Yakın zamanda yerden kontrol edilen pilotsuz, başka bir ifadeyle “insansız” yolcu uçakları hizmete girebilir. Böyle bir uçakta seyahat etme cesareti gösteren kaç yolcu çıkar kestirmek zor, ama yolcuları cesaretlendirmek için öncelikle kokpitte personel sayısının azaltılmasıyla, gözlemci tek pilotla işe başlanabileceğine dair çalışmalar var. Gözlemci tek pilot uygulamasının da önce yolcu uçaklarıyla aynı özelliklere sahip kargo uçaklarında uygulamaya sokulabileceği belirtiliyor. Birçok araştırma ve değerlendirmeler, şu an yolcu uçaklarının tam otomatik ya da yerden yönetilen uçuş için yeterli teknolojiye sahip olduğunu gösteriyor. Ancak pilotsuz uçuşların yolcu uçaklarında uygulanabilmesinin önündeki en büyük engel, yolcuların psikolojik olarak hazır olmaması gösteriliyor.
HAYATIMIZA GİRDİ
Ancak insanoğlu psikolojisini yavaş yavaş pilotsuz uçuşlara hazırlarken, insansız hava araçları (İHA) da hayatımıza değişik noktalardan girmeye devam ediyor. Gözetleme, muharebe ve yük taşıma gibi görevlerle genellikle askeri alanda kullanılan İHA’lar artık sivil hayatımızın her yerinde. Özellikle de batarya teknolojisinin gelişmesi ve stabil bir uçuş sunan multikopterlerin (çoklu pervaneli hava araçları) yaygınlaşması da bunun önünü açıyor. Günümüzde İHA’lar sivil maksatlı olarak sıklıkla havadan film veya fotoğraf çekmek için kullanılıyor. Multikopterlerin altına takılan stabilizasyon sistemleri havadan harika kareler alınmasını sağlıyor. Bunun yanında internetten alışveriş devi Amazon, 2020’lere doğru, siteden satın alınan ürünlerin teslimatı için İHA’ları kullanmayı hedefliyor. Bu araçlarla insanlığa getirilebilecek kolaylıkların sınırı da tam anlamıyla insanoğlunun hayal gücüne bağlı. Peki insansız hava araçları hangi alanlarda, hayatımızı ne kadar değiştirebilir? TARLA EKEN İHA’LAR Japonya’da 1990’ların başlarından beri döner kanatlı, yani dikey iniş kalkış yapabilen helikopter İHA’lar tarımda kullanılıyor. Yamaha’nın ürettiği RMAX isimli bu helikopterler, iş gücünü azaltarak tarlaların daha düşük maliyetlerle işlenmesini sağlıyor. Uzaktan kumandayla yönetilen RMAX’ler, tarım uçaklarına göre çok daha ekonomik. Tohum serpme ve ilaçlama maksadıyla kullanılan bu İHA’lar, diğer hava araçlarına göre daha alçaktan uçabildiği için tarlayı daha etkili bir şekilde işliyor. RMAX’ler son yıllarda, Güney Kore ve Avustralya’daki çiftliklerde de kullanılmaya başlandı.
ARKEOLOG İHA’LAR
Ufak fırçalarla saatlerce, günlerce kazmak ama sonra hiçbir şey bulamayıp hayal kırıklığına uğramak... Buna benzer, arkeologları üzen deneyimler geride kaldı. Geçtiğimiz günlerde bir grup arkeolog insansız hava aracı kullanarak ABD’nin New Mexico eyaletinde Kızılderililere ait olduğu düşünülen bir köyün kalıntılarını buldu. Üzerinde ısı sensorlu kameralar taşıyan arkeolog dostu bu İHA, termal görüntü toplayarak araştırmacıların çöl zemininin altını görmesini sağlıyor. Böylece kazı ekipleri gömülü kalıntıları kazma kürek oynatmadan buluyor.
