CHP, 1999 yerel seçiminden itibaren Nilüfer ilçesinin değişmez belediye başkanı unvanını taşıyan, kentte yüksek bir profile sahip olan Mustafa Bozbey’i aday olarak sahaya çıkarmıştı o seçimde. AK Parti de 2017’den beri belediye başkanlığını yürütmekte olan Alinur Aktaş’ı aday göstermişti.Seçimde CHP adayı Bozbey’in oyu 851 binde (yüzde 47.03) kalırken, AK Parti adayı Alinur Aktaş bundan (47) bin fazlasıyla 898 bin (yüzde 49.6) oy almıştı.AK Parti’nin 2002 sonrasında her seçimde Bursa’da CHP’ye kuvvetli bir fark attığı hatırlandığında, iki parti arasındaki makasın daralmış olması Bursa’daki güç denkleminde bazı taşların yerinden oynamakta olduğunu gösteriyordu.Dolayısıyla, geçen ay sonunda yapılan 31 Mart yerel seçimi, kıran kırana bir rekabete sahne olan 2018’in rövanşıydı bir bakıma. İki parti yine aynı adaylarla sahaya çıktılar. Bu kez sandıktan galip çıkan, 2019 yenilgisinden sonra pes etmeyip hemen bir sonraki seçimin hazırlıklarına başlayan Mustafa Bozbey oldu.Bozbey sandıkta 860 bin oy alırken, Aktaş’ın oyu 693 binde kaldı. İkisi arasındaki fark 167 bin dolayındaydı.Sonucun şaşırtıcı olan bir tarafı, bundan 10.5 ay önce yapılan genel seçimde AK Parti’nin sandıklarda yine mutlak bir üstünlük sağlamış olmasıydı Bursa’da.BOZBEY, OY SAYISINI BÜYÜK ÖLÇÜDE TEKRARLADIBursa’nın 2019 yerel seçimini yakından izleyip öncesinde ve sonrasında iki ayrı yazıyla değerlendirdiğim için, beş yıl sonra özel bir ilgiyle bu ilimizdeki tabloya yeniden baktım. Eski bilgilerimin ışığında oy kalıplarındaki hareketliliği anlamaya çalıştım.Bursa’daki sonuçları üç ayrı düzlemde inceleyelim. Önce, 31 Mart sonuçlarını bir önceki 2019 yerel seçimiyle kıyaslayalım. Bunu yaptığımızda, Bozbey’in oyunu 851 binden (yüzde 47.03) bu kez 860 bine (yüzde 47.62) çıkardığını görüyoruz. Bozbey, seçmen sayısı itibarıyla aslında büyük ölçüde 2019’daki oyunu tekrarlamış, çok az miktarda üstüne çıkabilmiştir.Buna karşılık, Cumhur İttifakı’nın ortak adayı olarak yarışa giren AK Parti adayı Aktaş, 2019 yerel seçiminde ittifakın da desteğiyle 898 bin oy alırken, bu kez oyu 693 bine inmiştir. Yani 205 bin dolayında bir gerileme söz konusudur Aktaş cephesinde.Burada altı çizilmesi gereken nokta, Aktaş’ın 31 Mart’ta aldığı toplam oy içinde beş yıl önce olduğu gibi yine MHP oylarının da bulunmasıdır.Bu arada, MHP’nin 14 Mayıs’taki milletvekili seçiminde Bursa’da 179 bin dolayında oy aldığını not ederek, bu durumu AK Parti’nin bu ildeki oy kaybını okumaya çalışırken hesaba katmalıyız.KATILIM 10.5 AYDA 269 BİN KİŞİ GERİLEDİHer halükarda Bursa’daki seçim sonucunu değerlendirirken, katılım meselesini de önemli bir faktör olarak kayda geçirmeliyiz.Bursa’da katılım oranı 2019 yerel seçiminde yüzde 85.82, geçen 14 Mayıs milletvekili seçiminde ise yurtiçi oylarda yüzde 90.92 oranında gerçekleşmiştir. Geçen 31 Mart yerel seçiminde ise yüzde 78.83’e gerilemiştir bu oran. Bursa, yüzde 78.55 olan Türkiye ortalamasının çok az üstüne çıkmıştır.Konuya seçmen sayısı üzerinden şöyle de yaklaşabiliriz: Bu ilimizde 14 Mayıs’ta 2 milyon 152 bin kişi oy kullanırken, 31 Mart’ta sandığa giden seçmenlerin sayısı 269 bin eksiğiyle 1 milyon 883 bine inmiştir.14 MAYIS’TAKİ FARKLI GÜÇ DENGESİ31 Mart sonuçlarını değerlendirirken, ikinci düzlemde arka planda on buçuk ay kadar öncesinde 14 Mayıs’taki milletvekili seçiminde Bursa’da sandıklara yansıyan siyasi güç denklemini hatırlayalım.Grafikten de görüleceği gibi, AK Parti geçen 14 Mayıs’ta 818 bin oy ve yüzde 38.85 gibi bir oranla yarışı önde bitirmişti. MHP’nin 179 bin oyu eklediğinizde iki partinin sayısal gücü 997 binle bir milyon eşiğine yaklaşıyordu.Buna karşılık, AK Parti’nin 2018’e kıyasla 50 bin oyluk bir gerilemesi söz konusuydu. Ayrıca, Yeniden Refah Partisi de 76 bin oyla AK Parti oylarını etkileyebilecek yeni bir aktör olarak sahneye çıkmıştı Bursa’da. CHP’nin oyu 513 bin dolayındaydı. Ana muhalefet partisi, 2018’de aldığı 432 bin oyun 80 bin kadar üstüne çıkmıştı. İYİ Parti ise 256 bin oyla gücünü oran olarak korumuştu.Ve