâyet ve furkân (hak ile bâtılı; helâl ile haramı ayırıcı) olmak üzere beyyineler (açık, kesin, şeksiz ve şüphesiz âyetler, deliller)dir (Bakara, 185).
Hadis-i Şeriflerde buyruldu:
Ramazan geldiğinde Cennet (ve rahmet) kapıları açılır, Cehennem kapıları kapanır, şeytanlar da bağlanır (Müslim, Oruç 1).
Kim inanarak ve sevabını Allah'tan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır (İbn Mâce, Oruç 2 ).
Ramazan ayının ilk gecesi girince şeytanlar ve cinlerin şerli olanları zincire vurulur, Cehennem kapıları kapatılır ve hiçbiri açılmaz. Cennetin kapıları açılır, hiçbiri kapanmaz ve bir münadi şöyle seslenir: “Ey hayır isteyen, ibadet ve kulluğa gel; ey şer peşinde olan günahlarından vazgeç. (İftar vaktinde) Allah’ın ateşten âzad ettiği kimseler vardır.” Ramazan boyunca bu, her gece olur (Müslim, Oruç 1; Tirmizî, Oruç 1; İbn Mâce, Oruç 2 ).
MÜBAREK GÜNLER
Cum’a Günü
Ayet-i kerime:
Ey îmân edenler, Cum’a günü namaz için çağırıldığı(nız) zaman, hemen Allah'ı zikretmeye (Cum’a namazına) gidin. Alışverişi bırakın. Bu bilirseniz, sizin için çok hayırlıdır (Cumu’a, 9).
Hadis-i Şerfler:
Bu güne (Cum’a gününe) hürmet etmek (saygı göstermek) için Allah bizlere hidâyet verdi (bizleri iman ve İslam ile şereflendirdi). Artık bu hususta insanlar, bizim ardımızdan gelicidirler (bize uymalıdırlar. Çünkü yüce Allah, doğru yolun İslam’da olduğunu açıkladı). Yahûdîler(in ibâdet günü) yarın (Cumartesi), Hristiyanlar(ınki) de yarından sonra (Pazar)dır (Ancak ehl-i kitap, “hak” geldikten sonra bâtıla hâlâ devam ediyor) (Buhârî, Cum’a 1 ).
Güneşin doğduğu günlerin en hayırlısı, Cum'a günüdür (Müslim, Cum’a 6).
Cum'a günü:
1) Âdem “leyhisselâm” o günde yaratıldı, o günde (dünyaya) indirildi, o günde tevbesi kabul oldu ve o günde vefat etti.
2) Kıyamet de o günde kopacaktır. İnsanlar ve cinlerden başka hiçbir canlı yok ki, Kıyâmet(in kopmasın)dan korkarak Cum’a günü sabah olunca, güneş doğuncaya kadar onu bekler olmasın.
3) O günde bir “an” vardır ki, Müslüman namaz kılarak ve Allah'tan bir hacetini isteyerek, o ana tesadüf ederse, Allah mutlaka onu verir (Ebû Dâvud, Namaz 209; Müslim, Cum’a 6).
Aşûre Günü
Muharrem ayının 10. günü, Aşûre günüdür. Aşûre günü, tek olarak oruç tutmak mekruhtur. Bir gün öncesi (9. ve 10. gün) veya sonrasıyla (10. ve 11. gün) birlikte tutulması bildirilmiştir.
Hadis-i şerifte buyruldu:
Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem, Eslem kabilesinden Hind b. Esmâ isminde bir kişiye, insanlar içinde “şunu ilân et” diye emretti: "Her kim yemek yediyse günün geri kalanında yemekten kendini tutsun! Yememiş olan kimse ise, oruç tutsun. Çünkü bugün, Aşûre günüdür." (Buhârî, Oruç 69).
Aşûre günün orucu, Allah'ın o günden önceki senenin günahlarına keffâret kılacağını umarım (Müslim, Oruç 36).
Arefe günü
Her aydan üç gün, bir de ramazandan ramazana oruç tutmak yok mu? İşte bu, bütün senenin orucu demektir. Arefe günün orucunu Allah'ın o günden önceki sene ile o günden sonraki senelerin günahlarına keffâret yapacağını umarım (Müslim, Oruç 36).
