Türkiye’nin komşularıyla olan ilişkilerini belirleyen ana unsurlar son yıllarda ciddi değişim geçiriyor. Ekonomi ve özellikle enerji nakil hatları ağırlığını daha fazla hissettirmekle kalmıyor, Amerika’nın Irak’ta bulunma sebebiyle birlikte, el altında PKK ile yürüttüğü ilişkilerde bile enerji konusu birinci sırada yer alıyor.

            Benzeri stratejilere Rusya’da eski SSCB üyesi devletlere uyguluyor. Enerji kaynaklarına sahip ülkeleri ve geçiş hatlarını sıkıştırmak, problemlerine artırmak için operasyonlar yapıyor. Ermenistan-Azerbaycan ilişkilerinin bu boyuta gelmesinin asıl müsebbibi de Rusya’dan başkası değildir.

            Dün Irak’tan Nabucco Doğal Gaz Boru Hattı için gelen iyi haberi, birileri öylesine acayip yorumlamış ki, adeta projede son umutta tükenmiş, yapacak bir şey kalmamış. Hatta bu sebeple Rusya’nın Güney Akım projesi bir adım öne geçmiş. Elbette bu yorumları yapanların destek aldığı lobi yaptığı merkezler var. Ancak gerçekler hiç de öyle değil.

            Çünkü Irak gazının Türkiye ve bölge açısından çok kayda değer önemi söz konusu. Her ne kadar da Irak merkezi yönetimi 'Kürtlerle görüşüldü' itirazıyla gelişmeler izin vermese dahi, neticede Irak gazının sevk edileceği en iyi güzergâh Türkiye. Tek sorun Iraklıların bu konuda ortak mutabakata varmaları. Bunu da çözecek olan adres belli. Ve desteklemek zorunda olduğu proje Nabucco.

            Başka bir açıdan bakıldığında ise Irak gazının Nabucco projesine dâhil olmak üzere Türkiye’ye gelecek olması, terörün biteceğine işaret ediyor. Enerji nakil hatlarında Rusya ile ABD-AB rekabeti Irak’ta yeni bir tablonun ortaya çıkmasını sağlayacak. Dolayısıyla PKK terörü yakın bir zaman dilimi içinde dış desteklerden yoksun kalacak. Enerji kaynak ve güzergâhlarının güvenli olma şartı PKK’yı pazarlık masasından, maşa olarak kullanılmaktan bertaraf ettirecektir.

            Yakın bir zaman içinde (bu yaz olabilir) ABD, AB,  Irak ve Kuzey Irak Kürt Yönetimi mecburen PKK’yı etkisiz hale getirip, enerji kaynaklarının Batı’ya akmasını sağlayacaklar. Böylece Türkiye’nin iç kanamasına sebep olan bir musibet enerji kavgalarından nasibini alarak geri plana düşecektir.     

            Bu sebeple Irak’ın kuzeyinde gerçekleştirilecek 8 milyar dolarlık yatırımla Nabucco'nun gaz sıkıntısını ortadan kaldıracak proje önemlidir. Irak içindeki tartışmalar ise normaldir, ama gaz akışını engelleyecek bir durumu yoktur. Bilinmesinde fayda var; Nabucco’nun ticari olabilmesi için tek başına Irak gazı yeterlidir.

            Teknik detaylara bakıldığında ise daha pahalı ve problemli güzergâha sahip olan Güney Akım’ın Nabucco’dan önce faaliyet geçmesi pek mantıklı görünmüyor.

            İsrail ile horon tepmek

            Türkiye, enerji projelerinin altından yüz akıyla çıkarsa, savunma için harcadığı kaynaklarını da muhafaza etmiş olacak. Hatta bu dinginlikle yerli savunma sanayi daha hızlı gelişecektir. Çünkü İsrail başta olmak üzere çeşitli ülkelerden terörle mücadelede aciliyet kesbettiği gerekçesiyle satın almak zorunda kalınan savunma araç ve ekipmanları için büyük paralar ödeniyor. 

            Son örnek Irak ve İran sınırından PKK sızmalarına karşı kullanılması düşünülen İsrail yapımı Heron insansız hava araçları. Bunun ihalesine yapan, işi İsrail verenlere sormak gerekir; ‘Yıllardır neredeydiniz?’ PKK sorunu kaç yıldır var? Sınırlardan sızmalar yıllardır gerçekleşirken neden geç kaldınız? Ya da Türkiye’nin bu uçakları yapma kabiliyet ve becerisi olmasına rağmen işi neden İsrail’e veya yabancı ülkelere havale ediyorsunuz.’

            Bu soruların tek cevabı var; Birileri bu işten ciddi şekilde nemalanıyor. Başka izahı yok. Türkiye’nin, ihale detaylarına aykırı olarak teslimatı geciken Heronları, ortaya çıkan yeni gelişmeler ışığında iptal etmesinden daha makul yol görünmüyor.

            Savunma Sanayi Müsteşarlığı’nın Türk Savunma Sanayi Ürünler Katalogu’nda İnsansız Hava Araçları şu şekilde sıralanıyor.  

            1 - Atış Hedef Uçağı (TURNA)

            2 - Mini İnsansız Hava Aracı

            3 - Mini İnsansız Hava Aracı

            4 - Türk İnsansız Hava Aracı (TİHA)

            5 - İnsansız Mini Helikopter (Malazgirt)

            4 yıl önce Türkiye – İsrail arasında imzalanan 10 adet ‘Heron’ tipi insansız hava aracı alım anlaşmasının görünen maliyeti 185 milyon dolar. Heron alımı anlaşması, İsrail Havacılık ve Uzay Sanayi Kurumu ile yapıldı. Bir yıl önce gelmesi gereken Heronlar, kısa süre önce İsrail ile yaptığımız ‘horon tepme’ oyunu üzerine tamamen çıkmaza girdi.

            Bu ihaleyi 4 yıl önce İsrail’e verenler, aynı görevi yukarda listesini verdiğimi insansız hava araçlarını yapan Tusaş Havacılık ve Uzay Sanayii’ye (TAI) vermiş olsalardı, şimdi bu böyle bir sorunumuz olmayacaktı. İsrail’in yolunu gözlemiyor, hatta biz başkalarına bu araçları satıyor olacaktık. Sadece Heron yüzünden Kuzey Irak’ta PKK’nın yeni bir destek bulmasını ister misiniz?