Salı günü ABD’de Dow Jones endeksi Ekim 2007’den beri en yüksek seviyesine ulaştı. Aslında uzun süredir yükselme trendini koruyan indeksin bu hafta nihayet resesyon öncesi seviyesine ulaşması daha çok sembolik bir anlam taşıyor. Yine de piyasalarda güçlü bir iyimserlik havası hâkim.
Hatta Dow Jones’ın eriştiği bu değeri kötü günlerin geride kaldığı ve krizin bittiğinin
ilk habercisi olarak yorumlayanlar bile var.

ABD BORSASI NEDEN YÜKSELİYOR?

Dow Jones’ta tek başına görülecek bir yükseliş o kadar da anlamlı değil aslında. Çünkü bu endeks sadece 30 firmanın hisselerinden oluşuyor. Öte yandan Dow Jones’taki yükseliş trendi S&P 500 gibi “500 firma” hissesinden oluşan geniş endeks tarafından da takip ediliyor. Bu da genel bir yükselme trendinin göstergesi.
Bu trend öncelikle piyasalara likidite pompalayan Fed politikalarına bağlanıyor. Uzun vadeli faiz oranlarını düşürmek amacı ile Kasım 2008’den bugüne piyasalardan trilyonlarca dolar değerinde bono ve tahvil satın alan Fed, yavaş yavaş bu amacına ulaşıyor.
Giderek düşen faiz oranları yatırımcıları alternatif bir araç olan borsaya yönlendiriyor. Dolayısıyla Fed’in parasal genişleme politikası devam ettiği sürece borsadaki yükselişin de devam etmesi öngörülüyor. Buna ek olarak şirketlerin açıkladıkları güçlü kar oranları, güçlenen emlak piyasası, Avrupa, Çin, ya da Japonya’dan yeni bir felaket haberi gelmemesi borsadaki yükselişi destekleyen gelişmeler.

EKONOMİNİN MOTORU, BORSA

Parasal iktisat teorisine göre borsanın ekonomiyi etkilediği temel kanal varlık kanalıdır. Bu kanala göre yükselen borsa kişileri daha varlıklı kılarak  harcamaları arttırır ve GSYIH’yı tetikler. Bunun yanında yükselen borsa ekonomiye olan güveni arttırarak da harcamaları arttırıcı bir etki yapabilir. Ve tabi borsanın asıl amacının şirketlere fon sağlamak olduğu da unutulmamalı. Yükselen borsa şirketlerin daha ucuza fon yaratmalarını sağlayarak yatırımları destekliyor.
15 Şubat’ta CNBC’de konuşan eski Fed başkanı Greenspan borsayı “ekonomik büyüme oyununun en önemli oyuncusu” olarak nitelendirdi ve “borsa hem ekonomik aktivitenin bir ön göstergesidir hem de önemli bir sebebidir” dedi.

DOW JONES’TA ÇIKIŞ SÜRER Mİ?

Her ne kadar uçağa binen her iktisatçıya yanında oturan yolcunun ilk sorduğu soru “borsaya ne olacak?” sorusu olsa da buradaki trendin ne şekilde gelişeceğini tahmin etmek çok zor. Bu tahmin işine büyük paralar yatırılsa da borsa tahmini konusunda uzmanlaşan analistler bile çoğu zaman yanılıyorlar.
Bununla birlikte Alan Greenspan ABD borsasındaki yükselişin sağlam fiyatlamalar üzerine dayalı olduğunu ve o nedenle trendin devam edeceğini ileri sürüyor. Öte yandan halen yüksek işsizlik oranı ya da Fed’in parasal gevşemeyi sonlandırmasının getireceği belirsizlikler trendi olumsuz yönde
etkileyebilecek faktörler.

TÜRKİYE CEPHESİNDEKİ ETKİLERİ...

ABD borsasındaki yükselişin Türkiye açısından kısa ve uzun vadede iki tür etkisi olması beklenebilir. Kısa vadede borsalar arası bulaşıcılık etkisi ile oradaki iyimserlik dalgasının bizim borsamızda da olumlu karşılanması beklenir. Ancak bu tür bir etki çok uzun sürmez. Uzun vadede ise yükselen trendin devam etmesi varsayımı altında güçlü ABD borsası oradan gelecek talebi artıracak ve gerek ihracat gerekse dış yatırım açısından Türk ekonomisini destekleyecektir.