Soru: Kurban Bayramı tatili kaç gündür? 4 gün izin veriyoruz ama dayanağını İş Kanunu’nda aradık fakat bulamadık. Bayramda çalışanlara kaç gün izin vereceğimizi kanuni dayanağı ile açıklar mısınız? l Ali HAYDAR Cevap: Kurban Bayramı’nda işçinize vereceğiniz izin ‘2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’da düzenlenmiş bulunuyor. Bu kanunun 2’nci maddesinde bayram günleri ve izin süreleri tek tek sayılmıştır. Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılması veya çalışılmaması halinde ödenecek ücret vb. hususlar da İş Kanunu’nda düzenlenmiştir. Ulusal bayram ve genel tatil günlerini aşağıdaki başlıklar alında sıralayabiliriz. A) ULUSAL BAYRAM GÜNÜ 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü ulusal bayramdır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00’ten itibaren başlamakta ve 29 Ekim günü devam etmektedir. Çalışanlar 28 Ekim günü yarım gün, 29 Ekim günü tam gün olmak üzere 1.5 gün tatil nedeniyle izinli sayılmaktadırlar. B) GENEL TATİL GÜNLERİ Genel tatil günlerini ve tatil sürelerini şu şekilde gruplandırarak sıralayabiliriz: 1) Resmi bayram günleri 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı olup izin süresi 1 gün. 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı olup izin süresi 1 gün. 30 Ağustos günü Zafer Bayramı olup izin süresi 1 gün. 2) Dini bayram günleri Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 3.5 gündür. Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 4.5 gündür. 3) Genel tatil günleri 1 Ocak günü yılbaşı tatili olup izin süresi 1 gün. 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü izin süresi 1 gün. 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü olup izin süresi 1 gündür.ASKERLİK TARİHİ NEDEN ÖNEMLİ?SORU: 15 Şubat 1977 doğumluyum. SSK başlangıç tarihim 1 Ocak 1991 olup 3200 gün primim var. Askerliği borçlanırsam ne zaman emekli olurum? l Garip KUŞ CEVAP: 1991’deki başlangıcınızda adınıza prim ödemesi varsa, emeklilik için; 25 yıl sigorta süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. 2325 gün daha prim ödeyerek priminizi 5525 güne tamamlamanız şartıyla, 52 yaşı dolduracağınız 15 Şubat 2029’da emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden sonra yaptığınızdan borçlanma emekli olma şartlarınızı değiştirmez, sadece priminizi artırır. Emekli olacağınız tarihe kadar prim eksiğinizi tamamlayabileceğinizden askerlik borçlanmasına gerek yok. Ancak emekli olacağınız yaşı dolduracağınız tarihe kadar prim eksiğinizi tamamlayamazsınız, askerliğinizi borçlanarak prim eksiğinizi tamamlayabilirsiniz.BAYRAM TATİLİNDE ÇALIŞANA NE KADAR ÜCRET ÖDENİR?SORU: Kasapta 7 seneden beri çalışıyorum. Kurban Bayramları’nda işleri sıkı olduğundan nöbetleşe olarak çalışıyoruz. Ancak işveren günlük ücretimizi yüzde 50 zamlı ödüyor. Yani günlük 1.5 günlük ücret hesabıyla iki günlük bayram çalışmasına karşılık 3 günlük ücret ödüyor. Bir arkadaşım bir gün için üç günlük ücret hesabıyla iki günlük bayram çalışmasında 6 günlük ücret ödenmesi gerektiğini söyledi. Bu arkadaşımızın kardeşinin işyeri bayramda üç günlük ücret ödüyormuş. Bunun hangisi doğru? l Mithat DURGUN CEVAP: 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışan işçilerden ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışanlara, iş sözleşmesinde veya varsa toplu iş sözleşmesinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde daha fazla bir ücret ödenmesi öngörülmemişse, bir iş karşılığı olmaksızın bir günlük, bir günlükte çalışma karşılığı olmak üzere iki günlük ücreti tutarında ücret ödenir. Dolayısıyla iş sözleşmenizde, bayram çalışmasına karşılık daha fazla bir ücret ödenmesi hüküm altına alınmamışsa, Kurban Bayramı’nda bir günlük çalışmanız karşılığında iki günlük ücret ödenir. İki günlük çalışmanız karşılığında da toplam 4 günlük ücretiniz tutarında bir ödeme yapılması lazım. Arkadaşınızın kardeşine iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde bayram çalışması karşılığı fazladan iki yevmiye ödeneceği hükmü varsa, bayramda bir günlük çalışması karşılığında üç günlük ücreti tutarında ödeme alıyordur. Ayrıca arkadaşınızın kardeşi kamu kurumunda taşeron kadrosunda çalışırken, kamuda sürekli işçi kadrosuna geçirilmiş bir işçi ise; toplu iş sözleşmelerine göre bayramdaki bir günlük çalışmaları karşılığı üç yevmiye karşılığı ücret alır.