Soru: Kardeşim kocasından 1 yıl önce ayrıldı, şu an hiçbir geliri yok. Annem ve babama bakıyor. İkisi de devlet memurluğundan emekli. Allah gecinden versin annem ve babamı kaybettiğimizde, kardeşim ikisinin de emekli maaşından faydalanabilir mi? Yunus NADİ Cevap: Kardeşiniz, Emekli Sandığı’ndan hem babası hem de annesinden dolayı çift aylık alamaz. Kim önce vefat ederse ondan dolayı aylık bağlanır. Sonra vefat edenden bağlanacak aylık yüksekse, yüksek aylığın bağlanmasını tercih edebilir. Her ikisinin vefatında aylığı, yüzde 25’ten yüzde 30 oranı uygulanmak suretiyle yükseltilir.
ALACAKLARINIZI YARGI YOLUYLA TAHSİL EDEBİLİRSİNİZ
Soru: 6 Nisan 1978 doğumluyum. 20 Ocak 1994’te SSK’lı oldum. 31 Aralık 2009’da 10 yıl çalışmış olduğum işyerinden ayrıldım. 2009 sonu toplam 5306 gün primim var. İşyerine sözlü olarak 15 yıl ve 3600 günümü doldurduğumu belirterek kıdem tazminatımı talep ettim. Firma yetkilisi ödeyeceğini söyledi. Bir kısmını Nisan 2010’da ödediler. Kalan tutarı da ödeyeceklerdi. Bu arada 5 Ocak 2010’da kendi adıma işyeri açtım. En son çalıştığım firmanın da işlerini yapmaya başladım. Kalan tazminatımı istediğimde ödemeyeceklerini söylediler. İşten ayrılalı yaklaşık 2 yıl oldu. Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan yazı alsam davayı açsam kazanır mıyım? Ayrıca fazla mesaimi, hafta sonu çalışmalarımı ve bayram çalışmalarımı talep etmek istiyorum. Ayşe BARATALI Cevap: Kıdem tazminatınızın yarısını ödediklerine göre kalanını da ödeyecekler. Anladığım kadarıyla birlikte iş yaptığınızdan kalanını sallıyorlar. Noterden ihtar çekerek, kıdem tazminatınızın kalan yarısının, fazla çalışma ücretlerinizin, hafta sonu ve bayram tatilindeki çalışma ücretlerinizin, varsa kullanmadığınız yıllık izinlerininiz ücretinin ödenmesini isteyin. İhtarda belirttiğiniz sürede ödemezlerse, iş mahkemesine dava açabilirsiniz. Mahkemede alacağınızı şahit veya belgeyle ispatlamanız halinde, davayı kazanır ve alacaklarınızı yargı yoluyla tahsil edebilirsiniz.
5375 gün prim ve 50 yaş gerekiyor
Soru: 10 Mart 1964 doğumluyum. 18 Eylül 1988’de SSK’lı oldum. 18 ay olarak askerliğimi ödedim. Ne zaman emekli olabilirim? HALUK Cevap: Sorunuzdan askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınız anlaşılıyor. Askerlik borçlanması sigorta başlangıç tarihinizi 18 ay geri götürerek, 25 yıl sigorta, 5375 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor. 5375 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 50 yaşını dolduracağınız 10 Mart 2014’te emekli olabilirsiniz.
Destek elemanı istihdam edilmeyecek çalışanlar arasından görevlendirilecek
Soru: 30 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren ‘İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda işyerlerine iş hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu getirildiğini öğrendik. Ancak, bir de destek elemanından söz ediliyor. Destek elemanı kimdir? Hangi işyerleri çalıştıracak? HAMİT Cevap: İş sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre; işyerlerinin işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının yanında ayrıca destek elemanı istihdam etmesi söz konusu değil. Çünkü; destek elemanı, işyerinde çalışanlar arasından görevlendirilecek. Görevlendirilen kişiye, asli görevinin yanında, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım gibi konularda yeterli eğitim verilecek. Göreve uygun donanım sağlanacak. Zaman zaman tatbikat yaptırılacak. Sonuç olarak işyerleri destek elemanı istihdam etmeyecek. Mevcut çalışanları arasından işverenin görevlendirdiği kişiler asli işlerinin yanında, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele ve ilk yardım görevlerini de yapacaklar.
Kızınız işsiz kaldığında babasının üstünden sağlık yardımı alabilir
Soru: 14 Temmuz 1994 doğumlu ikiz kızlarım var. Eşim SSK’lı. Kızlarım da üniversite öğrencisi. Bir ay sigorta giriş-çıkış yapsak, daha sonra babalarının sigortasından yararlanmaya devam edebilirler mi? Fikriye ŞAHİN Cevap: Kızlarınızın 1 Ekim 2008 itibarıyla babalarının üstünden sağlık yardımı alma hakkı olduğundan, bugün sigortalı olduğunda, babasının üstünden sağlık yardımı alma hakkı sona erer. Sağlık yardımını kendi sigortasından almaya başlar. İşsiz kaldığında da tekrar babasının sigortasından sağlık yardımı almaya başlar. Kızlarınız ne zaman sigortalı olursa olsun, 7200 gün prim ödemiş olması şartıyla 58 yaşını dolduracağı tarihte emekli olacak. Burada dikkat edilmesi gereken husus, emekli olunacak yaşın yükselmemesi için, 1 Ocak 2036’ya kadar primi 7200 güne tamamlamaktır.
Geç ödenen kıdem tazminatına banka mevduatına uygulanan en yüksek faiz uygulanır
Soru: 19 Haziran 2012’de emekli oldum. Fakat o gün bugündür hak etmiş olduğum kıdem tazminatımı henüz alamadım. Kendilerine sorduğumda “Bankaya yatıracağız” diyorlar. Fakat ben maaşımı elden aldığım için bana hangi bankaya ödeme yapılacağını bile söylemediler. Ne yapmam gerekiyor? Gürcan MAHSAHIZ Cevap: Noter aracılığıyla işverene bir ihtar çekerek, kıdem tazminatınızın ödenmesini isteyin. İhtarda verdiğiniz sürede ödenmemesi halinde, kanuni faiziyle birlikte dava açarak yargı yoluna başvuracağınızı belirtin. Ayrıca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Çalışma ve İşkur İl Müdürlüğü nezdinde şikâyet hakkınızı kullanacağınızı belirtin. İhtar üstüne muhtemelen kıdem tazminatınız ödenecektir. Şayet verdiğiniz sürede ödemezlerse, bulunduğunuz yerdeki Çalışma ve İşkur İl Müdürlüğü’ne şikayet ettiğinizde işveren denetlenir ve kıdem tazminatını alırsınız. Uzak bir ihtimal ancak, şikayet üstüne de kıdem tazminatını alamazsanız, iş mahkemesine dava açmanız halinde, faiziyle birlikte alabilirsiniz. Faiz olarak da banka mevduat faizine uygulanan en yüksek faiz uygulanır.
