Tekne sahibi oldukları için hayal kırıklığı yaşayan kişilerle son zamanlarda sıkça karşılaşıyorum. Bunun nedeni satın alma işleminden önce ayrıntılı kontrol yaptırılmaması. Sonradan üzülmek istemiyorsanız “survey” hizmeti almayı sakın ihmal etmeyin.
Mavi dünyada rüzgâr eşliğinde keyifli seyirler yaparak gönlünüz nereyi isterse dümeni o yöne çevirmekten daha güzel ne olabilir? Bu duygu anlatılmaz yaşanır. Ancak dikkatli olmak temel koşul aksi halde keyfinizi kaçıracak, belki de can güvenliğinizi tehlikeye atacak sorunlara yol açabilir. Bu konuda neler yapılması gerektiğini ülkemizin önde gelen uzmanlarından Ufuk Timur’a sordum. Türk Deniz Kuvvetleri’nde uzun yıllar görev yaptıktan sonra 2019’da Kıdemli Albay rütbesiyle emekli olan Timur, bu sürecin ardından uluslararası otorite kabul edilen İngiliz Survey Enstitüsü (International Institute of Marine Surveying-IIMS) üyeliğine kabul edildi. Dünyanın değişik ülkelerinden başvuran adayların arasından zorlu değerlendirmeleri başarıyla geçti. Uzak Yol Kaptanı ve 3 bin GT Yat Kaptanı olan deneyimli isim, Masal Yatçılık ve Danışmanlık bünyesinde Türkiye’de ve yurt dışında “survey” hizmeti veriyor. Ayrıca denizcilik ve yelkenli yat eğitimi, ön alım kondisyon surveyi, tonaj surveyi, yurt dışı tekne temini, bürokratik işlemler ve tekne transferi alanlarında da yetkin. 49.5 metreye kadar olan mega motoryatlar, motoryatlar, katamaranlar ve monohull (tek gövdeli) yelkenliler için ön alım kondisyon survey hizmetleri sağlıyor. İngiliz bayrağına geçiş için ihtiyaç duyulan “tonnage and measurement” surveyi alanındaki faaliyetlerini de akredite olarak sürdürüyor.
Surveyor seçimi
Peki, tekne almayı düşünenler veya yeni alanlar için konunun incelikleri nedir? Ufuk Timur, şu noktalara dikkati çekiyor: “Deniz suyu tekneleri, cihazları ve sistemleri ciddi şekilde yıpratır. Marin işçilik ve malzemeler de nispi olarak pahalıdır. Bu yüzden tekne alıcıları eğer konuya akademik anlamda vakıf değilse ileride daha fazla para ve vakit harcamamak için yetkinliğinden emin oldukları bir surveyora, mutlaka inceletme yaptırmalıdır. Bu tarz raporlar alıcı için bakım maksadıyla dikkate alacağı kontrol listesi niteliği de taşıyacaktır. Tekne alıcıları veya sahipleri surveyor seçerken ölçümlerinde cihaz ve sistem kullanıp kullanmadığına dikkat etmelidir. Ayrıca o kişinin akademik ve mesleki geçmişine bakılmalıdır. IIMS üyesi surveyor tercih etmek kanımca daha yararlıdır.”
Maliyet ve teknik
Tekne sahibi olmak dünyanın en güzel duygularından biri. Ancak konunun bir de maliyet boyutu var. Bu nedenle teknelerine iyi bakan denizciler, bunun karşılığını her anlamda görüyor. Çünkü uygun nitelikte bir surveyor, ön alım kondisyon faaliyetini teknenin boyuna, monohull yelkenli, katamaran, motoryat, mega motoryat olmasına bağlı olarak ortalama 16 ile 35 bin TL arasında fiyatlandırıyor. Ufuk Timur, konu hakkında şunları söylüyor: “Bu tutarlara surveyorun Türkiye içindeki ulaşımı ve konaklaması dâhildir. Ancak tekne yurt dışında ise bu rakamlara yüzde 20 ve surveyorun ekonomi sınıfı uçak biletleri ve konaklama masrafları ekleniyor. Kara surveyi teknenin karina kontrolü ve osmoz testini içermektedir. İlk aşamada şaft line kaçıklığına, braket yataklarına, palaya, pervanelere, kinistinlere, tutyalara, karina ve bordanın fiziksel yapısına onlarca kontrol listesi üzerinden bakıyorum. Ayrıca osmoz testi için teknenin hava şartlarına bağlı olarak en az 4 gün karada beklemesi gereklidir. Bu test, deniz suyunun, nemin az yoğun ortamdan çok yoğun ortam olan teknenin alt katmanlarına ilerleyip ilerlemediğinin belirlenmesi için yapılır. Deniz surveyinde ise tekne üzerindeki tüm elektronik seyir cihazları, yakıt ve tatlı su, deniz suyu devreler, arma, selviçe, makine, yardımcı makine, elektrik sistemleri ve teknenin kozmetik yapısı yine onlarca kontrol listesi esas alınarak kontrol edilmektedir.”
Değerli okurlar, sözün özü tekne sahibi olmak elbette harika bir duygu. Onunla maviliklerde salınmak benzersiz mutluluk. Ancak, gereken her türlü önlemi almak ve survey konusunda en ufak ayrıntıyı bile atlamamak kaydıyla. Bir sonraki yazıya kadar pruvanız neta, rüzgâr kolayınıza olsun. Esen kalın.