ÇALIŞMAK İSTEMEYEN İŞÇİ BAYRAMDA ZORLA ÇALIŞTIRILABİLİR Mİ?Soru: Bir işyerinde 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi çalışan işçiyim. Patron bayramda da çalışabileceğimizi söyledi. Ben de ailemle, çocuklarla köyüme gitmek için hazırlanmıştım. Bayramda çalışmak istemiyorum. Patron bu nedenle kıdem tazminatımı ödemeden işime son verebilir mi? l Hacı AKPINAR Cevap: 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi işçilerin, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalıştırılıp çalıştırılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılması gerekiyor. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde; ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılması için işçinin onayı, yani rızası olması gerekiyor. İş sözleşmenizde veya varsa tabi olduğunuz toplu iş sözleşmesinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılacağına dair bir hüküm yoksa, işveren sizi bayramda çalışmaya zorlayamaz. İş sözleşmenize bakın böyle bir hüküm yoksa, bayramda çalışmadığınız için işinize de son verilemez. Verilirse de işveren kıdem tazminatı ve ihbar tazminatınızı ödemek zorunda kalır.ÖZEL SEKTÖRDE YIPRANMA YAŞTAN DÜŞÜLÜR MÜ?Soru: 24 Ekim 2013 ve 4 Haziran 2020 tarihleri arasında özel sektör yeraltı kömür madeninde maden mühendisi olarak çalıştım. Sigorta primlerim yeraltı olarak yatırıldı. 4 Haziran 2020 tarihi itibarıyla Türkiye Taşkömürü Kurumu’nda 399 sayılı KHK’ya tabi maden mühendisi olarak işe başladım. Özel sektör primlerim memuriyetteki emekliliğimi nasıl etkiler, yaş indirimi olur mu? l Muhammet ACAR Cevap: İlk defa 5510 sayılı kanuna göre sigortalı olduğunuzdan özel sektörde yer altı maden işinde geçen çalışma süreleriniz 1800 günden fazla olduğundan, her 360 güne 180 olarak kazandığınız Fiili Hizmet Süresi Zammınız, hizmet sürenize eklenecek ve emeklilikte aranan yaş (60 yaş) haddinden düşecektir.EMEKLİLİK HESABI NASIL OLUR?Soru: 1 Ocak 1979 doğumluyum. 3 Mart 1997 SSK girişimle 2180 gün ödenmiş primim var. 20 Nisan 2006'dan beri memurum. 13 yıl 6 ay memuriyet hizmetim ve 3 yıl 3 ay fiili hizmet süresi zammım var. Askerliğimin 155 gününü borçlandım. Ne zaman emekli olurum? l Mustafa KABLAN Cevap: Sizin gibi 23 Mayıs 2002’den sonra memur olan ve bu tarihten önce sigortalı çalışmaları bulunanların emeklilik şartları bu tarihteki prim ödeme gün sayılarına göre belirleniyor. Sorunuzda; bu tarihteki prim gün sayınız, askerlik tarihiniz ve süreniz belli olmadığından, emeklilik şartlarınızı hesaplanamıyor. Ancak, 23 Mayıs 2002 itibarıyla 155 gün askerlik borçlanmanızla birlikte en az 3 yıl prim ödemeniz olduğunu varsayarsak, Emekli Sandığı’nda emekli olmak için (hak kazanacağınız yıpranma süreniz de dikkate alınarak); 25 yıl fiili hizmet süresi ve 55 yaş şartlarına tabisiniz. Hak kazanacağız Fiili Hizmet Süresi Zammınız (FHZ) hizmet sürenize eklenecek ve ayrıca emekli olacağınız yaştan düşecek. FHZ alan görevinize 210 gün daha devam etmeniz halinde, 53 gün daha FHZ kazanırsınız ve toplam hizmet sürenizi 25 tam yıla tamamlamış olursunuz. Toplam 3 yıl 8 aya yükselecek olan FHZ’niz emekli olacağınız yaştan düşüldüğünde, emekli olacağınız yaş 55’ten 51 yıl 4 aya düşer. Hizmet sürenizi 25 tam yıla doldurduktan sonra görevinizden ayrılıp çalışmasanız da yaş olarak 51 yıl 4 ayı dolduracağınız 1 Mayıs 2030’da emekli olabilirsiniz. Hizmet sürenizi 25 yıla tamamladıktan sonra çalışma devam etmeniz halinde, her hizmet yılınız için emekli olacağınız yaş 3 ay öne gelir. Şayet 23 Mayıs 2002 tarihindeki prim ödeme gün sayınızı, askerlik tarihiniz ile askerlik sürenizi ve halen fiili hizmet süresi zammı kapsamında bir görevde çalışıp çalışmadığınızı, Türk Silahlı Kuvvetleri veya Emniyet Genel Müdürlüğü’nde çalışıp çalışmadığınızı, çalışıyorsanız rütbenizi bildirmeniz halinde sorunuza daha net cevap verebiliriz.