SAĞLIKÇI İHA’LAR
Dünyanın en saygın üniversiteleri Harvard ile MIT’nin tıbbi bilimler ve teknoloji bölümlerinde görev alan araştırmacılar, Afrika’nın ücra köşelerine aşı ve diğer zaruri tıbbi malzemeleri havadan taşıyabilecek bir insansız hava aracı geliştiriyor. Bu proje, 2014’ün başında Bill ve Melinda Gates Kurumu’ndan 100 bin dolarlık bir para ödülü kazandı. Benzer bir proje de Silikon Vadisi’nde konuşlanan Matternet isimli bir teknoloji firmasına ait. Matternet, karayoluyla ulaşımın olanaksız olduğu bölgelere kargo taşıyabilecek bir İHA projesi üzerinde çalışıyor.
İNTERNETÇİ İHA’LAR
Birkaç ay önce sosyal medya devi Facebook, İngiltere merkezli, güneş enerjisiyle çalışan İHA’lar üreten, Ascenta adında bir firmayı satın aldı. Sosyal medya sitesinin CEO’su Mark Zuckerberg, bu firmanın hava araçlarını kullanarak internet erişimini bütün dünyaya yaymayı amaçlıyor. Yüksek irtifalarda uçacak bu hava araçları, birbirleriyle bağlantılı uydu ve lazer ağının bir parçası olarak gökyüzünden uzak diyarlara internet taşıyabilecek. Diğer yandan Google da geçen ay İHA üreten Titan Aerospace adında başka bir firmayı satın aldı. Titan Aerospace, güneş enerjisiyle çalışan, ultra-hafif ağırlıkta insansız hava araçları tasarlıyor. Bu hava araçları ticari hava trafiğinden çok daha yüksek irtifalarda uçuyor ve yaklaşık 5 yıl havada kalabiliyor. Google da Facebook planlarını açıklamasa da bu İHA’ların da interneti dünyanın her yerine ulaştırmak için kullanılacağı belirtiliyor.
KARIN DOYURAN İHA’LAR
İnternetten yemek siparişi vermeye iyice alıştık. Şimdi sıra, bu verdiğimiz siparişi penceremizi açıp insansız hava araçlarından teslim almaya geldi. Yemek siparişlerinde ve yemek servislerinde İHA’ların kullanımını amaçlayan projeler oldukça fazla. Silikon Vadisi’ndeki bir restoran İHA’larla müşterilerine tako cipsi servis etmeyi planlıyordu. Ne var ki ABD Federal Havacılık Dairesi (FAA) buna karşı çıktı. 2015’te insansız hava araçlarının ticari ve hususi kullanımına ilişkin düzenleyici bir yasa çıkana kadar ülkede buna benzer planlar rafa kaldırıldı. Ancak bir yıl gibi kısa bir süre sonra bu planların hepsi hayata geçebilir.
Hava yolu ile seyahati zevkli hale getiren, özellikle uzun uçuşların olmazsa olmazı seyahat bakım çantaları (amenity kit) her sene yeni tasarım ve farklı ürünlerle uçaklarda yolcularla buluşuyor. Yolcuların rahat etmesine yönelik ‘amenity kit’lerin içinde, uçulan sınıfa göre, ünlü markaların hem cilt bakım ürünleri hem de uyku setleri yer alıyor. Bazı havayolları seyahat bakım çantalarını erkek ve kadınlara özel tasarlarken, çocuklar da unutulmuyor. Havacılık sektörünün en prestijli ödülleri arasında görülen Travelplus Airline Amenity Kit’in 2013 değerlendirmesi Hamburg’da düzenlenen yarışmayla neticelendi. Seyahat kitlerinin değerlendirme kriterlerinin belirlenmesinde, yolcu odaklı olmasının yanı sıra trend, memnuniyet, lüks, kullanılabilirlik ve dizayn faktörleri de göz önünde bulunduruluyor. Bu sene 20 farklı ödül kategorisinde, toplamda 120 aday değerlendirildi.
FIRST CLASS’TA EN İYİ SİNGAPUR
En iyi first class kadın amenity kit ödülünü Salvatore Ferragamo’nun ürünleriyle Singapur Havayolları aldı. First Class Uniseks ödülü Garuda Airlines’a, en iyi first class erkek amenity kit ödülü ise Oman Air’e gitti.
