Gecenin bir vaktinde ayrıldığınız sevgilinizden ya da eski bir çalışanınızdan sosyal medya üzerinden hakaret dolu mesajlar aldınız. Çok öfkelendiniz, hatta bu hakaretleri yargıya taşımayı düşündünüz. Sabah ise bu mesajların silindiğini gördünüz. Peki bu yaptığı yanına mı kalacak? Artık hayır!

addAd('/128070660/Milliyet_Yazarlar/Detayici_300x250', [300, 250], 'Gad300250', true, 1, 0);

Bir süre öncesine kadar, delil niteliğindeki içerikler Twitter, Facebook veya Instagram’da görüntü alınıp kaydedilmediyse, ispat uzun bir hukuki süreç gerektirdiğinden hakaret, yapanın yanına kar kalırdı. Ancak bundan sonra bu tarz mesajları atanların başı ciddi şekilde dertte...

Çünkü bambaşka bir uygulama devreye girmiş durumda. Özellikle sosyal medya ile ilgili davalarda uzmanlığıyla tanınan avukat Eylem Kahraman ile sohbetimizde öğrendim.

Yakın zamanda Türkiye Noterler Birliği, ‘online tespit’ uygulaması başlatmış. Bu uygulama ile sosyal medya ve internet sitelerindeki her türlü paylaşım ve içeriğin kaydı noterliklerce yapılabiliyor artık. Türkiye Noterler Birliği’nin internet adresine girerek, kaydedilmesini istediğiniz içeriği online belirleyebiliyorsunuz. Sistem hangi sayfaya girdiğinizi, nereye tıkladığınızı kaydediyor. Ertesi gün de seçtiğiniz notere gidip resmi evrak yerine geçen ekran görüntüsünü alıyorsunuz. Neredeyse kanunlarımızın baştan yazılmasını gerektirecek kadar hayatımızın önemli bir parçası haline gelen sosyal medya konusundaki hukuki gelişmeleri avukat Eylem Kahraman ile konuştuk.

Birkaç dakikalık işlem

- Sosyal medyada ağır hakaretler olabiliyor. Bu tür durumlarda hakkımızı nasıl arayabilir, suç konusu içeriği nasıl tespit ettirebiliriz?

 Bugüne kadar, yargılama sırasında karşılaştığımız sorunlardan en önemlisi ilgili içerikleri tespit ettirebilme noktasında yaşanıyordu. Bu tür durumlarda, hukuka aykırı paylaşıma dair ekran görüntülerini almakta veya mahkemeye müracaatla ‘delil tespiti’ talebinde bulunuyorduk. Sosyal medya hesaplarında içerikleri kişiler kendileri oluşturduğundan, istedikleri zaman da değiştirip kaldırabildiklerinden, çoğu zaman delil tespiti yapılana kadar içeriklerin silinmiş olduğunu pek çok örnekte gördük. Ancak yakın zamanda Türkiye Noterler Birliği tarafından ‘online tespit’ uygulaması başlatıldı. Elektronik Ortamda Tespit Uygulamasıyla sosyal medya ve internet sitelerindeki her türlü paylaşımların kaydı noterliklerce yapılabiliyor artık. Bu uygulamayla, saat kaç olursa olsun, Türkiye Noterler Birliği’nin internet adresine girerek, kaydedilmesini istediğiniz içeriği online belirleyebiliyorsunuz. Sistem hangi sayfaya girdiğinizi, nereye tıkladığınızı kaydediyor.

 - Sonra ne oluyor?

Bu içerik bilgileri ile alınarak zaman damgası ile damgalandıktan sonra değiştirilemez bir şekilde TNB Bilgi sistemine kaydediliyor. Size bir başvuru numarası veriliyor. İşlem sırasında, tespit belgesini hangi noterlikten almak istediğiniz soruluyor.

Belirlediğiniz notere ertesi gün gittiğinizde tespit belgesi size veriliyor. Sistemin en büyük avantajı; 7/24 tespit talep edebilme imkanı vermesi. Örneğin gece geç bir saatte bir sosyal medya hesabından şahsınıza hakaret edildi. Yapmanız gereken tek şey, TNB sitesine girerek, online tespit kısmını seçmeniz ve size hangi içeriğin tespit edilmesinin istediğinizi sorduğunda örneğin; kişinin Instagram sayfasında hukuka aykırı paylaşımın yapıldığı kısmı seçmeniz. Sadece birkaç dakikanızı ayırarak yapacağınız bu işlem sonucunda, içerik karşı tarafça kaldırılsa, değiştirilse dahi sisteme girdiğiniz dakika itibariyle içerik tespit edilmiş olacak ve o içeriği ispat eder tespit belgeniz elinizde olacak.