Bayram Günleri
Peygamberimiz sallallahü aleyhi ve sellem: (Eğlenen kız çocuklarına engel olmaya kalkan bir sahâbîye:) “Onlara ilişme” dedikten sonra “Her kavmin bir bayramı vardır, bu da bizim bayramımızdır” ya da “Bu günler, bayram günleridir” diye buyurmuştur (Buhârî, Îdeyn, 25).
Sizin de eğleneceğiniz iki gününüz var. Allah, Cahiliye devrindeki o günlerin yerine size daha hayırlısını verdi. Onlar, Ramazan ve Kurban Bayramı günleridir (Nesâî, Îdeyn 1).
MÜBAREK KANDİLLER
Mevlid Gecesi
Mevlid gecesi; Rebî'ul-evvel ayının 11. ve 12. günleri arasındaki gecedir. Dünyadaki bütün insanlara, rahmet Peygamberi olarak gönderilen, Muhammed aleyhisselâm’ın doğduğu gecedir. Bu gece, Kadir gecesinden sonra, en kıymetli gecedir. Bu gece, Peygamber efendimiz doğduğu için Mü’minler sevinirler. Bu gece, Resûlüllah efendimizin doğum zamanlarında görülen hâlleri, mu’cizeleri okumak, dinlemek, anlatmak ve öğrenmek çok sevaptır. Eshâb-ı kiram bu gece bir yerde toplanıp, Peygamber aleyhisselâm’ı yâd ederlerdi/anarlardı.
Her sene bütün Müslümanlar, bu mevlid kandili gecesini, büyük bir coşku ile camilerde okunan “mevlid”lere iştirak ederek veya evlerinde çeşitli tâatlerde bulunarak kutlamakta, Resûlüllah efendimize sevgi ve bağlılıklarını kuvvetlendirmektedirler.
Regaip Gecesi
Receb ayının ilk Cuma gecesidir. Perşembe günü oruç tutup gecesini de ihya eden manevî yönden çok kazançlı çıkar.
Beş gece vardır ki, onlarda yapılan dualar geri çevrilmez. Bunlardan biri Recep’in ilk Cuma “Regâib” gecesidir (Feyzu’l-Kadîr, Harfu’l-hâ’ 3946 ).
Mi’raç Gecesi
Recep ayının 27. gecesidir. Mi’raç, Hazret-i Peygamber’in göğe yükselişini ve zaman ve mekândan münezzeh olan Allah katına çıkışını ifade eder. Bu mübarek yolculuk, Mescid-i Harâm’dan Mescid-i Aksâ’ya gidiş ve oradan da yükseklere çıkış şeklinde gerçekleşmiştir.
Ayet-i kerime’de buyrulur:
Kendisine âyetlerimizden bir kısmını gösterelim diye kulunu (Peygamberim Muhammed'i) bir gece Mescid-i Haram'dan çevresini bereketli kıldığımız Mescid-i Aksa'ya götüren Allah, her türlü noksanlıktan münezzehtir (uzaktır ve şanı yücedir). Hiç şüphesiz O, her şeyi işitendir, her şeyi görendir (İsrâ, 1).
Bu konuda başta Buhârî olmak üzere birçok hadis-i şerif bulunmaktadır (Buhârî, Salat 1, Tevhid 37; Müslim, İman 78).
Berat Gecesi
Şaban ayının 15. gecesidir.
Yüce Allah, Şaban ayının yarısında dünya semasına (rahmetiyle) iner ve Kelb kabilesinin koyunlarının kılları sayısından daha çok günahları veya günah işleyenleri bağışlar” buyurdular (Tirmizî, Oruç 39).
Şabanın 15. gecesini ibadetle, gündüzünü de oruçla geçirin! O gece Allahü teâlâ buyurur ki: “Af isteyen yok mu, affedeyim. Rızk isteyen yok mu, rızk vereyim. Dertli yok mu, sıhhat, afiyet vereyim. Ne isteyen varsa, istesin vereyim” Bu hâl, sabaha kadar devam eder (İbni Mâce, Namazı Lâkıyla… 191).
Beş gece vardır ki, onlarda yapılan dualar geri çevrilmez. Bunlar biri Şa’banın ortasında bulunan “Berat” gecesidir (Feyzu’l-Kadîr, 3946 ).
