İzmit Körfez Geçişi ihalesini 2009'da kazanan, ama geçen zamanda özkaynak sıkıntısından kredi bulamayan konsorsiyumu Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım uyarmış. Zira yaptıkları iş can sıkan bir boyuta gelmiş, hatta küçük bir şikâyet halinde ağır hukuki yaptırımları olacak hale ulaşmış durumda. Ben de bir yıldır bu konuya dikkat çekiyorum, ama yönlendirmeye çalışanların dışında henüz sağlıklı bir şekilde aydınlatan olmadı.
Zira İzmit Körfez Geçişi ihale sözleşmesinde mealen, "Kredi temini için taraflara 6 ay ek süre verilir ve mücbir sebep durumunda bir 6 ay daha ek zaman tanınır" deniliyor. İhale yapılmış 2009'da. Biz gelmişiz 2013'e halen daha ortada kredi sözleşmesi yok. Daha da vahimi, bu projede sürenin kredi sözleşmesiyle start alacağını konsorsiyum ortaklan ileri sürerken Karayolları Genel Müdürlüğü, bu sürenin ne zaman başladığını bile açıklayamıyor. Halbuki konsorsiyum üyeleri aralarında kura çekerek işe başlamışlar. Peki, ihale şartnamesine göre kredi bulmadan iş başlama, sahaya girme yetkisini kimden aldılar? Bu yasal mı?


Hazine'den tuhaf kredi formülü

Ulaştırma Bakanı Yıldırım, İzmit Körfez Geçişi projesinde geç kalındığından hareketle, "Yatırıma konsorsiyumu geçen hafta çağırdım, konuştum. Ne kadar gecikirlerse kendi işletme sürelerinden kaybederler" demiş. İşletme sürelerinden ne kaybedecekler, anlamadım. Nurol önderliğindeki konsorsiyum üyeleri Özaltın-Makyol-Astaldi-Yüksel Grubu, zaten sahada çalışıyor. Demek ki süre henüz başlatılmamış, kredi anlaşması bekleniyor.
Hatta hukuki açıdan da gri bölgenin içine girildiğinden bürokrasiyi de sıkıntılı bir sürece sokuyorlar. Bir yetkili, "Bu ihalenin çoktan iptal edilmesi lazımdı, ama konsorsiyum kredi bulmadan ciddi harcama yapmış, işi içinden çıkılmaz duruma getirmiş" yorumunda bulundu. Kredi ise özsermaye sorunu yüzünden bulunamamasına rağmen yasal olmayan şekilde işe başlandı. YİD modeli ihale şartnamesine aykırı olarak da Hazine'nin "borç üstlenim" yöntemiyle kredi bulunması için hukuki olmayan bir adım atılmak isteniyor.


Avrasya Tüneli ile yol açıldı

YİD modeliyle ve kamunun mali sorumluluklarını özel sektöre yükleyen finansman yöntemiyle yapılan ihalelere Hazine hangi hakla ve mantıkla garanti verebilir. Kreditörlerle borç üstlenim anlaşması imzalayabilir. Bu ihale şartnamesinin sonradan değiştirildiği anlamına gelmez mi?
Boğaz'ın altından lastik tekerli araçların geçişini sağlayacak Avrasya Tüneli Projesi'ne de finansman bulunamıyordu. Yapı Merkezi ve Güney Koreli SK Engineeringand Construction ortaklığının ihalesini kazandığı Avrasya Projesi'ne 960 milyon USD kredi bulunmuş. Ama nasıl? İşte o ilginç detay:
"TC Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı ile kreditör bankalar arasında ilk defa bir borç üstlenim anlaşması da imzalanarak Türkiye'de son dönemlerde ihalesi yapılmış ve aynı şekilde borç üstlenim içeren birçok mega Yap-İşlet-Devret ve benzeri projelerin de önü açılmış oldu."
Bu işin sonu hayra alamet değil...