Harita uygulamaları çıkmadan önce, adresleri sora sora bulduğumuz zamanlarda yol tarif etmek vardı. Misafirliğe hep böyle giderdik. Camiler, okullar, hamamlar ve nice semtle özdeşleşmiş yapı, misafir oturması öncesi ilk uğranan duraktı. Doğru yolu oradan bulurduk.

Finansal piyasalar da aynen böyledir. Uluslararası yatırımcılara bir ürün, çözüm ya da varlık sınıfı pazarladığınız zaman öncelikle yol haritanızı sorarlar. Tarif edersiniz. Hangi caminin sokağından girince neyle karşılaşacaklarını anlatırsınız.

Bitcoin, malumunuz. Artık herkes ondan bahsediyor. Fiyat neredeyse 10 bin dolara kavuşmak üzere. Yazı basıldığında belki bu seviyeler dahi geçilmiş olacak. Sadece bu yıl içerisinde fiyat 10’a katlandı. Bitcoin’in piyasa değeri 160 milyar doları bulurken, kripto paralar olarak tabir edilen bu nevi paraların toplam büyüklükleri 300 milyar dolara yaklaştı. Alamayanlar hayıflanarak nasıl da alamadıklarını ve kaçırdıklarını, alanlar başarı hikâyelerini kıvanarak anlatıyorlar.

Peki bu “dijital paranın” adresi nedir?

Bitcoin aslında ilk kez bu denli sert zıplamıyor. 2013-2014 arasını da böyle geçirmiştik. Fiyat 60 dolardan 1000 dolara 3-5 ay içinde fırlayıvermişti. Zamanın en çok işlem gerçekleştirilen endeksi Japon Mt. Gox üzerinde bazı şüpheli işlemcilerin aktivitesi ile fiyatlar ve hacim uçmuştu.

Gandal, Hamrick, Moore ve Oberman’ın çalışmasından okunabileceği üzere “Willy” olarak adlandırılan işlemcinin aktif olduğu günlerde ortalama fiyat değişimi günlük +21.85 dolarken, kendisi işlem yapmadığında günlük kayıplar ortalama 88 sent oluyordu.

Willy bulundu mu? Hayır. İşlemlerin manipülasyon olma şüphesi güçlü mü? Hayli. Bu arada heybetli, Bitcoin işlem hacminin % 80’inin döndüğü Mt. Gox ne mi oldu? Üstünde işlem yapanların 850 bin paracığını çaldırdı ve iflasa başvurdu. 850 bin paracık çarpı şimdiki fiyat -kabaca 10 bin dolarsekiz buçuk milyar dolar ediyor.

Bitcoin daha fazla yükselebilir mi? Pekâlâ evet. Nasılsa bir sebebi olması gerekmiyor. Üstelik de sadece 21 milyon tane arz edilecek olmasına rağmen. Yani deflatif bir yapı. Yıllar içinde enflasyona yenik düşecek. Mecburen, yapısı gereği. Ancak fiyatı yükseleceği için alınıyor!

10 bin dolar bekleyen de var, 15 bin dolar bekleyen de. Tamam da neye göre?

Fiyat pekâlâ çok daha fazla yükselebilir; çünkü dijital paralar hem bugün hem yarın çok önemli bir ödeme aracı olacaklar. Üstüne inşa edilen “Blockchain/Kayıt Zinciri” teknolojisi ve kullanılan protokoller birçok sektörü dönüştürecek önemde. Öyleyse gelin regüle edelim bu piyasayı? O zaman daha sağlıklı olacak. Bu haliyle tam bir Ponzi Şeması.

*

Siz söyleyin. Bitcoin hangi hamamın yanına düşer?

*************

Düzenleyici otoritelerimizin açıklamalarından ve piyasayla yaptığım görüşmelerden bunu görebiliyorum. 2018 yılında, özlenen halka arz furyası geliyor olabilir. Sermaye piyasalarının gelişmesi için bu elzem.

Piyasamız ve kanunumuz gelişsin diye, tam da yeri gelmişken: Kurul ihraçları onaylarken ya da reddederken her üye aynı yönde mi karar veriyor bunu bilmek yatırımcıların hakkı.

Eğer kurul kararına şerh düşen bir üye varsa, bu şerhi de okuyabilmeliyiz. Çok daha şeffaf olmaz mı?