Beyaz eşya üreticisi Güney Afrikalı Defy’ı üç yıl önce alan Koç grubu, siyahi işçilerin çalıştığı fabrikalardaki Türk yöneticilerle adeta bir başarı hikayesi yazıyor... Bu öyküde sadece gelir ve üretim artışı değil, insanlık dersi de var
Johannesburg
Koç grubu, bundan üç yıl önce Türkiye’nin Arçelik’i olarak tanımlanabilecek “Defy”ı (Difay diye okunuyor) 324 milyon dolara satın alarak Güney Afrika’ya hızlı bir giriş yaptı. Grup, şirkete yaptığı 56 milyon dolarlık yatırımla bölgede hızlı büyümeyi yakaladı. 2008 kriziyle durgunlaşan Avrupa pazarına alternatif olarak girdiği Afrika’nın payını da konsolide ciro içinde yüzde 3’lerden yüzde 15’lere çıkardı.
Yatırım öncesi Defy, Afrika’da 19 ülkede iş yaparken, Koç operasyonu sonrası ülke sayısı üç yılda 39’a çıktı.
‘Siz Beyaz değilsiniz’
Koç grubunun, İsviçreli Franke’ye ait olan Defy’ı alması sonrası bir anda sayısı 3 bini bulan siyahi işçi kadrosu da oldu. Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç, Dayanıklı Tüketim Grubu Başkanı Levent Çakıroğlu ile Kurumsal İletişim ve Dış İlişkiler Direktörü Oya Ünlü Kızıl’ın katılımıyla Defy yatırımı için düzenlenen Güney Afrika seyahatinde öğreniyoruz ki, fabrikaların bulunduğu bölgede Zulu kabilesinin üyeleri yaşıyor.
Alım sonrası Avrupalı ve Güney Afrikalı beyazların yerine Türk yöneticiler işlerin başına geçince, Arçelik’in Türkiye’deki fabrika standartları ve çalışma ortamı da buralara taşınıyor. Hatta fabrikadaki siyahi işçiler Türklerin sıcaklığı, kendileriyle yemek yemesi, sohbet etmesi sonrası, Türklere “Siz Beyaz değilsiniz” diye hitap etmeye başlıyor. Sadece bu örnek bile yakın geçmişe damgasını vuran, ülkedeki siyah-beyaz ayrımının etkilerinin hâlâ geçmediği anlatmaya yetiyor.
Güney Afrika merkezli Defy şirketinin yıllık 2 milyonun üzerinde kapasitesi olan 3 üretim işletmesinde ve 8 satış biriminde 3 bin kişilik çalışanla faaliyetlerini sürdürdüğünü anlatan Levent Çakıroğlu, bu yapıya ek olarak Botsvana, Namibya, Upington, Swaziland ve Mpumalanga’da satış temsilciliklerinin bulunduğunu söyledi.
Köle ticaretinin merkezi
Defy’ın merkezi ve bir fabrikası tarihte köle ticaretinin ilk başladığı yer olarak bilinen Durban’da bulunuyor.
Mustafa Koç, Defy ile Türkiye’den Afrika’ya yapılan en büyük sanayi yatırımı gerçekleştirdiklerini belirtiyor. Koç, Defy’ın alım sürecini şöyle anlatıyor: “2008’de krizden sonra, Avrupa çok ciddi bir durgunluğa uğradı. Onun üzerine pazarları çeşitlendirme kararı aldık. Güney Afrika’da böyle fırsat vardı. Yerinde bir alım gerçekleştirdik. Bu tabii ilerisi için Arçelik’in başka pazarlarda da Batı Avrupa dışında atılım yapmasına örnek teşkil edecektir.”
Arçelik grubunun ana pazarı olan Avrupa, Ortadoğu ve Afrika coğrafyası, dünya beyaz eşya pazarının yüzde 46’sını oluşturuyor. Arçelik de bu pazarda beş yılda beşincilikten ikinci sıraya yükselmiş durumda. Mustafa Koç bu sıralamının kendileri için yeterli olmadığını “Global oyunculukta istediğimiz yerdemiyiz? Hayır” ifadesiyle aktarıyor.
Yurtdışındaki yatırım hedefiyle ilgili olarak Asya’yı işaret eden Koç, “Bir müjdemiz olacak. Endonezya, Maleyza, Tayland, Vietnam, Filipinler... Çok ciddi potansiyel barındırıyor” şeklinde konuştu.
Bu konuda Levent Çakıroğlu’nun görüşleri ise şu oluyor: “Paramız var, global büyüme hedefimiz var. Bir Çin var ama bizim açımızdan fırsatlar gördüğümüz pazar Güneydoğu Asya. Asya ekonomik topluluğu dediğimiz topluluk var bu ülkeler hızlı büyüyen ekonomiler.”
Güneş enerjili buzdolabı yaptı
Güney Afrika’da beyaz eşya üreticisi Defy’ın pazar payı yüzde 40. Ülkede bir numara. Arçelik’in şirketi alımı sonrası ürün gamına birçok cihaz eklendi. Yakında, elektrik enerjisine ulaşımın çok sınırlı olduğu Afrikalı tüketciler için Arçelik mühendisleri tarafından geliştirilen güneş enerjisiyle çalışan buzdolabı, Defy’ın satış noktalarında yer almaya başlıyor.
Levent Çakıroğlu “Hiç satılmamış olan küçük ev aletlerini ürün gamına ekledik. Klimaya da başlıyoruz. Yeni büyük buzdolabı geliyor. East London’daki üçüncü fabrikamızda üretiliyor” dedi.
Bakir pazarlar
“Defy, Afrika’daki stratejik hedeflerimiz için bize anahtar oldu” diyen Mustafa Koç, “Bölgedeki yerimizi sağlamlaştırırken, cazip fırsatları takip ediyoruz. Defy’da üç yılda yüksek büyüme potansiyeline sahip Kıta genelinde, faaliyette bulunduğumuz ülke sayısını 19’dan 39’a çıkardık. Batı-Orta ve Doğu Afrika bölgelerinde 2011-2014 yılları arasında yaklaşık 6 kat büyüme sağladık. Şirketimizin Afrika operasyonları 2011 yılında tüm ihracatımızın euro bazında yüzde 3.5’u iken 2014 yılında bu oran yüzde 14.5’e çıktı. Uzun vadeli hedefimiz Afrika Kıtası’nda yerimizi sağlamlaştırmak ve bu kıtada yeni pazarlara girmek” diye konuştu.
