Hazine ve Maliye Bakanlığı, ağustos ayı merkezi yönetim bütçe gerçekleşmelerini internet sitesinde açıkladı. Buna göre bütçe, ağustos ayında 51.3 milyar TL fazla verdi. 2023 yılı Ağustos ayında merkezi yönetim bütçe gideri 562.7 milyar TL ve bütçe gelirleri ise 614 milyar TL oldu.
Bütçe sonuçları Ocak-Ağustos 2023 döneminde; 3 trilyon 382,1 milyar TL bütçe gideri ve 2 trilyon 998.7 milyar TL bütçe gelirinin elde edildiği bir dönem oldu. Bu 8 aylık dönemde bütçe açığı 383.4 milyar TL olarak gerçekleşti.
KALAN 4 AYDA 1 TRİLYON 674 MİLYAR 857 MİLYON TL VERGİ TAHSİLİ MÜMKÜN MÜ?
Bütçe giderleri, bütçe gelirleri ile finanse ediliyor. Bütçe gelirleri içinde en büyük tahsilat kalemi vergi gelirleri. Bu yıl bütçe gelirlerinin %86'sının vergi gelirlerinden oluşacağı varsayımı ile bütçe yapılmış ve ilk 8 ay itibarıyla da bu oran gerçekleşmiş durumda.
Ülkemizde ilk 8 ayda tahsil edilen vergilerin, vergi türlerine göre dağılımını, toplam vergi gelirleri içindeki payını ve geçen yılın (Ocak-Ağustos 2022) aynı dönemine göre gerçekleşen artış oranını gösteren tabloyu aşağıda incelemenize sunuyorum.
Kurumlar vergisi mükelleflerinin bir bölümü için 7440 sayılı Kanun ile getirilen ek kurumlar vergisi ve 7440 sayılı yapılandırma ve af içeren düzenlemelerin yer aldığı kanun Mart 2023'te çıkmasına rağmen, bu kanun kapsamında yapılacak ödemelerin 4 yıla yayılması (Bu kanun kapsamında 31.08.2023 tarihine kadar yapılan tahsilat tutarı 118 milyar TL olmuştur), yine Temmuz 2023'de 7456 sayılı Kanun ile getirilen ek Motorlu Taşıtlar Vergisi, bazı ürünler de artırılan maktu Özel Tüketim Vergisi tutarlarının, Katma Değer Vergisi oran artışlarının, harçlar ve şans oyunları vergilerinde yapılan artışa ilişkin düzenlemelerin vergi tahsilatında artış etkisi yarattığı ortada. Şöyle ki; Haziran 2023 aylık vergi tahsilatı 231 milyar TL, Temmuz 2023 vergi tahsilatı 450 milyar TL iken; bu tutar Ağustos 2023'te 543 Milyar TL olarak gerçekleşti.
Kalan 4 ayda, Kasım 2023'te geçici vergi beyannamelerinin verileceği ve burada kurumlar vergisi beyannamesi verecek mükelleflerden banka ve finans şirketlerinin %25 yerine %30, diğer mükelleflerin ise %20 oranını %25 olarak uygulayacak olmaları nedeniyle yıl sonu hedefi olan 4 trilyon 270 milyar TL vergi tahsilat hedefi tutturulacaktır. Bu hedefin 2 trilyon 595 milyar 811 milyon TL'si ilk 8 ayda gerçekleşti. Kalan 1 trilyon 674 milyar 857 milyon TL'nin son 4 ayda yukarıda saydığım gerekçelerle tahsili rahatça sağlanacaktır.
SON 4 AYDA 3 TRİLYON 180 MİLYAR TL HARCAMA NEREYE YAPILACAK?
Geçen yıl olduğu gibi, bu yıl da yine temmuz ayında Ek Bütçe Kanunu çıkarıldı ve bütçenin gider ve gelir kalemleri artırıldı ama bütçe açığı başlangıçta belirlenen hedef olarak kaldı. Yani 659 Milyar 421 milyon TL.
Orta Vadeli Program (2024-2026) ile bütçe gideri tutarı 5 trilyon 589 milyar 85 milyon TL'den 6 trilyon 562 milyar 600 milyon TL'ye çıkartıldı. İlave 973.5 milyar TL bütçe giderinin finansmanı için kaynak bütçeye konulmadığı için, bütçe açığı OVP ile 1 trilyon 633 milyar TL'ye çıkmış oldu (Bu açığın finansmanı için Trakya Bölgesi'nden daha büyük bir Hazine arazisinin satışa çıkartıldığını cuma günü köşemde ayrıntılı yazmıştım).
Şimdi birlikte bir hesap yapalım: İlk 8 ayda yapılan bütçe gideri 3 trilyon 382 milyar 103 milyon TL, yani aylık gider ortalaması 422 milyar 762 milyon TL. OVP ile artırılan yeni bütçe gideri tutarını dikkate aldığımızda; son 4 ayda yapılması planlanan bütçe harcaması tutarı (6.562.600-3.382.103=) 3 trilyon 180 milyar 497 milyon TL olmaktadır. Bu tutar, neredeyse ilk 8 ayda harcanmış olan para kadar bir paranın 4 ayda harcanacağını göstermektedir. Son 4 ayda yapılacak rutin personel, cari transferler ve diğer ödemeler dışında, geçen yıl ödenmeyen doğalgaz ve enerji ödemelerinin de yapılacağı anlaşılıyor.
Temmuzda yapılan maaş artışlarında unutulan, kaderine terk edilen ve şu anda açlık sınırının altında maaşa mahkûm edilen 16 milyon emekliye, yıl sonunu beklemeden seyyanen zam yapmayı olanaklı kılacak bir tutarın kaldığını da görüyorum. Tahsil edilemeyen vergi alacağı tutarı 31.08.2023 itibarıyla 868 milyar 980 milyon TL'dir. Bu alacakların tahsili için yapılan çalışmaların da gayet verimli olduğunu dikkate aldığımızda; emekliye yılbaşını beklemeden zam yapmak mümkün. Kaldı ki, emeklilerin Ocak 2024'ü bekleyecek tahammülü yok.
