Türk Hava Yolları'nın İstanbul-Amsterdam seferini yapan Boeing 737-800 model yolcu uçağının 25 Şubat'ta, Schiphol Havaalanına inişi esnasında yaşadığı kaza sonrası bizim medyada çıkan haberlere hangi açıdan bakmak gerektiği konusunda kararsız kaldım. Pilotlar, uzman adı altında piyasayı yönlendirmeye çalışanlar, bazı hava yollarının uçuş tarifesini (time table) belge diye sunanlar, Boeing'in tasarım hatasını ilk bakışta anlayanlar, uçağın kokpitini gazete sayfasına taşıyıp radyo altimetresini arayanlar, değişik gazetelerde farklı cihazları altimetre diye gösterenler, altimetreyi ısrarla altometre yapanlar... O kadar tuhaflıklar oldu ki, anlatmakla bitirmek imkânsız.
Medyamız, yazımın başlığını görüp, altını okumadan yarın bir manşet daha atabilir; "Boeing uçaklara dikiz ayna konacak" diyebilir. Hatta kazanın bir sebebini de dikiz aynası eksikliğine bağlayabilirler.
Medyayı yönlendirenlere, arka arkaya basın toplantısı, düzenleyip
yorum yapanlara da söylenecek çok şey var. Türkiye Havayolları Pilotlar Derneği (TALPA) yönetici ve üyelerinin nasıl faka bastıklarını gördük.
YEDİ YILDA DÖRT KAZA
Bir kez daha vurgulamakta fayda var: Uçak kazaları üzerine yorum olmaz. Varsayımla değerlendirme yapıl-
maz. Uçak kazalarını tek başına değerlendirecek uzman da piyasada yoktur. Ne bir pilot, ne bir teknisyen, ne bir uçak mühendisi, ne bir hava trafik kontrolörü, ne de havacılıkla hemhal olmuş bir gazeteci, uçak kazalarının oluş biçimleri üzerine uzman görüşü beyan edemez. Ederse, işte böyle olur.
Peki, ne yapılabilir? İhtimaller gündeme gelir. Görgü şahitleri veya başkalarının iddiaları söylenir. "Yakıt bitti" denir. Wake Turbulance veya vorteks ihtimaline dikkat çekilir. Uçağın havada tutunma sorunu yaşadığı söylenir. Kazayı yaşayanlar o atmosferi anlatabilir. Önemli olan, bütün bunların iyi değerlendirilmesidir. Bizlere düşen, kendi tecrübelerimizle ve uzmanlar eşliğinde sağlıklı bilgilendirme yapmak, yanlışları düzeltmektir.
Artık bu kazadan sonra Boeing, Türk medyasının kaza yapan uçaktaki tespitlerini dikkate alıp, tüm modellerine dikiz aynası koyar!
Son söz; Türk Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü yetkisiyle sefere çıkan uçaklarımızın yaptığı kaza oranı yüksek. 2002'den buyana dört kaza; Diyarbakır, Irak, İsparta ve Amsterdam.
ÇİN, AIRBUS VE BOEING'E RAKİP OLACAK
Çin Ticari Uçak Şirketi, Comac 919 adını taşıyacak ilk büyük ticari uçak üretiminde hızlı adımlar atmaya başladı. Comac 919'un banttan çıkış tarihi olarak 2014 yılı hedeflenirken, ilk uçuşunun da 2014 un sonlarına doğru gerçekleştirilmesi planlanıyor. Hizmete giriş yılı olarak ise 2016 yılı öngörülüyor. Çin, Boeing 737 ve Airbus'm A320'nin yerini alacak yeni modeller üretmesinden önce 919u pazara sunmak istiyor. Uçak 130 ila 200 yolcu kapasiteli olacak.