THY’YE İKİ ÖDÜL BİRDEN
Türk Hava Yolları (THY), bu yılki yarışmada iki ödül birden kazandı. Daha önce 2012 yılında yaratıcı tasarım dalında ödül alan “hac seyahat seti”, bu yıl üstün müşteri hizmeti ve yüksek kaliteli kabin içi seyahat kitiyle, en yenlikçi kategoride ilk sırada yer aldı. Hac görevini yerine getirmek isteyen yolcular için özel olarak tasarlanan paket içerisinde hac-umre şartlarına uygun olarak ve pratik bir biçimde kullanılabilecek eşyalar bulunuyor. Çanta aynı zamanda hem omuzda taşınabiliyor hem de bele takılabiliyor. THY ayrıca “En İyi Premium Ekonomi Seti” kategorisinde “Trio Seyahat Seti” ile ödül aldı. Hem kısa hatlardaki business sınıfa hem de uzun hatlarda comfort sınıfa sunulan set, 3 farklı seçeneğe sahip. Çanta ve içindeki ürünler Alman Bogner markasına ait olan seyahat bakım seti, değişik renk ve tasarımlarla dönüşümlü olarak yolcuların hizmetine sunuluyor.
EMİRATES 3 KATEGORİDE BİRİNCİ OLDU
Geçtiğimiz yıl first class’ta kadınlara özel seyahat kitleri kategorisinde birincilik ödülünü alan Emirates, bu yılki yarışmada 3 kategoride ilk sırada yer aldı. Emirates’in seyahat kitleri Bvlgari gibi ünlü markaların seyahat için gerekli olan ürünlerini içeriyor. Emirates bu yılki yarışmada business class’ta kadın, erkek ve çocuklar için seyahat kiti kategorisinde birincilik ödüllerini topladı. İçinde battaniye, emniyet kemerine takılabilen peluşlar ve mıknatıslı çizim tahtaları bulunan “Benimle Uç Canavar” (Fly with me Monster) koleksiyonu en beğenilen kitler arasında yer aldı. Seyahat bakım çantasında en iyiler THY seyahat bakım çantası.
THK Genel Başkanı Yıldırım: Çalışan sayımız 5 bin olacak
Türk Hava Kurumu (THK) Genel Başkanı Osman Yıldırım ile son yıllarda havacılığın her alanında yaptıkları atılımları konuştuk. Bu hafta Airport’a konuk olan Yıldırım ile yaptığımız sohbeti Habertürk TV’de pazar günü 16.15’te izleyebilirsiniz. Yıldırım ile yaptığımız sohbetten ilginizi çekecek birkaç detay vereyim.
“Türk Hava Kurumu’nu 500 kişi ile aldık, şimdi 2 bin 500 kişi çalışıyor. Çok değil 2-3 yıl sonra çalışan sayımızı 5 bine çıkarmayı hedefliyoruz. Çünkü yatırımlarımız devam ediyor.”
“THK Üniversitesi geçen yıl 127 mezun verdi, bunların büyük bir çoğunluğu işe girdi ve önemli bir kısmı da THK şirketlerinde çalışıyor.”
“Geçmişte 2 bin 500 TL kira getiren yerden şimdi 27 bin TL kira alıyoruz.”
“Uçak fabrikamız çalışmalarını sürdürüyor. Haziran ayı içerisinde Başbakanımız tarafından açılacak ve uçağımız da roll-out yapacak. Temmuzda ise kesinlikle ilk uçuşunu gerçekleştirecek.”
“Onur Air’i biz almak istiyoruz ancak olmazsa, THK olarak hava taşımacılığıyla ilgili çalışmalarımızı sürdüreceğiz.”
“Ben mucit değilim, arkadaşlarımla birlikte yapılan güzel şeyleri görüyorum, onları daha iyi yapmanın yollarını arıyorum. Mevcut durumu kabul etseydim sizinle fitre zekât konuşurduk.”
