Merkez bankacılığında ileriye dönük sinyaller çok önemli. Çünkü para politikası uzun vadeli faiz oranlarını değiştirmek sureti ile çalışan bir mekanizma. Uzun vadeli faizler ise merkez bankasından gelen geleceğe yönelik açıklamalarla şekilleniyor. İleriye dönük iletişimi arabanın uzun farlarını yakmaya benzetebiliriz. Bu farlar gidilmekte olan yolun izlediği seyri göz önüne seriyor.
Yaklaşık altı senedir gevşek para politikası uygulayan ABD Merkez Bankası Fed artık yolun sonuna yaklaştı. Fed için yolun bundan sorası sıkı para politikasına geçiş olacak. Fed bu nedenle ileriye dönük verdiği mesajlarda gevşek para politikasından çıkış takvimine dair sinyaller veriyor.
İçeriye dönüp Merkez’in ileriye dönük iletişim politikasına bakmadan önce bir iki hatırlatma yapmakta fayda var: ABD örneğinden farklı olarak bizim şu anda içinde bulunduğumuz politik döngü sıkı para politikası döngüsü. Çünkü ABD düşük enflasyon ve düşük büyüme ile mücadele ederken biz enflasyonu düşürmeye çalışıyoruz.
İkinci olarak Fed içinde bulunduğu politik döngünün sonuna yaklaşmışken bizim için böyle bir durum söz konusu değil. Nedenleri ise şöyle sıralanabilir: 1) Önümüzde yüzde 7’nin üzerinde bir enflasyon oranı ve buna karşılık yüzde 5’lik bir enflasyon hedefi var. Dolayısı ile daha hedefe yaklaşmak için epeyce bir yol kat etmemiz gerekiyor. 2) Fed’in çıkış söylentileri ile beraber sıcak paranın yön değiştirmeye başlaması ve bunun sonucu yükselen kurun enflasyon oranı üzerinde yarattığı yukarı yönlü baskılar bundan sonraki dönemde enflasyonla mücadelede daha çok çalışmamız gerektiği anlamına geliyor.
Şimdi Merkez’in ileriye dönük iletişimine bakalım. Sıkı para politikasının başlarında olduğumuz bir aşamada “uzun farları yaktığımızda” görmeyi beklediğimiz manzara sıkı para politikası duruşunun ne şekilde devam ettirileceğine ve politika faiz artışlarının hangi şartlarda beklenmesi gerektiğine dair bilgilendirmeler olmalı.
Piyasalar bu sorulara cevap ararken Merkez’den gelen politika faizinin sabit tutulacağına dair bilgiler ve “Bizden gevşek para politikası beklemeyin” mesajı yolun seyri hakkında bilgi vermekten çok yolun sonunun gelmediğine işaret ediyor. Bu da şüphesiz geçerli bir bilgi ama şu aşamada beklenen bilgi o değil.
Merkez’in yolu uzun
Başka bir örnekle anlatmaya çalışayım. Diyelim ki İstanbul’dan Van’a gitmek üzere bir otobüse bindiniz. Yol uzun. Otobüs bir süre sonra mola veriyor. Şoföre nereye geldiğinizi soruyorsunuz. Cevap olarak “Van’a daha var” diyor. Bizim o anda bilmek istediğimiz Van’a gelip gelmediğimiz değil, hangi rotayı takip ettiğimiz ve ne kadar yol aldığımız halbuki. Sıkı para politikasının başlarında olduğumuz bir aşamada Merkez’in “gevşek para politikasına daha var” demesi de buna benziyor.
Bizim bu aşamada öğrenmek istediğimiz gevşek para politikasının ne zaman başlayacağı değil. O noktaya daha çok mesafe olduğunu zaten tahmin ediyoruz. Bizim şu aşamada bilmek istediğimiz sıkı para politikasının ne şekilde uygulanacağı ve politika faizinin hangi şartlar altında artışa geçeceği.
