Geçen yıl 17 Haziran günü, Çek televizyon kanalı CT2'nin sabah programı Panorama'yı izleyenler şöyle bir koltuklarında doğruldular; ayağa fırlayan, anında kanalı aramaya çalışan oldu. İddialara göre kalp krizi geçiren de mevcut.
Olay şöyle gelişiyor. Panorama'nın yapımcıları kuru kuru hava durumu vermekten imtina ettiklerinden farklı yerlere kameralar koymuşlar. Misal, Prag'da rüzgârın hangi yönden eseceğini söylerken, Krkonose Dağları civarından canlı bir panoramik görüntü veriyorlar. Ama o da ne! Krkonose'nin eteklerinden mantar şeklinde bir duman yükselmekte. Mesajı alanı ter basıyor: Nükleer patlama!
Korsan eylemin mümessili radikal bir sanat kolektifi olan Ztohoven. İlgili kelimeleri yazdığınızda YouTube'umsu mecralarda her safhasını görüyorsunuz. Yüzleri örtülü üç kişi televizyon kulesine tırmanıyor ve canlı yayına kendi görüntülerini sızdırıyor.
1938'de Orson Welles'in radyoda fazla hakiki seslendirdiği 'Dünyalar Savaşı' oyununu dinleyenlerin, gezegenin Marslılar tarafından istila edildiğine inanışını andırıyor biraz... Fakat burada Ztohoven baştan maksatlı. Terörist ya da politik bir grup olmadıklarını söylüyorlar, medyanın gerçekleri saptırışı üzerine iki saniye düşünülsün istiyorlar. Mesaj tam oraya mı gidiyor bilmiyorum, ama operasyon başarılı.
Sicillerinde, isimlerini duyuran iki büyük eylem daha var. 2003'te Vaclav Havel'in cumhurbaşkanlığının ardından Prag Kalesi'ne sanatçı Jiri David'in yaptığı neon kalp enstalasyonuna müdahale ederek, kalbi bir soru işaretine dönüştürmüşler. İkinci olay da aynı yılın sonunda şehrin farklı yerlerindeki 800 ışıklı reklam panosunu kendi afişleriyle kapatmaları... Ödüllüler de; Ulusal Galeri'nin genç sanatçılar için açtığı yarışmadan daha yeni yüklü bir miktar para kazanmışlar. Lakin Ztohoven'ın elemanları kamu huzurunu bozmaktan üçer yılla yargılanıyorlar, davaları önümüzdeki hafta.
Körfez Savaşı'nın acıklı maskotu karabatağa, oradan da medya manipülasyonlarına gelirsek, şık hareketlerini laflarıyla hafif bayatlaştıran Ztohoven'e benzeme ihtimali var. Fakat davalık operasyon şu açıdan ilham verici...
Geçen hafta canlı yayında yaşanan bir izdivaç hafta içi medyasını işgal etmişti. Bazı acayiplikler insanı mıknatıs gibi çeker; Şengül Balıksırtı'nın köşesinde bir arkadaşının bu nikâh üzerine yorumlarını okurken buldum kendimi. Demiş ki arkadaşı: "Programı baştan sona izledim.Yıllardır hiçbir şeyden bu kadar keyif aldığımı hatırlamıyorum. Biliyor musun, o gece ilk kez iyi uyudum."
Hem yere yakın bir mutsuzluk ibresi canlandı gözümde, hem de kamu huzuru için bir operasyon... 25'inci karede bilinçaltına mesaj yollar gibi, mesela Ali Kırca haber okurken arkada pıt diye bir anda Şehrazat'la Onur, Ahmet'le Yasemin evlensin. Yetmesin... Hava durumunda Tarkan'la Bilge, sonra Huysuz Virjin'le RTÜK Başkanı, sonra da Seyfi Dursunoğlu'yla Türkân Şoray evlensin. Aradığımız iyi bir uyku mu? Artık programın hedef kitlesine göre, birinde Emine Erdoğan başını açsın, birinde Tuncay Özkan kapansın. Televizyonla sınırlı kalmayalım, gazetelerin bazı başlıkları da RH pozitif çıksın mesela. Ama biz hiç anlamayalım.