Mağdurun eli güçlenecek

- Gecenin bir yarısı aşka gelmek yok yani artık. Online tespitin caydırıcı olacağını düşünüyor musunuz?

Aynen öyle. Şimdiye kadar içerik tespitinin zorluğu nedeniyle genelde insanlar hukuki yollara başvurmakta tereddüt ediyordu. Ancak artık kendiniz tespit ettirebiliyorsunuz. Dolayısıyla sosyal medya üzerinden yapılan hakaretlere ilişkin davalarda artış bekliyoruz. Hakaret içeriği elinizde olacağı için karşı tarafa ceza verdirme noktasında eliniz güçlenmiş olacak.  

Sahte profil hesabı oluşturmak suç değil!

- Sosyal medyada dertler bununla bitmiyor ki, insanların adına hatta şirketler adına sahte profil hesapları açılıyor.

 Sosyal medya ile ilgili en büyük sıkıntı bu konuda yaşanıyor açıkçası. Sahte profil hesabı açılması tek başına suç oluşturmuyor çünkü.

- Neden ama başkasının adını kullanıyorsunuz, başkasının kimliğini kullanmak gibi sonuçta?

Suç ve cezaların kanuniliği ilkesi nedeniyle böyle maalesef. Türk Ceza Kanunu’nda,  ‘sahte profil hesabı açılması’ suç olarak düzenlenmediğinden, kişilerin cezalandırılabilmesi mümkün olmuyor.

Her gün binlerce sahte profil açılıyor. Kanun koyucu şöyle düşünüyor; bu durumun ceza yaptırımına bağlanması halinde, zaten ağır bir iş yükü altında olan mahkemelerin böylesine bu yükün altından kalkması mümkün olmaz. Başlangıçta masum gibi görünen ‘sahte profil hesapları’ bu hesap üzerinden paylaşımlar yapılmaya başlandığında, adına hesap açılmış kişi için telafi edilmesi imkansız mağduriyetlere yol açabiliyor. Hatta, sahte sosyal medya hesapları ile adına profil düzenlenen kişinin arkadaşlarından borç para istenmesi dahi söz konusu olabiliyor.

Erişimi engelleme

 - Şahsım veya şirketim adına sahte profil hesabı açıldıysa öyle oturacak mıyım, yapacak bir şey yok mu yani?

Tek başına sahte profil hesabı açılması suç değil. Ama bu hesaplardan yapılan eylemler suç teşkil edebilmekte, işte o noktada cezalandırma yapılıyor. Bu noktada karşımıza en çok çıkan suç tipleri; özel yaşamın gizliliğini ihlal, hakaret ve nitelikli dolandırıcılık şeklinde oluyor.  Sosyal medya hesaplarının ilgili bölümlerini kullanarak hesabın kapatılmasını isteyebilirsiniz. Ancak, şikayetinizin incelenerek sonuçlanması zaman aldığından ve hesap kapatılana kadar yapılacak paylaşımlar ile mağdur edilebilmeniz mümkün olduğundan, bir an evvel erişim engelleme kararı alınmasında fayda var.

https protokolü varsa erişimi engelleme teknik olarak uygulanamıyor

- Bir sitenin erişime engellenmesini sağlamak kolay mı? Hangi aşamalar var?

Hakimliklerin vereceği erişim engelleme kararları uygulanmak üzere Erişim Sağlayıcıları Birliğine gönderiliyor. Erişim sağlayıcıları Birliği sadece URL, IP adresi ve alan adlarına ilişkin erişim engelleme kararlarını uygulayabiliyor. Facebook, Twitter, Youtube’da gibi kullanıcı adı ve parolası ile işlem yapılan sitelerde hesaplar güvenlik gerekçesiyle ‘https’ protokolünü kullanıldığından, Birlik kendisine gelen erişim engelleme kararlarını teknik olarak uygulayamıyor. Bu hususu hakimliklere bildiriyor, maalesef daha ötesine gidemiyor. Bu nedenle ilgili sosyal medya hesabının ilgili bölümüne mahkeme kararını göndermek suretiyle hesapların kapatılmasını sağlamak gerek. Sosyal medya hesapları aracılığıyla işlenen suçlar için, bağlı bulunduğunuz karakol veya Emniyet Müdürlüğü Siber Suçlar Şube Müdürlüklerine veya savcılık makamına suç duyurusunda bulunabilirsiniz.