“Hazine Borç Üstlenim” tartışmasına herkes bir kenarından dahil oluyor. Halbuki bu ifadeyi ilk defa 11 Ekim 2012‘de “Müteahhitlerin borcu Hazine’ye binecek” başlıklı yazımda kamuoyuna duyurmuştum. İzmit Körfez Geçişi‘ni kazanan NurolÖzaltın- Makyol-Astaldi-Yüksel Grubu‘nun kredi bulamadığına dair yazılarım üzerine Makyol Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Çebi ile Ekim 2012’de bir araya geldim. O tarihlerde 8 Türk bankasından 1 milyar 350 milyon dolarlık finansmanın kesinleşmesi için Hazine ile “Borç Üstlenim” anlaşmasının detaylarını konuştuklarını ifade eden Çebi, şu açıklamayı yapmıştı: “Herhangi bir fesih durumunda projenin borcu, Karayolları’nın borcu olacak. Bizim de özsermayemiz yanacak. Hazine de buna garanti verecek.”
Aynı şekilde Avrasya Tüneli Projesi için de finansman bulunamıyordu. Yapı Merkezi ve SK Engineeringand Construction ortaklığının Avrasya Projesi‘ne 960 milyon USD kredi bulduğunu ise Fas’ta Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ersin Arıoğlu‘ndan öğrenmiştim. İşte 19 Aralık 2012 tarihli yazımdaki o ilginç detay:
“TC Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı ile kreditör bankalar arasında ilk defa bir borç üstlenim anlaşması da imzalanarak Türkiye’de son dönemlerde ihalesi yapılmış ve aynı şekilde borç üstlenim içeren birçok mega Yap-İşlet-Devret ve benzeri projelerin de önü açılmış oldu.”
Buyurun tartışmaya devam edin.

İhaleler yerli kömürün önünü açacak

Yerli kömüre yatırım yapılmadığından şikâyet ettiğimiz dönemleri galiba termik santral ihaleleriyle geride bırakacağız. Geçen hafta Kemerköy ve Yeniköy termik santrallarının özelleştirme ihalesine 6 gruptan teklif geldi ve iyi bir fiyata özelleşecek. Kurulu gücü 1050 megavat olan santral, bulunduğu bölgenin de etkisiyle 2 milyar 671 milyon dolar bedele IC İçtaş‘ın oldu. 1 megavat kurulu güç, yaklaşık 2 milyon 543 bin dolara satıldı ki, sıfırdan bir termik santralda 1 megavat kurulu gücün 1-1.5 milyon dolar maliyeti var. İhalesi dün yapılan 300 megavat kurulu gücü olan Çatalağzı Termik Santralı ise 5 grubun katılımıyla 351 milyon dolarlık bir rakamı gördü. Ancak Çatalağzı‘nın kömür sahası yoktu, dolayısıyla kıyaslama için parametrelere bakmak gerekir.
Yaklaşık 2 yıl önce 16 firmanın katılımıyla Elektrik Üretim AŞ‘ye (EÜAŞ) ait 600 megavat gücündeki Seyitömer’i 2 milyar 248 milyon dolarla Çelikler İnşaat kazanmıştı. Son 2 ihaleye bu kadar teklif gelmese bile ortaya çıkan rakamlar iyi. Ancak kurulu güçler üzerinden değerlendirme yapmak yanlış. Çünkü termik santralın ürettiği yıllık elektrik miktarı, ünitelerinin yaşı ve jenerasyonu, konumu, arsası, kömür sahasının olması, kullandığı kömürün kalori değeri, talip olan şirketin santralla, bölgeyle ve enerji sektörüyle ilgisi fiyatı etkiliyor.
Özelleştirme İdaresi Başkan (ÖİB) Vekili Ahmet Aksu‘nun da 30 Mart sonrasına sarkan özelleştirmelerin gidişatından ve ortaya çıkan rakamlardan memnun olduğunu dün yaptığım görüşmede teyit ettim. Böylece kamunun elindeki santrallar özellerde verimli kullanılacak ve yeni santrallar da devreye girecektir. Türkiye ekonomisine yerli kömürün dahil olmasıyla katma değer üretecek, istihdam artacak, daha az doğalgaz ithal edilecek, cari açığa etkisi olacak ve santralların bulundukları bölgeler de hareketlenecektir. Yeter ki ortaya çıkan bazı sorunlar da sağlıklı bir şekilde çözülsün.