Uzun süre Hallmark kartlarının yaratıcı gücü olan ressam Gordon MacKenzie okulları ziyaret ederek mesleği hakkında konuşmalar yaparmış. MacKenzie, her konuşmasına sanatçı olduğunu söyleyerek başlar, ardından sınıfa göz gezdirir, duvarlara asılmış resimleri fark edince de bu başyapıtları kimlerin yaptığını sorarmış.

MacKenzie, çocuklara ‘Sınıfta kaç sanatçı var?’ der ve ellerini kaldırmalarını istermiş. Yanıtlar her zaman değişmez bir kalıp ortaya koyarmış. Soruyu duyduklarında, anaokulu ve birinci sınıftaki çocukların tamamı ellerini kaldırırmış. İkinci sınıflarda, daha isteksiz de olsa çocukların dörtte üçü ellerini kaldırırmış. Üçüncü sınıflara gelince sadece birkaç kişi el kaldırırmış. Ve altıncı sınıflarda tek bir el bile havaya kalkmazmış.

MacKenzie bu gözleminde yalnız değil. Pek çok kişi, insanların yaratıcı doğduğuna, ama bu yeteneklerinin eğitimle ellerinden alındığına inanır. Bir insanın en yaratıcı çağlarının çocukluk dönemleri olması hiç de tesadüf değildir. Nitekim birçok ressam ‘çocuklar gibi’ resim yapmaya çalışır.

TGI (Target Group Index) araştırma şirketinin 63 ülkede 800 bin kişi ile yaptığı bir araştırma adeta MacKenzie’nin ‘sınıf deneyinin’ devamı gibi. TGI bu araştırmada, 15 – 55 yaş arası kişilere kendilerini yaratıcı görüp görmediklerini sorguladı.

‘Kendimi yaratıcı olarak görüyorum’ diyen ülkelerin başında Ekvator (yüzde 85), Dominik Cumhuriyeti (yüzde 84) ve Filipinler (yüzde 82) geliyor.

Global ortalamanın yüzde 56 olduğu bu araştırmada Türkiye ve Polonya yüzde 36’lık oran ile en alt sırada yer aldı. Makedonya yüzde 37, Almanya yüzde 38, Fransa ise yüzde 39 ile en alttakiler ligini oluşturuyor.

Böyle global bir araştırmada yaratıcılık konusundaki özgüvenimizin bu kadar düşük çıkmasının altındaki nedenler neler acaba? Çocukluğumuzdan itibaren duyduğumuz ‘İcat çıkarma’ ya da ‘Eski köye yeni adet getirme’ gibi sözlerin artık bir kültürel özellik olarak genlerimize işlemiş olması mı? Yoksa ülkemizde sanata, tasarıma yeterince ilgi olmaması mı? Ya da toplumsal hayatımız mı?

Pek çok noktada ayrıştığımız, zıt kutuplarda yer aldığımız Almanya ve Fransa ile bizi aynı lige atan neden ne? Ya da bu tür bir soru karşısında bizim çok altımızda çıkacağını düşündüğümüz Ürdün, Katar, Suudi Arabistan gibi ülke halklarının yüzde 60’lar düzeyinde kendilerini yaratıcı bulmalarının altında ne yatıyor?