Güneş enerjisi yatırımlarının artık 10-15 yıl önceki gibi romantik bir hikâye olmadığını, petrol üretimini geride bıraktığını belirten Fatih Birol, “Bu bir milat” dedi. Birol, Türkiye’nin stratejik avantajlarına dikkat çekti.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) bu yıl 8’incisine imza attığı Küresel Enerji Verimliliği Konferansı’nda görüşme fırsatı bulduğumuz Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, yenilenebilir enerji kaynakları arasında geleceğin yıldız adayının, mevcut koşullara göre açık ara ‘güneş’ olduğunu ifade etti.
“Şu anda en büyük büyümeyi güneş enerjisi yatırımlarında görüyoruz” diyen Birol, “Bu sene dünyada güneşe yapılan yatırım petrol üretimine yapılan yatırımı geçti. Bunu bir milat olarak görebiliriz. 10-15 sene önce güneş enerjisi, deyim yerindeyse ‘romantik’ bir hikâye gibi görülürken bugün petrolü geride bırakması inanılmaz bir başarı” dedi.
Türkiye’nin saha avantajı
Şu anda dünyanın yüzde 95’inde (buna Türkiye de dahil) yeni yapılacak bir elektrik santralinin en ucuz maliyetlisinin ‘güneş’ olduğuna dikkat çeken Birol, şöyle devam etti:
“Türkiye yenilenebilir enerjide çok önemli adımlar attı ama hâlâ potansiyelimizin çok ufak bir kısmını kullanıyoruz. Türkiye sadece güneş panelleri veya rüzgâr türbini kurmamalı, aynı zamanda bunları imal eden ve çevredeki ülkelere satan bir ülke olmalı. Çünkü bizim iki çok önemli avantajımız var. Birincisi, endüstriyel olarak hem otomotiv sektöründe hem de inşaat sektöründe çok iyi tecrübelerimiz bulunuyor. Bu da türbin ve panel yapımıyla yakından ilişkilidir. İkincisi de çevremizdeki ülkelerin çok fazla yenilenebilir enerji potansiyeli var ve bu ülkeler, santral kurulumu için gerekli ürün ve çözümleri Çin gibi uzak ülkelerden temin ediyor. Ancak bu onlar için efektif değil çünkü oldukça maliyetli. Dolayısıyla Türkiye gibi üretimde deneyimli ve coğrafi olarak yakın bir ülkeden bu ürünleri temin etmeyi tercih edeceklerdir.”
Elektrikli oto uçuşta
Küresel temiz enerji sektöründeki trendlere değinen Fatih Birol, “Henüz sektördeki pek çok oyuncu bunu fark etmemiş olsa da temiz enerji endüstrisinde muazzam bir büyüme yaşanıyor, bu da temiz enerji teknolojilerinde yüksek bir trend ve ivme yaratıyor. Örneğin, 2022 yılında dünya çapında gerçekleşen tüm santral yatırımları içerisinde yenilenebilir enerji santrallerinin payı yüzde 90. Bir diğer etkileyici gelişme ise elektrikli araçlar sektöründe yaşanıyor. İki sene önce, dünyada satılan her 25 arabadan 1’i elektrikliydi. Bu sene ise satılan her 5 arabadan 1’inin elektrikli araba olacağını, yani satış hacminin yüzde 20’sini oluşturacaklarını ve bu trendin artmaya devam edeceğini öngörüyoruz. Öte yandan nükleer enerji santralleri de yeniden gündemde. Son olarak enerji verimliliği teknolojilerinde muazzam bir büyüme var” diye konuştu.
Karbon Vergisi için Türkiye adım atmalı
2024’de Türkiye’yi de yakından ilgilendiren karbon vergilerine atıf yapan Fatih Birol, “Avrupa’nın bu uygulamayı çok kısa bir süre içerisinde uygulamaya başlayacağı kesinleşti. Dolayısıyla Avrupa ile iş birliği içinde olan diğer tüm ülkelerin de Sınırda Karbon Vergisi uygulaması kapsamında süreçlerini sürdürülebilirlik açısından ele alması elzem. Türkiye’nin ihracatının büyük çoğunluğu Avrupa ülkelerine yapan Türkiye için ise bu konuda ivedilikle somut adımlar atılmalı, bunun için geç kalınmış olduğunu düşünüyorum. Ben, bu konuyu iş dünyasının ve kurulan yeni hükümetin en temel gündem maddesi haline getirmesi gerektiğine inanıyorum. Bu konuda adım atan pek çok ülke var. Örneğin, bazı ülkeler ikili anlaşmalar için Brüksel’le görüşmeler halindeler. Bu süreçten muafiyet, vergi oranlarının indirilmesi ya da sürecin zamana yayılması gibi konularda müzakereler yapılıyor. Türkiye’nin de bir an önce bu girişimleri başlatması gerek” dedi.
