Soru: 1969 doğumluyum. SSK’ya Mart 1989’da giriş yaptım. 5350 günüm var. Askerden önce SSK’ya girdiğim için, ne zaman emekli olabilirim? Okay ÖZDEMİR Cevap: 25 yıl sigorta, 5450 gün prim ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. 100 gün daha prim ödeyerek, 5350 gün olan priminizi 5450 güne tamamlamanız şartıyla, 2020’de 51 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Çalışanın emekli aylığından kesinti yapılmaz ücretinden yüzde 7.5 destek primi kesilir
Soru: Nisan 2005’te Botaş’tan emekli olup ara vermeden özelleşmeden dolayı aynı işyerini alan firmada çalışmaya devam ettim. Kendi isteğimle ayrılsam, tazminat ve diğer haklarımı alabilir miyim? Mustafa ÇIKAY Cevap: Destek primine tabi olarak çalışan emekli, kıdem tazminatı alabilmek için ya işverenin haksız yere iş sözleşmesini feshetmesi veya kendisinin haklı bir nedenle iş akdini feshederek işten ayrılması gerekiyor. Kendi isteğiyle işinden ayrılan emekli, maalesef kıdem tazminatı alamaz. Ancak, çalışma döneminizdeki fazla çalışma sürelerinin ücretiyle varsa ücret alacağınızı ve kullanmadığınız yıllık izin sürelerinizin ücretini işten ayrılırken almanız gerekir. Bu haklarınız ödenmediği takdirde bulunduğunuz yerdeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü nezdinde şikayet hakkınızı kullanabileceğiniz gibi iş mahkemesine dava açarak alacaklarınızı yargı yoluyla alabilirsiniz. Çalışan emeklinin emekli aylığından kesinti yapılmaz. İşveren emekliye ödediği ücretten ‘yüzde 7.5’ oranında destek primi keser. Ayrıca yüzde 22.5 oranında da işveren hissesi ekler ve yapılan işin tehlike sınıfına göre yüzde 1 ila 6.5 arasında değişen oranda iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirerek öder.
Sosyal Güvenlik Kurumu’nda PRİM KAYBI OLMAZ
Soru: 2000 yılından önceki primlerim artık sistemde görünmüyor. Bunun nedeni ne olabilir? Ayrıca bahsettiğim yıllara ait 10 yıl önce sistemden bir çıktı almıştım. O çıktıda Sebahattin Güler isminde birinin de primi benim sayfamda görünüyordu. Yani; sistemde benim bilgilerimi girince, hem bana hem de o kişiye ait primler farklı SSK numarasıyla görünüyordu. Ne yapmalıyım? Tamer YARIMBAŞ Cevap: Ödemiş olduğunuz primlerin Sosyal Güvenlik Kurumu’nda (SGK) kaybolması gibi bir durum söz konusu olamaz. Elektronik ortamda o veya bu nedenle görünmeyen primleriniz, dosyanızda kağıt ortamında mevcuttur. SGK bugün için 1968 yılı ve öncesine ait kayıtları (primleri) elektronik ortama yüklüyor. 1968 ve öncesinin primleri sistemde görünüp kaybolmadığına göre; sizin 2000’den önceki primlerinize hiçbir şey olmaz. Primlerinizin neden görünmediğini bilmemiz mümkün değil. Ancak, sorunuzdan Sabahattin Güler isimli sigortalının da primlerinin yanlışlıkla sizin dosyanıza işlendiği anlaşılıyor. Adı geçen kişi de durumu fark ederek düzeltilmesi için kuruma başvurmuşsa, kurum yanlışlığı düzeltmek için çalışıyor olabilir. Bu nedenle geçici olarak prim kaydınızı elektronik ortamdan çıkartması muhtemeldir. Yanlışlık düzeltilince primleriniz sisteme tekrar yüklenir. Ancak rahat etmeniz için, bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğüne yazılı olarak müracaat ederek, durumu anlatıp nedenini sorduğunuzda kurum mutlaka cevabını verecektir. Sonuç olarak endişe etmenize gerek yok.
Kıdem tazminatı alarak işinizden ayrılmayı hak ettiğinizden sorun yaşamazsınız
Soru: Son işyerimde kesintisiz 6.5 yıldır çalışmaktayım. Kıdem tazminatı yasası çıkarsa, kıdem tazminatımı nasıl alabilirim? 24 yıl sigorta sürem ve 5100 gün prim ödemem var. Bu durumu gösteren yazıyı işverene vermek için Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan aldım. Bu yazıyı işverene versem benim için çıkan yasaya göre zararım mı olur, yoksa faydası mı olur? Mehmet SÖZER Cevap: Kıdem tazminatı fonu kurulmasına ilişkin yasa henüz çıkmadı. Her ne kadar yıl sonuna kadar çıkarılacağı söylense de ne zaman çıkacağı belli değil. Kıdem tazminatı alarak işinden ayrılma hakkı elde etmişsiniz. Yeni yasa çıktığında kazanılmış hakların korunacağı söyleniyor. Kazanılmış haklar korunur. Çünkü genel hukuk kuralı budur. Kıdem tazminatı almanız veya hak ettiğiniz tazminatın fona devredilmesi yönünde bir sorun yaşamayacağınız kanısındayız. Muhtemelen yasa siz ve sizin durumunuzda olanlar için ayrıca bir düzenleme yapacaktır. Bu açıdan rahat olun.
Prim borcu ödenmedikçe Bağ-Kur’dan emekli olunamıyor
Soru: Babam 1 Ocak 1987’de Bağ-Kur’a giriş yapmış. 25 yılı doldurdu. Fakat düzenli ödeme yapmadığı için Bağ-Kur’a borçlu. Ana parası 30 bin lira, cezası 48 bin lira olmak üzere toplam 78 bin lira borcu görünüyor. Ne şekilde emekli olabilir? Yapılandırma yapabilir mi? Yaşı emekli olmasına müsait mi? EROL Cevap: Bağ-Kur’dan emekli olmak için, prim borçlarının ödenmesi gerekiyor. Prim borcu olan maalesef Bağ-Kur’dan emekli olamıyor. Geçen yıl 25 Şubat 2011’de yürürlüğe konan 6111 sayılı Yapılandırma Kanunu’na göre; Mayıs 2011 sonuna kadar yapılandırma talebinde bulunabilirdiniz. Maalesef bugün için prim borcunuzu yapılandıracağınız bir yasa yok. Babanızın doğum tarihini bildirmemişsiniz. Ancak, 50 yaşını da dolduruyorsa prim borcunu ödemeniz şartıyla emekli olabilir. Doldurmuyorsa 50 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir.
