Bakan Dönmez ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dün açtığı Bandırma’daki Türkiye’nin ilk Bor Karbür Tesisi’ni gezdik. Dönmez savunma sanayinin gücüne güç katacak 2500 derecede ısıtarak oluşturulan dünyanın en sert üçüncü maddenin hikâyesini anlattı. Dönmez, “Türkiye artık üst lige çıktı. 1000 yıl dünyaya yetecek kaliteli bor bizde. Katma değerli ürünlerde ithalatı bitirip ihracatçı oluyoruz” diyor...
BANDIRMA
Bor ve ürünlerinde Türkiye büyük atılım yaparak dünyada sayılı ülkeler arasına girdi. Dünya bor rezervinin yüzde 73’üne sahip olan Türkiye savunma sanayii, nükleer, otomotiv, uzay ve havacılık ile zırhlı araçlar için olmazsa olmazlardan bor karbür üretmeye başlıyor.
Bakan Dönmez ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dün açtığı Bandırma’daki Türkiye’nin ilk Bor Karbür Tesisini gezdik. Gezimize ETİ Maden Genel Müdürü Serkan Keleşler de katıldı. Dönmez savunma sanayinin gücüne güç katacak 2500 derecede ısıtarak oluşturulan dünyanın en sert üçüncü maddenin hikâyesini anlattı.
Dönmez, “Türkiye artık üst lige çıktı. 1000 yıl dünyaya yetecek kaliteli bor bizde. Katma değerli ürünlerde ithalatı bitirip ihracatçı oluyoruz” diyor. Enerjinin Kızılelma’sının nano bor ürünleri olduğunu dile getiren Dönmez bunun yapıldığı yerlerden biri olan Bandırma’daki tesisteki 2500 derece ısıtılan ve sonra kendi haline soğutulan özel fırınları gösterdi. Dönmez’in mesajları şöyle:
60 milyar dolarlık pazar
Bor cevherini kimyasal işlemlere tabii tutmak suretiyle rafine ürün haline getiriyoruz. Borik asit yaptık ve sattık. Şimdi bu tesisle, içerisine bazı maddeler ekleyerek 2500 derece sıcaklıkta tepkimeye girdikten sonra bazı işlemlerden geçirip bor karbürü elde ediyoruz. Bor karbür çeliğe göre 4 kat daha hafif. Savunma sanayii için çok önemli bir ürün. Askerimizin, polisin kullandığı çelik yeleklerde çelik yerine bor karbür kullanılacak. Çeliğe göre daha hafif ama aynı sağlamlıkta bir ürün. Güvenlik güçlerimizin saatlerce yürüdüğü operasyonlar sırasında taşıması daha kolay olacak. Yüksek sıcaklığa ve aşınmaya dayandığı için yüksek sıcaklıklardaki fırınlarda kullanılabilir. Kullanım alanlarını kapsayan sektörlerin dünyada küresel pazar büyüklüğü 60 milyar dolar.
100 dolardan 45 bin dolara
Türkiye dünya bor rezervinin yüzde 73’üne sahip. Dünyanın en kaliteli bor madeni Türkiye’de. Bor madenin 200’den fazla kullanım alanı var. Dünyada 4 milyon ton bor kullanılıyor. İşlenmiş rafine ürünün parasal değeri 2 milyar dolar. . Bor cevheri satarsanız tonu 120-150 dolar. Borik asit olarak satarsanız tonu 1000 doların üstüne çıkıyor. Borik asitten bor karbür üretirseniz 40-45 bin dolara yükseliyor.
İthalat bitiyor ihracat başlıyor
Biz borik asiti satıyor, 35-40 bin dolara bor karbür alıyorduk. Özellikle zırh yapan firmalarımız. Yıllık 350 ton ithalatımız var. Tesisin kapasitesi 1000 ton. Ithalatı bitiyoruz ve ihracatçı oluyoruz. Bor karbürün dünyada tüketimi yıllık 30 bin ton. Teknolojiyi ülkemize kazandırdıkça daha yüksek katma değerli üretiyoruz. Sloganımız cevherden mücevhere. 2022’de 2,67 milyon ton bor satışı yaptık, geliri 1,32 milyar doları aşıyor.
Üst ligdeyiz
Teknoloji transferini Çin’den yaptık. Dünyada Çin, ABD, Almanya ve Rusya üretiyor. Biz de o lige çıkmış olduk. Bir üst ligdeyiz. Türkiye’nin bor satışlarının 3’te 1’ini Çin’e satıyoruz. Pazarın da yüzde 63’ü bizde. Burada da hedefimiz rezerv kadar pazar yani yüzde 73. Küresel olarak borun pazarını büyütmemiz lazım. Yani borun kullanımını artırmamız lazım. Bunu da teknolojiyi geliştirerek yapıyoruz.
Hedef roket nozulu
Bor karbür dünyada elmas, kübik bor nitrürden sonra en sert üçüncü madde. Tonu 40-45 bin dolar olan bor karbür zırh olursa 300 bin dolara çıkıyor. Takım tezgahı ucu olursa tonu 1,2 milyon dolar oluyor. Kumlama nozulu yaparsanız fiyat 2,7 milyon dolar. oket nozulu yaparsanız da 4,1 milyon dolara fırlıyor. Otomotiv, elektronik, savunma sanayi bir çok alanda kullanılıyor. Bor karbürün küresel pazar değeri yıllık 60 milyar dolar.
Uluslararası yatırımcılara davet
Şimdiki hedefimiz Türkiye’de bir ekosistem oluşturmak. Hem ulusal hem de uluslararası yatırımcılara diyoruz ki ‘Gelin biz bor karbürü de ürettik. Kaynak da bizde ürün de bizde’. Ve bu sanayicilerimize yönelik teşvik anlamında çalışmalar üzerinde de çalışıyoruz. Bu konuda temaslarımız var henüz somut bir adım yok ama umutluyuz.
5 bin tonluk yeni tesis
Bunun yanında Kütahya Emet’te de bir bor karbür tesisi için çalışmalar başladık. Oradaki üretim kapasitesi yıllık 5 bin ton olacak. Yaklaşık 3 sene içinde de bitirmeyi hedefliyoruz. Ayrıca içinde bulunduğumuz kampüs içinde geçtiğimiz yıl Türkiye’nin ilk ferrobor tesisinin temelini attık. Onu da inşallah bu sene içinde tamamlayıp hizmete alacağız. Yıllık üretim kapasitesi 800 ton.
NTO olmazsa F-35 uçmaz
Bir diğer önemli tesisimiz de Eskişehir Beylikova’da. Dünyanın en büyük ikinci nadir toprak elementleri sahasını keşfettik. İnşallah nisan ayında oradaki pilot tesisimizi de hizmete alacağız. 17 nadir toprak elementin yarısı Türkiye’de var. Önümüzdeki yıllarda Türkiye nadir toprak elementleriyle öne çıkacak ve aranan ülke olacak. Şöyle düşünün nadir toprak elementleri olmazsa F-35 uçamaz.
Nisanda yakacağız
Karadeniz gazında deprem nedeniyle biraz gecikme yaşandı. Nisan sonu gibi vermeyi düşünüyoruz. Personelimizin bir kısmı da deprem bölgemizde yaşayan insanlardı. Yakınları olan personele izin verdik, iş makinelerimizi de bölgeye gönderdik. Nisan sonunda bu gazı karada yakacağız. Kontrollerin sağlıklı bir şekilde tamamlanması gerekiyor. Vatandaşımızla söz verdiğimiz gibi buluşturacağız.
