Soru: 1 Temmuz 2006’da uzun yol şoförü olarak işe başladım. Takdir edersiniz ki, çalışma saatlerimiz sınırların ötesinde. Sigorta ödemelerim asgari ücretten ödeniyor. Mesaimiz yok deniyor. Zam da beklendiği gibi değil. Bu durumlar karşısında 3646 gün prim ödedim ve tazminatımı almak üzere işten ayrılmak istedim. Fakat işveren tarafından oyalanıyorum. Ne yapmalıyım? Halis BAŞAK Cevap: 3600 günden fazla prim ödemeniz olduğundan, ilk defa sigortalı olduğunuz tarih üstünden 15 yıl geçmişse, yani 15 yıl sigorta süreniz varsa, kıdem tazminatınızı alarak işinizden ayrılabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken, bulunduğunuz yerdeki Sosyal Güvenlik Kurumu il veya merkez müdürlüğünden alacağınız ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısını işverene ibraz etmekten ibarettir.
Bu yazıyı işverene ibraz ettikten sonra işveren kıdem tazminatınızı ödeyecektir. Şayet ödemezse, işverene ücretinizin asgari ücret üstünden gösterildiği, fazla çalışma ücretlerinizin ödenmediği gerekçesiyle şikâyet hakkınızı kullanacağınızı belirtin. İşveren şikayeti duyunca ödemeyi yapacaktır. Çünkü, gerçek ücretle, üstünden prim ve vergi ödenen ücretin farklı gösterilmesi bile işverenin 18 ay ile 3 yıl arasında hapis cezası alma riskini içeriyor.
Emekli aylığını üstünden prim ödenen kazanç tutarı ve prim sayısı belirliyor
Soru: 9530 gün primim var. Ayda 2200 lira maaş alan SSK’lıyım. l977 girişliyim ve 52 yaşındayım. Emekli olursam ortalama ne kadar maaş alırım? Rıdvan TURGUT Cevap: Emekli aylığını çalışma hayatı boyunca üstünden prim ödenen kazanç tutarı ile prim ödeme sayısı belirliyor. Ne kadar emekli aylığı alacağınızın hesaplanabilmesi için tüm çalışma hayatınızda ödediğiniz prime esas olan kazanç tutarlarının bilinmesi gerekiyor. Verdiğiniz bilgilerle emekli aylığı hesaplanması mümkün değil. Bilgi Edinme Yasası kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yazılı başvuru yaparak, ne kadar emekli aylığı alacağınızı öğrenebilirsiniz.
50 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz
Soru: 10 Kasım 1969 doğumluyum. 22 Ocak 1988’de memuriyete başladım. Ne zaman emekli olabilirim? Ali ATEŞ Cevap: 25 yıl sigorta, 5375 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. 5375 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 10 Kasım 2019’da emekli olabilirsiniz.
Bağ-Kur, sigortalı çalışana yetim aylığı ödemez
Soru: Bekar olduğum için babamdan dolayı Bağ-Kur’dan 200 lira maaş alıyorum. İşe başladım. İşyerinde sigortalı olursam, Bağ-Kur’dan aldığım maaş kesilir mi? Kesilirse maaşı anneme devredebilir miyim? Feride HAVLİ Cevap: Bağ-Kur, bekar, evlenmiş olsa da boşanan veya dul kalan, sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak sigortalı çalışmayan veya kendi çalışmalarından dolayı emekli aylığı almayan kız çocuklarına anne veya babalarından dolayı yetim aylığı bağlar. Aylık bağlatırken, sigortalı çalışmaya başladığınızda, aylığınızı kestirmeyi beyan ve taahhüt ettiğinizden, sigortalı çalışmaya başladığınızda yetim aylığını kestirmeniz gerekir. Aylığınızı annenize devredemezsiniz. Ancak, anneniz sigortalı çalışmıyor ve emekli aylığı almıyorsa ve annenizle sizden başka babanızdan dolayı aylık alan kimse yoksa, aylığınız kesildiğinde annenizin aylık bağlama oranı yüzde 50’den yüzde 75’e yükseleceğinden, annenizin aylığı artar.
Askerliğinizi borçlanarak iki yıl erken emekli olabilirsiniz
Soru: 1 Haziran 1964 doğumluyum. 1978’de SSK’dan 30 günlük girişim var. En son Bağ-Kur kapsamındaydım. 24 yıl Bağ-Kur hizmetim görünüyor. 1987’de Bağ-Kur’lu oldum. Kalan süremi askerlik borçlanmasıyla tamamlasam, yeni emeklilik statüm ne olur? Recep TAŞAN Cevap: Sigorta başlangıçlarınızı gün, ay, yıl olarak vereceğiniz yerde yıl olarak vermiş, askerlik sürenizi de bildirmemişsiniz. Oysa bir gün bile emeklilik şartlarını değiştirebiliyor. Sorunuzu 1 Kasım 1987’de Bağ-Kur’lu olduğunuz ve başlangıç tarihinden önce 18 ay askerlik yaptığınız varsayımına göre cevaplandırıyoruz. Askerlik sürenizi borçlanmanız halinde, Bağ-Kur’da 25 yıl prim ve 50 yaş şartlarına tabi olursunuz. Askerlik borçlanmasıyla prim şartını sağlamış olacağınızdan, 1 Haziran 2014’te emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi borçlanmazsanız, 25 yıl prim ödemeniz şartıyla, 1 Haziran 2016’da emekli olabilirsiniz. Başlangıçlarınızı gün, ay, yıl olarak belirtmeniz ve askerlik sürenizi bildirmeniz halinde sorunuza daha net cevap verebiliriz.
Başlangıç tarihinize göre primi 5450 veya 5525 güne tamamlamalısınız
Soru: 1 Mart 1963 doğumluyum. 1991’den beri SSK’lıyım. 3146 gün primim var. Ne zaman emekli olabilirim? Kebiz SİVRİ/ANKARA Cevap: Sigorta başlangıcınızı gün, ay, yıl olarak bildireceğiniz yerde, yıl olarak bildirmişsiniz. Başlangıçta bir gün bile emekli olma şartlarını değiştirebiliyor. Sigorta başlangıcınız 23 Mayıs 1991 ve öncesi bir tarihse 20 yıl sigorta, 5450 gün prim ve 47 yaş şartlarına tabisiniz. 2304 gün daha prim ödeyerek, priminizi 5450 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Sigorta başlangıç tarihiniz 23 Mayıs 1991’den sonraysa, 20 yıl sigorta, 5525 gün prim ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. 2379 gün daha prim ödeyerek, 3146 gün olan priminizi 5525 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca, 454 gün daha prim ödeyerek priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 1 Mart 2021’de yaş haddinden emekli olmanız da mümkün.
