Putin'in Türkiye ziyaretini herkes yakın durduğu konu itibarıyla ele aldı, yorumladı. Görüşmelere katılan önemli bir yetkiliye atmosferin nasıl olduğunu sordum; "Yüz tazeleme havasında geçti. Yeni bir gelişmeden ziyade, daha önceki konular yeniden güçlü ve arzuyla ele alındı. Rusya, Türkiye ile ilişkilerini geliştirme isteğinde güçlü olduğunu ortaya koydu. Fakat enerji konusunda Ruslar, halen daha Türkiye'yi geçiş güzergâhlarıyla, alternatif hatlarla stratejik ortak görmekten ziyade pazar olarak düşünüyorlar" yorumunu yaptı.
Enerji konusu elbette gündemin ağırlık noktasını oluşturuyordu, hatta Ruslar, Sinop'a yapılacak ikinci nükleer santrala da talipler. Mersin'de yapılacak olanda ise Türkiye'nin karşı çıkmasına rağmen ısrarla vergi muafiyeti veya teşvik talep ediyorlar. Nükleer santral genel teşvik kapsamından çıkarılıp, stratejik konuma getirilince vergi muafiyeti doğacak. Türkiye de bunun karşılığında Rusya'dan bir adım bekleyecek. Bu konuda iki tarafın eşit kazanımlar sağlayacağı şekilde çalışılmasına karar verilmiş.
Samsun-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı'nı bu defa Ruslar gündeme getirip, "Aklımızda" demişler. Henüz somut adım yok, ancak yine kenarda bekletiliyor. Türkiye, Bulgaristan üzerinden yani Batı Hattı'ndan alınan 10 milyar metreküplük Rus doğalgazının, 6 milyarlık kısmının özel sektöre devrinden sonra geriye kalan 4 milyar dolarlık bölümünün de özel şirketlere aktarılması için Rusya'dan talepte bulunmuş. Ruslar şimdilik sıcak bakmamış, ancak kesin bir karar da yok. Neticeyi zaman gösterecek.


Rusya Suriye'yi aradan çıkardı

Türkiye-Suriye ilişkilerine yönelik Rusya'nın gösterdiği tepkilerde ciddi bir geri adım söz konusu. İlk işaret Rusya'nın Ankara Büyükelçisi'nden gelmişti. Ankara'ya indirilen Suriye uçağındaki kargoya yönelik iddialarında yumuşak bir ifade kullanıp, parası ödenmiş teçhizatın Suriye'nin malı olduğunu söyleyip, artık ilgilenmediklerini ifade etmişti.
Hâlbuki Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 15 gün öncesine kadar Türkiye'nin bu ürünleri göstermesini istiyordu. Daha açık ifadeyle, gerçekten bazı noktaları gri olan bu konuda Türkiye'nin hatalı olduğunun altını çiziyordu. Daha önce yazdığım üzere, Türkiye uçağı indirmede haklıydı. Ancak sonraki süreç karışıktı. Rusya da bu noktada itirazlarını yapıyordu. Türkiye, Suriye uçağını indirme krizini iyi yönetti denemez. Yasal olmayan bir yükü taşıdığını iddia ettiği uçağı ve pilotunu göndererek başlangıçta hata yaptı. Kargolar da elimizde kaldı.
Hasılı iki ülke ilişkilerinin Suriye yüzünden yara almaması için Rusya, indirilen uçak mevzuunda iddialarında haksız olduğundan değil, ısrarında bir fayda göremediğinden geri adım attı. Türkiye'yi de bu tartışmadan kurtardı.


Putin neden Patriot füzeleri 'eski' diyerek eleştirdi?

Rusya ile geleceği yönelik başka tartışmalı bir konu ise savunma sanayi alanındaki ihaleler. Rusya, özellikle Türkiye'nin ihaleyle almak istediği füze savunma ihalesine bizzat Başbakan Erdoğan tarafından S400 füzeleriyle davet edilmişti. Ancak Rusya tarafı bu ihalede Batı karşısında şansı olmadığı kuşkusunu taşıyor.
Savunma Sanayi İcra Komitesi'ni (SSİK)oluşturan Başbakan Erdoğan, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel ve Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, 1 7 Temmuz 2012 tarihli toplantıda, dün Rusya Devlet Başkanı Putin'in altını çizdiği 'Patriotlar eski teknoloji' detayını yakından ilgilendiren bir karar almışlardı.
Aynen aktarıyorum; "Uzun menzilli bölge hava ve füze savunma sistemi projesi kapsamında alınan tekliflerin iyileştirilmesine yönelik olarak, Savunma Sanayi Müsteşarlığı tarafından yüklenici adaylarıyla görüşmelere devam edilmesine ve elde edilecek sonuçların Savunma Sanayi İcra Komitesi'ne sunulmasına... "
Türkiye'ye NATO kanalıyla gelecek Patriotlar tartışılırken Putin, bir sonraki adıma, 4 milyar dolarlık füze ihalesine üstü kapalı vurgu yaptı. Çünkü bugün NATO kanalıyla Patriotları Türkiye'ye kuranlar, yarın ihalede önceliği bu sisteme verebilir. Hatta bazı adımlar da atılmış olabilir. Putin'in endişesi işte burada devreye giriyor...