Airbnb CEO’su Brian Chesky şirketinin durumunu böyle ifade etti geçen hafta verdiği bir dizi röportajda. Airbnb “hafta sonu bir Paris yapıp geldim”cilerden backpacker’lara, iş adamlarından ahir zaman gezginlerine, zengin fakir bir şekilde fırsat bulup yurt dışına gidip gelebilen herkesin gözdesiydi. Ucuzdu ve gezginlere, turistlere farklı bir mahalle deneyimi sunuyordu. Otele gitmek yerine çoğu insan hesaplı bulduğu için bu yolu tercih ediyordu. Yeni ve yerel insanlarla tanışma fırsatı da yaratıyordu Airbnb. Öte yandan, bir sürü insan evinde, odasında misafir ağırlamaktan memnundu. Onlar için de hem bir gelir kaynağı hem de bir tür global sosyalleşme fırsatıydı.

Ama bugün, CEO şirketin geleceğinin belirsiz olduğunu anlatıyor. Haberden öğrendiğimize göre, bu yıl halka açılmaya hazırlanıyormuş şirket ama planlar yatmış.

Pandeminin etkileri artçıları belli ki çok uzun süre hissedilecek. Ve belli olduğu üzere, gelecekte yolculuk, turizm, konaklama konuları bugünkünden çok farklı ele alınacak ve alışkanlıklar değişecek. Bunu herhalde en iyi bilecek insanlardan biri Airbnb CEO’sudur. Bu konuda söyledikleri bu yüzden ilgi çekici. 

“Bildiğimiz anlamda turizm bitti” diyor Chesky. “İnsanlar bundan sonra yolculuk yapmayacaklar demek istemiyorum ama alışılagelmiş model bitti ve bir daha geri gelmeyecek. Artık arabalarımıza binecek, birkaç saat uzaklıkta küçük topluluklarla birlikte olabileceğimiz tenha yerlere gidecek ve evlerde konaklayacağız.”

Bu cümleden dahi benim çıkardığım sonuçlar: Şehir dışına kaçmanın öneminin artacağı. Tatil evleri, yazlıklar eskisine göre daha değerli olacak. Bir diğer çıkarımım, otomobil sahibi olmanın öneminin artacağı. Güvenli, mikropsuz bir yolculuğun yolu otomobilde tanıdığınız, bildiğiniz insanlarla seyahat etmek. Bu durumda araba önemli. Azami konforu sunan, ekonomik araçlar her zamankinden daha değerli. Fiyatlara yansır mı bilemem. Ama pandemiden otomobil satışlarının neredeyse durmasının ardından sanırım önümüzdeki dönemde bu alanda katlanarak yükselen bir grafik beklenebilir.

Açıklamaların devamı var. Chesky artık havayolu ulaşımının en gözde ulaşım şekli olmayacağını belirtiyor. Ülkeler arası seyahatlerin de cazibesini yitireceği görüşünde. Şehirlere yapılacak yolculuklar da sona eriyor Chesky’ye göre. Yani bu tip yolculuklar gelecekte bir noktada yeniden başlayabilir ama eskisi gibi olmayacak. Chesky alışagelmiş turizm modelinde herkesin dünyadaki belli başlı 50-100 şehre gittiğini ve klişeleşmiş şeyleri yapmayı sevdiğini belirtiyor. Belli noktalarda selfie çektirmek, bunu da gördüm demek. Ama bugünden sonra böyle olmayacak. Hiç listelerde, haritalarda olmayan yerlerin öne çıkacağını öngörebiliriz. Küçük kasabalar, köyler, ıssız yerler. Bu dünya için nasıl bir sonuç doğuracak doğrusu merak ediyorum.

En önemlisi, artık iş seyahatleri olmayacak Chesky’ye göre. Artık hiç kimse iki saatlik bir toplantı için 12 saat uçup iki gün kalacağı ve gittiği yerde hiçbir şey görmeden geri döneceği seyahatler yapmayacak. Bunlar zaten uzun zamandır karbon ayak izi hesabı bakımından sakıncalıydı. Şimdi işin ucunda sağlık var. Evde oturulan dönemde hem patronlar, hem çalışanlar online toplantıları yaşadı ve gördüler. İşler aynen devam ediyor. Kimsenin şaşaalı otel konferanslarına, kıtalar arası birinci sınıf uçuşlara falan ihtiyacı yok. Yani bunlar hiç de gerekli değil. Bir mail, bir video toplantı bir sürü israfa neden olacak onlarca  organizasyonun  yerini tutabiliyor. Bunun da elbette getireceği değişimler var. Organizasyon işi yapanlar değişmek zorunda. Şirketlerin organizasyon şemaları ve bütçe kalemleri değişmek zorunda.  

Chesky “Bazen on yıllara sığacak değişimler birkaç haftaya sıkışabiliyor. Böyle bir dönem yaşıyoruz” ifadesini kullanıyor. Bunu da en iyi herhalde bu yazının başlığına aldığım ifade özetliyor. Medeniyeti binlerce yılda bu hale getirdik insanlık olarak. Harika ve utanç verici yanlarıyla. Şimdi, geçmişte on yıllara belki yüz yıllara yayılmış kırılmalardan biri daha yaşanıyor. Bu defa sistemin durmasına ve bambaşka bir şekilde yeniden yürümesine birkaç hafta yetiyor. Sosyal, kültürel ve ekonomik sonuçlarını derhal hissetmeye başladığımız pandeminin siyasi sonuçları da çok kısa sürede görünür olacak. Kırılmalara gebe, çok ilginç bir dönem geliyor.