Kadir Gecesi
Kadir gecesi, Ramazan ayı içinde bulunmaktadır. Çok şerefli bir gecedir. Ramazan-ı şerifin 27. gecesinde olduğu ve son on gün içinde bulunduğuna dair tesbitler vardır.
Kadir sûresinde buyrulur:
1. Şüphesiz biz onu (Kur'ân'ı), (Levh-i Mahfûz'dan dünya semâsına bir defada) Kadir gecesinde indirdik.
2. (Ey Resûlüm!) Kadir gecesini(n o büyük fazilet ve şerefini) sana bildiren nedir? (Sen o gecesinin ne olduğunu bilir misin?)
3. Kadir gecesi (içinde Kadir gecesi bulunmayan) bin aydan daha hayırlıdır.
4. O gecede melekler ve Rûh (Cebrâîl aleyhisselâm veya meleklerin koruyucu sınıfı), Rablerinin izni ile (o seneden gelecek seneye kadar Hak teâlâ’nın takdir ettiği) her iş için (yere veya dünya semâsına yahut Mü’minlerin yakınına bölük bölük) iner(ler).
5. O gece, fecrin doğuşuna (tan yeri ağırana) kadar selâmet (hastalık, belâ ve şeytanın şerrinden uzaklık veya hayır ve bereket)tir.
İSLAM’DA EŞREF SAAT ve DUALAR
1. İcâbet saati: Cuma gününde öyle bir saat vardır ki, bir Müslüman o saate rastlamış olsa (dua etse ve) namaz kılıp Allahü teâlâ’dan bir şey istese, Allah, mutlaka onu verir (Buhârî, Cum’a 37).
2. Seher vakti: Bu vakitte yapılan dualar kabul olur.
Ayet-i Kerimeler:
Onlar (Mü’minler), seher vaktinde istiğfar ederler (Zâriyât, 18).
(Ya’kûb aleyhisselâm oğullarına şöyle dedi:) Sizin için (seher vakti) Rabbime istiğfar edeceğim (Yûsuf, 98).
Hadis-i Şerifler:
Rabbimiz tebâreke ve teâlâ her gece, gecenin son üçte biri kaldığı sırada (seher vakti) dünya semasına (rahmetiyle) nüzûl eder/iner ve şöyle buyurur: Bana duâ eden var mı, duâsına icâbet edeyim? İstediğini vereyim. Bana istiğfar eden var mı, onu mağfiret edeyim? Günahlarını af edeyim (Buhârî, Teheccüd 14).
Seher vakti, şer’î gecenin son üçte biri, akşam ile imsak vaktinin son üçte biridir. Meselâ, 9.02. 2022 Çarşamba günü seher vakti, Türkiye takvimine göre yaklaşık saat 4.00-6.18 arasındadır. Yaz ve kış, günler itibariyle -azar azar- değişir.
3. Red olunmayan dualar: Hadis-i Şerifte buyruluyor:
Beş gece vardır ki, onlarda yapılan dualar geri çevrilmez. Bunlar Recep’in ilk Cuma “Regâib” gecesi, Şaban’ın ortasında bulunan “Berat” gecesi, Cuma gecesi, Ramazan ve Kurban Bayramı geceleridir (Feyzu’l-Kadîr, 3946 ).
4. Sema kapıları açılır: Hadis-i Şerif:
1) Allah yolunda saf bağlandığı zaman, 2) Yağmur yağarken, 3) Namaz kılınırken, 4) Kâ’be ilk görüldüğü zaman (Câmi’ es-Sagîr, 3337).
5. Dört dua, red olmaz: Hadis-i Şerif:
1) Dönünceye kadar “hacı”nın duası, 2) Evine gelinceye kadar gazinin duası, 3) İyileşinceye kadar hastanın duası, 4) Bir de Müslüman kardeşin Müslüman kardeşine gıyabında ettiği dua (Câmi’ es-Sagîr, 915).
6. Üç kişinin duası, red olmaz: Hadis-i Şerif:
1) İftar edinceye kadar oruçlunun duası, 2- Mazlumun duası, 3- Adaletli devlet reisinin duası (Tirmizî, Deavat 49; İbn Mâce, Dua 11).
7. Üç kişinin duası, kabul olur: Hadis-i Şerif:
1) Babanın, evlâdına duası, 2) Misafirin duası, 3) Mazlumun duası (Tirmizî, Birr 7; İbn-i Mâce, Duâ 11).
