Top
Necati Doğru

Necati Doğru

necatidogru@sozcum.com

15/09/2023

Sıcak para alev aldı!

Dolar artışı durmadı, geçici olarak kontrole alındı. Yine de mazot arttı. Benzin yükseldi. Bunlara bağlı olarak da fiyatlar durmaksızın yine yukarı gitti. Ülkemizin yetiştirdiği ekonomistlerden Ali İhsan Karacan sürekli olarak; “petrol bir uluslararası maldır. ABD hariç gelişmiş ekonomiye sahip hiçbir ülke ucuz mazot, benzin fiyatı uygulamaz” diye yazar. Bugün 1 litre benzin 40 TL'ye dayandı. 1.5 dolar bile değil. 2004 yılında Türkiye'de 1 litre benzinin fiyatı 2.34 dolara kadar çıkmıştı.

Benzine dikkatle bak.

Mazotu da iyi incele.

Telaşlan ve kork.

Ama daha çok faizdeki delirmiş artışa bak, sonunu iyi düşün. Cumhurbaşkanı'nın onay vermesi ve Maliye Bakanı ile Merkez Bankası'nın telkiniyle bankalar, Kur Korumalı Mevduat hesaplarından çıkışı hızlandırmak için faiz oranını yüzde 52'ye çıkardı.

Faizler uçtu.

Yine de kesmiyor.

Yıllık enflasyon beklentisi resmi olarak yüzde 65 açıklandığı için yüzde 52 faiz yetersiz (eksi faiz) kalmakta ve para sahipleri paralarını enflasyondan korumak için çok daha yüksek faiz bekliyor, bulma yollarını arıyorlar.

Bu gidiş nereye?

★★★

Nereye olduğunu anlatmak için bizim gazetenin ekonomi yazarı Ege Cansen, bıkmadan usanmadan “Biz çift paralı bir ekonomiyiz, tek paralı bir ekonomiymiş gibi davranmak sorunu çözmez” diye anlatıyor.

Yerli milli para: TL.

Yabancı para: Dolar.

İki kocalı gibi iki paralı; hangisine söz geçireceksin, birini gücendirmeden öbürünün koynuna nasıl girecek, nasıl dansa kaldıracak ya da birlikte halay çekip oynatacaksın?  Bu yüzden parası olanlar haklı olarak devletin, bankaların ve şirketlerin dolar üzerinden yaptıkları borçlanmada verdiği faiz oranına bakıyorlar. Türkiye yabancı para birimi dolar ya da Euro ile tahvil çıkarıyor ve bunu hem dış ülke para sahiplerine hem de Türk vatandaşlarına satarak borçlanma yapıyor. İngiltere, İtalya, Fransa diğer Avrupa ülkeleri dolar üzerinden yüzde 2 ile 4 arasında faiz ödeyerek dış borç para bulabilirken Türkiye onların neredeyse üç katı yüksek faizle kabaca yüzde 9.5 ile borç bulabiliyor.

★★★

Türk lirası faizi yüksek olursa yabancılar da paralarını (Dolar- Euro) getirirler modeli (sıcak para) hiçbir zaman Türkiye'nin “cari açık veren ülke olmaktan kurtulmasına” çare olmadı. Tayyip Erdoğan, Mehmet Şimşek, Gaye Erkan'ın en son tekrar başvurdukları; “Sıcak Para Çekme” de çözüm getirmedi.

Faizler artıyor.

Enflasyon durmuyor.

Şimdi faiz ile enflasyon birlikte artıyor. Daha önceki krizlerde başvurulan bütün “sıcak para ile kurtuluş reçetelerinde” yaşandığı gibi yine toplumun büyük bölümü kemer sıkma sürecine sokuldu. Mersin'de “belediyenin 6 liralık yemek dağıtımında” kuyruklar uzuyor, İstanbul'da “kiracı- ev sahibi cinayetleri” cinnete dönüştü, Orta Anadolu kentlerinde “cami avlusuna bırakılan yeni doğmuş bebek sayısındaki” artışlar vicdanı olanın vicdanını kanatıyor.

Sıcak para gelecekti.

Geldi, alev aldı.

Yakıyor.

Soğuk para da hazır şirketlere sulandı!

Sıcak para; yüksek faize gelen ve dünyanın hiçbir yerinde elde edemeyeceği kazancı Türkiye'den vade sonunda alıp dışarıya götüren sermaye demek. Modelin bir de “soğuk para ayağı” var. Geçmişte örneğini yaşadık, gördük, unutmadık. Soğuk paraya bütün satışlar Türkiye'nin soyulmasıyla sonuçlandı ve Türkiye yine “cari açık veren ülke” olarak kaldı. Sadece üç örnek; Petkim'in, Türk Telekom'un, TEKEL'in soğuk para getiricilere satışını inceleyin soygunun boyutlarını görün. Bu iktidar döneminde 2004 yılında TEKEL içki bölümü 17 fabrika, hammadde stokları, tüm mal varlıklarıyla 292 milyon dolara yerli özel şirkete (Nurol-Limak-Özaltın-Tütsab ortaklığı) satıldı, onu alanlar iki yıl sonra tek bir çivi çakmadan 810 milyon dolara ABD'li firmaya sattı. Yine bu iktidar döneminde Lübnanlı şirket, Türk Telekom, 4 Türk bankasından aldığı kredi ile yani Türk'ün parası ile Türkün malı TÜRK TELEKOM'u satın aldı, şirketin neyi var, neyi yok satıp dışarı götürdü ve Türk bankalarından aldığı krediyi ödemeden, hisseleri bırakıp gitti. Şimdi yeni soğuk para olarak; Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Türk enerji şirketlerini almak için masaya oturduğu haberleri geliyor. Hangi enerji şirketlerine alacaklar ve bu şirketleri hangi ilave katma değer yaratacak yenilenmeyle yani hangi ilave döviz kazancı yaratacak şekilde çalıştıracaklar? Bunu bilmiyoruz. Soğuk para da yine hazır şirketlere sulandı, sulanmaya devam ediyor. Haberiniz olsun.

Yazıyı Paylaş

Google +

Whatsapp