nihayetinde HDP’nin devamı olan Yeşil ve Sol Gelecek Partisi, 90 bin dolayında bir oya sahipti bu ilde. HDP’nin bir önceki 2018 milletvekili seçiminde Bursa’da aldığı oy 100 binin biraz üstündeydi.Cumhurbaşkanlığı seçiminde ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ikinci turu 1 milyon 118 oyla (yüzde 54.66) önde bitirirken, rakibi Kemal Kılıçdaroğlu 927 bin oyda kalmıştı. (Yüzde 45.34)MECLİS PUSULALARINDA PARTİYE, AMA BELEDİYE BAŞKANINDA BAŞKA PARTİYEGörüleceği gibi, Cumhur İttifakı’nın adayı Aktaş’ın 31 Mart’ta aldığı 693 bin oy, Bursa’da 14 Mayıs’ta belirmiş olan siyasi güç dengesi esas alındığında azımsanmayacak bir gerilemeye işaret ediyor.Bu noktada CHP adayı Bozbey’e dönük oylardaki geçişleri tahlil edebilmek için üçüncü düzlemde önemli bir göstergeye bakmamız gerekiyor. Bu, Bursa genelinde partilere ilçe belediye meclisleri için kullanılan oylardır. Bu pusulalarda kullanılan oylar daha çok parti aidiyeti üzerinden verildiğinden, il ölçeğinde adaydan çok doğrudan partinin gücünü okuyabilmek açısından anlamlı bir veri sunuyor.İşte bu verilere baktığımızda şu dikkat çekici sonuçlarla karşılaşıyoruz. Bursa’da ilçe belediye meclislerinde İYİ Parti için 31 Mart’ta ilçe belediye meclislerinde toplam 85 bin oy kullanılmıştır. (14 Mayıs’ta Bursa’da 256 bin almıştı bu parti) Buna karşılık İYİ Parti’nin Bursa’da belediye başkanlığına aday gösterdiği Yüksel Selçuk Türkoğlu’na yaklaşık 41 bin oy çıkmıştır.Demek ki, ilçe belediye meclislerinde bu partiye oy veren seçmenlerin yaklaşık yarısı, büyükşehir belediye başkanlığında başka bir adaya (muhtemelen Bozbey) yönelmiştir.MHP, Cumhur İttifakı içindeki uzlaşı çerçevesinde Bursa’da 17 ilçeden 2’sinde aday çıkarmıştır. MHP’ye ilçe belediye meclislerinde 31 bin oy çıkmıştır. AK Parti’nin ilçe belediye meclislerinde aldığı MHP destekli oy toplamı ise 631 bindir. İkisini eklediğimizde 662 bin gibi bir toplama ulaşıyoruz. Aktaş’ın oy toplamı 693 bindir. Bu durumda başka partilerden de AK Parti adayına sınırlı miktarda (30 bin dolayında) bir geçiş olduğu anlaşılıyor.YENİDEN REFAH’TA FARKLI ADRESE GİDEN OYLARDEM Partisi’nin ilçe belediyelerinde 39 bin kadar oy çıkarken, partinin büyükşehir başkan adayı İhsan Seylan’a bunun altında 29 bin kadar oy çıkmıştır. Bu seçmenlerin 10 bini başka bir adaya (muhtemelen Bozbey) yönelmiştir. Bu arada, bu partinin Bursa’daki seçmen tabanının 90-100 bin dolayında olduğu da hesaba alınmalıdır.Yeniden Refah Partisi’nin ilginç bir durumu var. Bu partinin adayı Sedat Yalçın’a 89 bin oy çıkarken, ilçe belediyelerinde partinin oyu 123 bine yükselmiştir. Neredeyse 34 bin oy belediye başkanlığında başka bir adaya gitmiştir. Büyük bir bölümünün AK Parti adayına yönelmiş olması muhtemeldir.Bursa’da ilçe belediye meclislerinde 73 bin oya sahip olan Zafer Partisi’nin adayı Bayram Kazancı’ya ise 39 bin oy çıkmıştır. Başka adrese giden seçmen sayısı 34 bin dolayındadır. Ana adres tahmin edilebilir.Keza, Saadet Partisi’nin belediye meclisleri oyu 42 bin olmakla birlikte, partinin adayı İkram Akkaya’ya destek sandıkta 23 bine gerilemiştir.BOZBEY’İN YARATTIĞI FARKBursa’nın aktardığımız bu veriler, geçen seçimde aslında Türkiye’nin özellikle metropollerin önemli bir bölümünde ortaya çıkan yönelişlerin bir yansımasıdır. Katılımdaki kayda değer gerileme, kuşkusuz Bursa’da alınan sonucun şekillenmesinde kritik bir faktör olmuştur.Bununla birlikte, buradaki düşüşün tümünün kategorik bir şekilde AK Parti’den kaynaklandığı da varsayılmamalıdır. Muhtemelen daha az oranlarda da olsa, başka partilerin seçmenleri de bu durumun ortaya çıkmasında rol oynamıştır.Ancak son tahlilde Bursa’da sonucu belirleyen faktör, Bozbey’in diğer partilerden oy çekebilme becerisi olmuştur. CHP’ye ilçe belediye meclislerinde toplam 697 bin (39.04) oy çıkarken, Bursalı seçmenlerin belediye başkan adayı Bozbey’e verdikleri oylar 960 bine (47.62) çıkmıştır. Bozbey, partisinin oyunun 8.5 puan kadar üstündedir ve bu kriterde CHP’de en kuvvetli performansı gösteren başkanlar arasındadır.