Soru: 11 Aralık 1985 tarihinde sigortalı oldum. Haziran 1986’da askere gittim. Kasım 1987’de askerden geldim. 25 Ağustos 1988 tarihinde Bağ-Kur’lu oldum. Ne zaman emekli olabilirim? Melih KONUK Cevap: Bağ-Kur’da emekli olmak için 25 tam yıl prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz. 5 Mart 2013’e kadar ara vermeden prim ödeyerek, toplam priminizi 25 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 50 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
SGK’dan ‘Kıdem tazminatı alabilir yazısı’ alıp işverene ibraz etmeniz gerek
Soru: 13 Eylül 1982 doğumluyum. 15 Temmuz 1996 sigorta girişliyim. Ve 4200 gün ödenmiş primim var. Şu anda 3600 gün ve 15 yıl sigortalılık süresi ile alakalı yasadan faydalanarak 8 yıldır çalışmakta olduğum özel şirketten, tazminatımı talep ederek işten ayrılabilir miyim? Veya bunun dışında istenen başka koşullar da var mı? Altan YILDIRIM Cevap: Emeklilik için aranan sigortalılık süresi ve prim ödeme şartlarını yerine getiren yaşı dolduramayanlar, kıdem tazminatı alarak işlerinden ayrılabiliyor. Yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 15 yıllık süreniz ve 3600 günden fazla priminiz olduğundan, kıdem tazminatı alarak işinizden ayrılabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken, bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğünden ‘Kıdem tazminatı alabilir’ yazısı alarak, işverene ibraz etmekten ibarettir
Evde çalışanı olanlar iş sağlığı ve güvenliği kanununa tabi değil
Soru: İş sağlığı ve güvenliği kanunu çıkmış. Bir kişi çalıştıran bile, işyerinde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştıracakmış. Evimde sigortalı bir çalışanım var. Hem çocuğa bakıyor hem de ev işlerini yapıyor. Bu durumda ben nasıl hekim ve güvenlikçi çalıştıracağım? Bu noktada kanunda bir yanlışlık mı var? Yoksa duyumlarım mı yanlış? Dursun Ali KAYA Cevap: Duyumlarınız doğru. Ancak, eksik. Çünkü; iş sağlığı ve güvenliği kanunu, kamu ve özel sektöre ait tüm işleri ve işyerlerini, işverenleri, işveren vekillerini, çırak ve stajyerler de dahil tüm çalışanlara faaliyet konusuna bakılmaksızın uygulanacak. Başka bir deyişle bir kişi çalıştıran bile iş sağlığı güvenliği kanununa tabi olup, yasanın getirdiği yükümlülük ve sorumluluklara muhataptır. Bu bağlamda, bir kişi çalıştıran işyerleri dahi; yasanın öngördüğü usul ve şartlarda işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve yardımcı sağlık personeli çalıştıracak veya duruma göre, bu hizmetleri dışarıdan satın alacak. Fakat sizin endişe etmenize gerek yok. Çünkü, ev hizmetleri kapsam dışında. Sizin iş hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma veya dışarıdan hizmet satın almanıza gerek bulunmuyor.
Emekli icra iznini geri çektiğinde haczin kaldırılması gerekir
Soru: 1) SSK emeklisinin maaşı icra dairesi tarafından bloke edilebilir mi? 2) SSK emeklisi maaşından icra yolu ile 1/4 kesinti yapılmasına önce muvafakat refakat verip, durumu kesintiye müsait olmadığında belli bir zaman sonra muvafakatini geri çekebilir mi? Sadık KESKİN Cevap: 1) SSK emekli aylığı, nafaka ve prim borcu dışındaki borçlar için haciz edilemez. SSK emeklisinin muvaffakatı olmadan emekli aylığına haciz konamaz. 2) Emekli aylığına haciz konabilmesi için emeklinin muvafakatı gerekiyor. Emekli aylığına haciz konması için muvafakat veren emeklinin, zaman içinde iradesi muvafakatını geri çekme yönünde gelişirse emekli aylığını konan haczin kaldırılması gerekir.
Kıdem Tazminatı Fonu kurulduğunda taşeron yanında çalışanlarda kıdem tazminatı alacak
Soru: Yeni kıdem tazminatı kanunu çıktığında taşeron yanında çalışanlar da kıdem tazminatı alabilecek mi? Oğuz BİCİ Cevap: Kıdem tazminatı fonu kurulmasına ilişkin yasa çıktığında, kıdem tazminatı hak etmek için en az bir yıl çalışma süresi aranmayacağından, taşeron yanında çalışanlarda kıdem tazminatı alacaklar. Yeni dönemde bir ay, hatta bir gün bile çalışanın kıdem tazminatı alma hakkı olacak.
Sigortadan kaçamazsınız ancak BES’e de girmelisiniz
Soru: Yeni işe başlayacağım. SSK’dan emekli olacağım. Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) daha avantajlı olduğunu görüyorum. Çünkü, bireysel emeklilik sisteminden 56 yaşında emekli olunuyor. SSK’lı olsam da bireysel emeklilik sistemine girsem daha avantajlı olmaz mı? Bu konuda bilgilendirirseniz sevinirim. Ata BEKTAŞ Cevap: Bireysel emeklilik sistemi, zorunlu sosyal güvenlik sisteminin alternatifi olmayan, sosyal güvenlik sistemini tamamlayıcı bir sistemdir. Bu açıdan kişinin zorunlu sosyal sigortalar sistemi yerine, bireysel emeklilik sistemine dâhil olması gibi bir durum söz konusu olamaz. Çünkü, her şeyden önce sosyal sigortalar zorunludur. Çalışan bir kişinin, ‘ben sigortalı olmuyorum’ deme şansı yok. Bireysel emeklilik sistemi ise gönüllük esasına dayanır. İsteyen sisteme girer. İstemeyen girmez. Doğru olanı gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkedeki herkesin BES’e girmesi ve tasarruflarını BES’de değerlendirmesidir. Ücretli çalıştığınızdan 4/a sigortalısı (eski adıyla SSK’lı) olmak zorundasınız. Sigortanızın yanında BES’e girmeniz ve ne kadar tasarrufunuz varsa, o kadar katkı payı ödemeniz geleceğiniz açından çok önemlidir.
