Yüksek saatçilik dünyasında gösterişten uzak duran ve daha sakin bir yoldan gitmeyi tercih eden bazı markalar var ki bence gerçek saygıyı ve ilgiyi görmesi gereken onlardır. Bu duruma en güzel örnek 155 yaşındaki IWC. En sevdiğim Portugueser modelinin öyküsüyle başlayalım:
Cep saatleri çağının son günlerinde, 1930’lu yıllarda Rodrigues ve Antonio Teixeira isimli iki Portekizli tüccar, İsviçre’nin Almanca konuşulan bölgesindeki Schaffhausen’a gelir. Amaçları Portekiz pazarında satılmak üzere, denizaşırı yolculuklara özel, su geçirmez ve denizcilik şartlarına uygun hassas kronometreye sahip bir kol saati siparişi vermektir. IWC mühendisleri de cep saatleri estetiğinden ilham alan küçük saniye ibreli yüksek okunurluğa sahip ve zaman tutuşu güvenilir ilk “Portugueser” (Portekizli) adı verilen modeli üretir.
İlk IWC Portugueser, 1939
Uyuyan güzel
Siparişi Portekizli tüccarlar vermişti ama IWC arşivine göre ilk Portugueser modeli, 22 Şubat 1939’da Ukraynalı bir saat tüccarına satıldı. Beklenen siparişler ise İkinci Dünya Savaşı nedeniyle Portekiz’e ancak 1942’de ulaştı. IWC Portugueser modeli 20. Yüzyıl’ın ikonik saatlerinden biri olmasına rağmen uzun yıllar “uyuyan güzel” olarak gölgede kaldı. Sebeplerden biri, saatin kolayca okunabilmesi için ilk modelin 41,5 milimetre çapında üretilmiş olmasıydı. Bugün 39-42 mm arası standart sayılır oysa uzun yıllar popüler erkek saat modasına göre bir saatin çapı 32-36 mm arasında ise zarifti, eğer birazcık büyükse kaba görülüyordu. Bu anlayış 1990’lardan itibaren değişmeye başladı, 2000’lerden sonra tam tersine 36 mm’den daha küçük erkek saati neredeyse hiç üretilmez oldu. IWC Portugueser modeli 1993’te yeniden tasarlanıp üretildi ve o günden bu yana meraklıların ilgisini çekiyor.
IWC, lüks saat üreten şirketler arasındaki mühendistir. Zaten IWC’nin en ünlü modellerinden birinin adı da Ingeneur (Fransızca, mühendis) adını taşır. Birçok marka tasarıma özenir, tekniği arka plana atar, bazı markalar da teknik yönden güçlü saatler üretir, fakat tasarıma çok önem vermez. IWC bu anlamda her iki yönde keskin karakteristik özelliklere sahip (Pilot, Portofino, Da Vinci ve Aquatimer gibi her biri kendine has özellikler taşıyan) saatler üretebiliyor.
Somon kadranlı IWC Portugueser, 2023
İsviçre’de bir Amerikalı
IWC (International Watch Company) 1868’de İsviçre’de, Amerikalı mühendis ve saat ustası Florentine Ariosto Jones tarafından kuruldu. Ülkesindeki saat ustalarıyla sorunlar yaşayan Jones, İsviçre’ye bir yolculuk yapmaya karar vermişti. Aynı tarihlerde İsviçre’de Schaffhausen’da bir su santralı inşa eden Heinrich Moser isimli bir mühendis (aynı zamanda H. Moser & Cie. isimli saat şirketinin sahibiydi) vardı. Ancak o yıllarda elektrik enerjisi yaygın olmadığı için üretilen gücü fabrikalara aktaran farklı bir sistem inşa etmişti. Jones, Moser’in yardımıyla yılda on binden fazla mekanizma üreten bir saat fabrikası kurdu.
Yapılan saatler ABD’ye ihraç ediliyordu ancak Jones, şirket hissedarlarının beklentilerini karşılayamadı ve 1875’te Amerika’ya dönmek zorunda kaldı. IWC yönetimi bu sefer işin başına başka bir Amerikalıyı getirdi. 1880’de sanayici Rauschenbach ailesi şirketi devraldı. Kayıtlara göre ilk IWC kol saatleri 1899’da üretildi. (Kol saatleri 1868’den itibaren kadınlara özel üretiliyordu, erkekler uzun süre cep saatlerini bırakmadı.)
Enerjisini altın rotordan alan otomatik bir IWC mekanizması.
Jung’un altın cep saati
Johannes Rauschenbach-Schenk’in ölümünün ardından, 1905’te IWC’nin yönetimini Ernst Jakob Homberger devraldı. Homberger, Rauschenbachların en küçük kızıyla evlenerek aileye katılmıştı. O sırada kayınbiraderi analitik psikolojinin kurucusu Carl Gustav Jung da şirketin ortağıydı. (Jung, ilk görüşte âşık olduğu Emma Rauschenbach’tan 1903’te evlilik hediyesi olarak aldığı altın IWC cep saatini ölümüne kadar yanında taşıdı). Jung, şirkete çok ilgi göstermedi ama saatlere felsefi olarak yakınlık duydu. “Zihnin sarkacı doğru ile yanlış arasında değil, mantık ile saçmalık arasında gidip gelir” diyen Jung, sahibi olduğu hisseleri 1929’da Homberger’e sattı.
Homberger 1936’da markanın ilk pilot modelini piyasaya çıkardı. Ardından Portugueser geldi, sonra 1944’te mucit Albert Pellaton’u IWC’de teknik yönetici olarak göreve getirdi. Pellaton, şirketin ilk otomatik mekanizmasını ve patentli Pellaton kurma sistemini geliştirdi. Mekanizmayı manyetik alanlara karşı korumak için yumuşak demirden kafese sahip ilk Ingenieur modeli 1955’te, profesyonel dalış saati Aquatimer 1967’de üretildi.
IWC, 1978’de (Jaeger-LeCoultre ile birlikte) VDO Adolf Schindling AG tarafından satın alındı. Yeni yönetim otomotiv dünyasından geliyordu ama olabilecek en iyi ismi buldular ve mühendis Günter Blümlein ile anlaştılar. Birçok yeniliğe imza atan Blümlein gerçek bir vizyonerdi, ilk yaptığı işlerden biri saat ustası Kurt Klaus’u desteklemek oldu. Kurt Klaus 500 yıl boyunca ayar gerektirmeyen bir daimi takvim mekanizması geliştirdi.1985’te piyasaya çıkan Da Vinci Perpetual Calendar birçok saat ustası ve markaya ilham verdi. Günümüzde Richemont grubunda olan IWC genlerindeki mühendislik tavrını sürdürüyor.
