Mattheys Köşkü küçük bir cennet replikası. Bahçesindeki ağaçlar, kuşlardan oluşan orkestranın seslendirdiği bitmeyen bir senfoniyle salınıyor. Kirlenen renkler içinde birinciliği beyaz kaparken tertemiz kalan yeşilin tüm tonlarıyla hükümranlık sürdüğü İzmir bahçelerinden biri. O kadar huzurlu ki.
Bu köşk güzel havasıyla, benzersiz doğasıyla sayfiye yeri olarak kullanılan Bornova’da 1780 yılında John Maltass tarafından yazlık olarak inşa edilmiş. 1840’ta kızı Eugenie Wood’a miras kalmış. Daha sonra da Eugenie Wood’un kızı Hortense Wood’a. Hortense, kadın hakları savunucusu, şair, yazar, ressam. Aynı zamanda bir Atatürk hayranı. Nitekim 1922’de Atatürk’ü köşkte ağırlamış. Halide Edib ve İsmet İnönü de onunla birlikte gelmişler. Köşkün duvarları imparatorluğun kaderini belirleyecek konuşmaların tanıklığını yapmış çok defalar.
240 yıllık tarihi olan bu köşk, yüz yıllar içinde eskidi, yıprandı. Anılarıyla birlikte onu restore edecek yeni ressamını bekleyip durdu. Sonunda, vaktiyle bahçesinde koşmuş, saklambaç oynamış, ağaçlarına tırmanmış, mahallenin çocuklarından, bugün Arkas Holding Yönetim kurulu Başkanı olan Lucien Arkas tarafından restore edilmek üzere 2018 yılında satın alındı. Kıyamadı Arkas, çocukluğunun ölmeye yatmış köşküne. Çünkü bu köşk onun tarihinin parçalarından biriydi. Hemen ardından mimari projelerini yürüten Niko Filidis’le çalışmaya başladı. Titiz bir işçilik ve büyük bir emekle beş yıl içinde aslına uygun şekilde restore etti köşkü Niko Filidis.
Restorasyonun sonuna doğru Arkas’ın oğlu Bernard Arkas, bahçe için minyatür Bornova köşkleri hazırlattı. Ardından çocukluğunda kuzeniyle birlikte Bornova Küçükpark’ta oynadığı mini golfler geldi aklına. Bahçeye dokuz parkurlu mini bir golf sahası yaptırdı. Arka bahçedeki ahır kompleksini Arkas Holding ve Ege Bölgesi’ndeki kurumsal şirketlerin toplanıp eğitim ve toplantı yapabilecekleri ve belirli aralıklarla konuşmacıların bir araya gelerek kültürel bir ortam yaratacağı, toplantı odalarının bulunduğu esnek bir yapıya dönüştürdü. Sevimli, sıcak bir de kafe açtılar fesleğenli kruvasanlarının tadına doyum olmayan.
‘Halıcılık ölmesin’
Ve bu hafta Arkas Sanat Bornova Mattheys Köşkü, Arkas Halı Koleksiyonu’ndan seçilen 75 parçalık “16.-19. YY Anadolu Halıları” sergisiyle sanatseverlerle buluştu.
Arkas Sanat Direktörü Müjde Unustası’nın küratörlüğünü yaptığı sergide 1500’lerin ortasından başlayarak 19. YY’a kadar uzanan klasik dönemde ve onun devamında üretilmiş olan halılar yer alıyor. Unustası, halının engin ama kaynakları az bir konu olduğunu vurgulayarak Arkas Sanat Mattheys Köşkü’nü halı araştırmalarına kaynak oluşturmak, teşvik etmek, bu önemli sanatı tanıtmak, sevdirmek, insanların ilgi duymasını sağlamak için hayata geçirdiklerine dikkat çekiyor. Lucien Arkas da sonuna geldiğimiz binlerce yıllık bir geleneğe sahip çıkılması gerektiğini söylüyor. En büyük dileği halıya olan ilginin artması, nitelikli halı üretiminin çoğalması. “Halıcılık ölmesin istiyorum” diyor Bay Arkas.
Sergide, Batı ve Orta Anadolu’da, Uşak, Çanakkale, Bergama, Konya, Karapınar, Akhisar, Gördes, Kula ve Milas yörelerinde üretilmiş Anadolu halıları yer alıyor. 17. YY’ın ortalarına tarihlenen Sütunlu Transilvanya Halısı, 1500’lerden Büyük Desenli Holbein Halısı, 16. YY’ın ikinci yarısından Yıldız Varyantı Halı, Bellini Grubu halılar… Köşk, eski görkemli günlerine dönüşün mutluluğunu yaşarken, halıların da benzer bir geri dönüş yaşama umudunu güçlendiriyor. Köşkün odaları arasında gezerken al gözüm seyreyle diyerek her bir halının önünde durup tarifsiz bir göz ziyafetinin tadına varıyoruz.
Lucien Arkas’ın İzmir’in sanat şehri olması misyonunda atılmış önemli bir adım Arkas Sanat Bornova Mattheys Köşkü ve içindeki muazzam halılar. Nitelikli tarihî değeri olan yapıları restore edip sanat merkezi olarak İzmir’in kültür sanat hayatına kazandırmaya devam edeceğini söylüyor Arkas. “Böylelikle hem İzmir’in geçmişinin önemli tanıkları olan bu yapıların daha uzun yıllar varolmasını sağlıyoruz hem de sanatı geniş kitlelerle paylaşma amacımızı yerine getirmiş oluyoruz” diyor.
İzmir’deyseniz şanslısınız, Bornova’daki bu cennet replikasında uzun uzun zaman geçirip bir tatlı huzur alabilirsiniz. Değilseniz de mutlaka yolunuzu İzmir’e düşürün. Tarihin sanatla buluştuğu, Kalamış’la yarışacak bu huzuru kendinize hediye edin.
İyi pazarlar.
