Soru: 1) 3 Mayıs 1959 doğumluyum. 15 Ocak 2004’te dükkân açıp Bağ-Kur’lu oldum. 20 ay askerliğimi de borçlanıp ödediğim zaman, hangi tarihte emekli olurum? Bağ-Kur’dan devam mı edeyim, yoksa sigortaya mı geçeyim? Hangisi daha avantajlı? En erken hangisinden emekli olurum? 2) 1982-1993 arası vergi mükellefliğim var. Fakat Bağ-Kur kaydım yok. Bu 10 seneyi borçlanıp saydırabilir miyiz? Erol TAŞÖREN Cevap: 1) Askerlik sürenizi borçlanırsanız 20 ay daha az prim ödersiniz. Ancak emekli olacağınız tarih değişmez. Bu açıdan askerlik sürenizi borçlanmanıza gerek yok. Bağ-Kur’da yaş haddinden emekli olmak için, 15 yıl sigorta ve 62 yaş şartlarına tabisiniz. 15 Ocak 2019’a kadar prim ödeyerek priminizi 15 yıla tamamlamanız şartıyla, 3 Mayıs 2021’de emekli olabilirsiniz. 2) 1982-1993 yıllarını bugün borçlanarak kazanma şansınız yok. Çünkü bu süreleri, 2 Ağustos 2003 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 4956 sayılı yasa ile getirilen haktan yararlanarak, en geç 2 Şubat 2004’e kadar vergi kaydı ibraz etmek şartıyla borçlanarak kazanabilirdiniz. Bu şanstan yararlanmamışsınız. Maalesef tren kaçmış.
Bağ-Kur faaliyete son verip vergi kaydını kapatmadan sonlanmaz
Soru: 3 Nisan 1960 doğumluyum. 25 Mayıs 1997’de Bağ-Kur’lu oldum. 15 yıl prim ödememi tamamladım. Bağ-Kur’u dondurup sağlıktan yararlanmam için ne yapmam gerekiyor? Ne zaman emekli olabilirim? İbrahim ÖRS Cevap: Bağ-Kur zorunlu sigortadır. Vergi mükellefi olarak faaliyetinize devam ediyorsanız ya da şirket ortaklığınız devam ediyorsa, sigortanızı askıya alarak prim ödemeden kurtulma gibi bir durum söz konusu olmaz. Sigortanızı sonlandırmak için, vergi mükellefiyetinizi kapatıp, faaliyetinize son vermeniz gerekir. Ancak, Bağ-Kur’a isteğe bağlı prim ödüyorsanız, sigortanızı istediğiniz zaman sonlandırabilirsiniz. Bağ-Kur’da yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl prim ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 15 yıl prim şartını sağladığınızdan, 2 Nisan 2018’de emekli olabilirsiniz. Bağ-Kur’u kapatmanız halinde, zorunlu olarak genel sağlık sigortalısı olursunuz. Gelir testi yaptırmanız sonucu aile içinde kişi başına düşen aylık gelirin ortalama tutarı: - Asgari ücretinin üçte birinden (313.50 lira) az çıkması halinde prim ödemeden, - Asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret arasında çıkması halinde aylık 37.62 lira, - Asgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında çıkması halinde 112.86 lira, - Asgari ücretin iki katından fazla çıkması halinde ise aylık 225.72 lira prim ödeyerek sağlık yardımı alabilirsiniz.
7ay çalışan 4 haftalık ücreti tutarında ihbar tazminatı alır
Soru: 7 ay bir firmada çalışıp sonra işten çıkartılan bir kişi tazminat alabilir mi? Özge GÜNEŞ Cevap: 7 ay çalıştıktan sonra işten çıkartılan kişi, kıdemi bir yıldan az olduğundan kıdem tazminatı alamaz. İşveren işten çıkartacağına dair ihbar önelinde bulunulmamışsa, 4 haftalık ücreti tutarında ihbar tazminatı alabilir.
Evin işe uzak olması kıdem tazminatı alarak ayrılma hakkı vermez
Soru: 12 Şubat 1981 doğumluyum. 1995’te SSK’lı oldum. İşyeri evime uzak. Bu sebepten işi bırakmayı düşünüyorum. Kıdem tazminatı alabilir miyim? İlyas NAVRUZ Cevap: ‘Evim işime uzak’ gerekçesiyle işten kıdem tazminatı alarak ayrılamazsınız. Ancak, 15 yıldan fazla sigorta süreniz olduğundan, en az 3600 gün prim ödemeniz varsa, kıdem tazminatını alarak ayrılabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken, bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğünden alacağınız ‘kıdem tazminatı alabilir yazısı’nı işverene ibraz etmekten ibarettir.
Bir yıl daha çalışarak prim ödeyip emekli olabilirsiniz
Soru: Ocak 1960 doğumluyum. Ocak 1992’den itibaren Bağ-Kur’luyum. Ekim 2006’da Bağ-Kur’u kapatıp SSK’ya geçtim. Parça parça olarak SSK’ya 30 ay prim yatırıldı. Askerlik borçlanması yaparsam ne zaman emekli olabilirim? Uğur YILMAZ Cevap: Ekim 2006’da başladığınız sigortalı çalışmanızla 12 ay (360 gün) daha prim ödeyerek 900 gün olan priminizi 1260 güne tamamlamanız halinde, SSK şartlarına tabi olursunuz. SSK’da 25 yıl sigorta, 5600 gün prim ve 53 yaş şartlarına tabisiniz. Bağ-Kur’a kesintisiz prim ödemişseniz, sigortalı çalışmayla ödediğiniz primi 1260 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. (Ara vermeden prim öderseniz Temmuz 2013’te).
Hiç prim ödemesi olmayan babanızı toplu prim ödeyerek emekli edemezsiniz
Soru: Babam 5 Mart 1956 doğumlu. 1984’te SSK’lı oldu. Emekli olması için ne yapmamız gerekiyor? Giriş tarihinden itibaren hiç ödeme yapılmamış. Aradaki farkı toplu ödeme şansımız var mı? Zeki SAKAL Cevap: Sosyal güvenlik sistemimizde, gerideki boş günlere toplu para ödeyerek gün kazanıp emekli olma usulü yok. Maalesef babanızı toplu prim ödeyerek emekli edemezsiniz. Babanız yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabi. Primini 3600 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. Babanız askerlik süresini borçlanabilir (muhtemelen 20 ay askerlik yapmıştır). Askerliğini borçlanırsa askerlik süresi kadar az prim öder.
