Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ'nin (TETAŞ)
özel sektörden elektrik alımı için açtığı ihalede komisyona gelen teklifler karşısında şaşırmamak elde değil. Kısa süre önce gerçekleşen Nükleer Yarışma için verilen teklif karşısında enerji çevrelerinin yaptığı açıklamalar ile bu rakamları yan yana koymak dahi mümkün değil.
Bir yanda yaklaşık 20 milyar dolarlık bir yatırımla üretilecek nükleer santrallerden elde edilecek enerji, diğer tarafta çoğunun amortismanları dahi bitmiş 50-100 milyon dolar aralığında başlayan termik ve hidroelektrik yatırımlarından üretilen elektik için ihaleye teklif edilen rakamlar var. Türkiye'deki enerji lobisi galiba bizleri cahil-cühela, enerji bürokratlarını da iş bilmez kişiler olarak görüyor.
Mersin Akkuyu'da yapılması planlanan Nükleer Santral Yarışması'nın üzerinden ne kadar zaman geçti? Nükleer için teklif edilen rakamı düşünün. Ve o tarihlerde gazete köşelerinde ahkâm kesenler, enerji lobileri adına fikir beyan edenler, 20 milyar dolarlık bir yatırımla ortaya çıkacak elektrik maliyet detaylarına, bir de TETAŞ'a teklif yapan yatırımcılara ve rakamlarına baksınlar. Ciddi anlamda bir ahlaksızlık söz konusu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından önemli bir yetkili TETAŞ'ın ihalesine teklif edilen rakamları şöyle değerlendirdi:
'TETAŞ'ın yapmış olduğu fiyat tespit çalışmalarının çok üzerinde teklifler geldi. Enerji maliyetlerinin üzerine çok aşırı kar marjı koyarak teklif yapmışlar. Kısa sürede zengin olmak, para kazanmak amacındalar. Bir, iki yıl içinde yatırılan parayı amorti etmek, dünyanın neresinde görülmüş.
TETAŞ'a yapılan tekliflerde devlete sırtını dayamayanlar zengin olamaz anlayışı var. 4628 sayılı kanunda yapılan değişiklikle elektrik alır ve dağıtır mevzuatı çerçevesinde TETAŞ, elektriği sözleşmelere bağlı olarak alıp satacak, ama bu rakamlarla değil. Bu teklifi yapanların çoğu bizimle daha önce yaptıkları sözleşmeleri iptal edip ikinci sözleşmelerle serbest piyasa şartlarında daha yüksek fiyatlardan elektrik satıyorlardı. Gelen son teklifler bu açıdan çok garip ve astronomik.
Biz bu ihaleyle 4 yıllık projeksiyonu görmek istedik. Stabil olarak elektrik temin edelim istedik. Teklif yapanlar da kredi kaynaklarına karşı bize gösterdikleri rakamları teminat gösterip, yatırımlarını finansa edecek, 4 yıl içinde de yatırdıklarını geri alacaklar. Ancak bu tekliflerle bizim düşüncemiz örtüşmüyor. Böyle bir dünya olur mu?
Bunlar sözleşmelerin iptal edip serbest piyasa rakamlarından TETAŞ'a elektrik satan firmalar. Şu anki teklifleri Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi nin,( PUMUM) fiyatlarının çok üzerinde. Kısa vadede kar etmek, zengin olmak mantığıyla verilmiş bu rakamlar, çok yüksek ve ahlaki değil.'
Yetkili ve etkili kaynağımın tespitleri böyle. Doğalgaz ve termik santraller içinde en düşük teklifi veren Silopi Elektrik'in rakamı 19.59 kr/kwh. TETAŞ'ın azami fiyat olarak açıkladığı rakam ise 19.16 krAvvh. Diğerlerinin rakamı ise TETAŞ'ın azami fiyatların oldukça üzerinde. Bu ihale nasıl sonuçlanır? Merak edilmez mi?
İhaleye gelen rakamlar, nükleer santral için verilen 15 dolar sentin üzerinde. Dolayısıyla bu konuyu uzun süre masada tutmam gerekiyor. TETAŞ, iyi niyetle özel sektörden elektrik enerjisi alımı için yola çıkarken özel sektörün art niyetinin deşifre edilmesi gerekmez mi?