Türkiye’de ‘yeni’ yatırıma kapı açtı
Schneider Electric Türkiye Ülke Müdürü İsmail Yamangil, grup olarak 2022 yılında çift haneli büyümeyi yakalayarak 34 milyar euro’luk gelir rakamına ulaştıklarını, bu yıl da ilk çeyrekte büyümenin devam ettiğini vurgularken; şirket olarak Türkiye’de sayısı 1.500’ü bulan çalışanla hem üretim hem de satış tarafında piyasanın iddialı oyuncusu olduklarını söyledi. Türkiye’de iki üretim tesislerinin olduğunun bilgisini aktaran Yamangil, kapasite, yatırım ve istihdam tarafında önümüzdeki dönemde ciddi fırsatlar gördüklerini ve bu alanda stratejik adımlar atmaya hazırlandıklarının mesajını verdi. Elektrik, dijital ve temiz enerji tarafında etkili adımlar atacaklarını söyleyen Yamangil, Türkiye’nin yarattığı hacim ile grup içerisinde önemli pazarladan biri olduğunun da altını çizdi; global istihdam tarafında da beyaz yakalı transferlerinde Türk isimlerin son dönemde öne çıktığını anlattı.
‘Hiroşima’ sonrası şimdi Çin yolcusu
Temiz enerji ve emisyonların düşürülmesi konusunda ülkeler arası iş birliğinin şart olduğunu anlatan Fatih Birol, şunları kaydetti:
“Küresel bir birliğe ihtiyaç var ancak bugün yaşanan jeopolitik gerginlikler bunun önünde bir engel teşkil ediyor. Ancak 15 gün önce Hiroşima’daki G7 Zirvesi önemliydi. ABD Başkanı Joe Biden, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva’nın katıldığı bir ortamda, bizim konuştuğumuz, çizdiğimiz çerçeveye, yörüngeye hepsi destek oldular. Bir diğer umut vaat eden gelişme de iki hafta sonra Çin Devlet Başkanı’nın davetlisi olarak Pekin’e gidiyor olmamız. Çin bu anlamda çok önemli bir ülke. Çünkü emisyonların çok büyük bir bölümünün oluştuğu Çin olmadan, iklim konusunda ilerlemek mümkün değil. Dolayısıyla bu davet oldukça önemli.”
Frei: Tasarruf için plan hazır
“Küresel sıcaklık artışını 1.5 dereceyle sınırlandırmak ve sıfır emisyon hedeflerine ulaşmak için enerji verimliliğindeki ilerleme hızının 2030’a kadar ikiye katlanması ve bu alandaki yatırımların 1.8 trilyon dolara ulaşması gerekiyor” sonuçlu raporun yayımlandığı etkinliğe 36 bakan ve 50’den fazla CEO’nun da yer aldığı 800 kişi katıldı.
Etkinliğe katılan Schneider Electric Başkan Yardımcısı Barbara Frei, “Nereye gittiğinizi bilmek için önce verilere ihtiyaç var. 2022’de dünya olarak yüzde 2 enerji tasarrufu yaptık, ancak hedeflerimize ulaşmak istiyorsak bunu yüzde 4 yapmamız gerekiyor. Bu son derece önemli ve somut planlar yapmak için bundan sonra nasıl ilerleyeceğiz? Şirket olarak her zaman şu hususa vurgu yapıyoruz: Optimizasyonu, sürecinizi çok daha kontrol edilebilir hale getirdiği için yaparsınız. Dijitalleşirseniz verilerin sağladığı şeffaflığı elde edersiniz. Tabii bir de elektriğe geçiş var. Yani, fosil yakıtlara dayalı bir sürecin yerine elektriğe dayalı bir süreci getirerek karbonsuzlaştırırsınız ve bu da size net sıfırı sağlar. Yani, bu bir ilke, gerçekten de bu üç unsur üzerine inşa ediyoruz. Schneider Electric de son 20 yılda portföyünü bu şekilde oluşturdu” dedi.
