Bu hafta ABD'de yapılan iki grevle ilgili ilginç gelişmeler yaşandı. Otomotiv işçilerinin yaptığı greve ülke tarihinde ilk defa görev başındaki bir Başkan olarak Joe Biden katıldı. Senaristler ve oyuncuların başlattığı diğer grevde ise uzlaşmaya varıldı. Uzlaşılan konular arasında yer alan "yapay zekânın kontrolü ve yapay zekâya karşı iş güvencesi" maddesi hayli ilgi çekici. Zira yapay zekâ önümüzdeki dönemde çalışma hayatına etkileri bakımından en fazla üzerinde durulması gereken konulardan biri olacaktır. Yapay zekâ alanında gelişmelerin işgücü piyasalarına, iş hukukuna, sosyal güvenlik haklarına ve çalışanlara yönelik önemli etkileri tartışılacaktır.

ABD Başkanı Joe Biden, 26 Eylül 2023 Salı günü General Motors işçilerini grevde ziyaret ederek ABD tarihinde bir ilke imza attı. Grevdeki işçilerin bulunduğu yere gelerek destek açıklaması yaptı. Birleşik Otomotiv İşçileri (UAW) sendikası, işçilerin ücret artışları başta olmak üzere çalışma şartlarının iyileştirilmesini talep ediyor. Sendikanın başlattığı greve 13 bin işçinin yanı sıra parça dağıtım merkezlerinde çalışan 5 bin işçi de katılıyor. Biden, çok kısa süren konuşmasında işçilere "çok fazla fedakârlık yaptıklarını, ihtiyaçları olan zamları ve diğer hakları hak ettiklerini ve yüzde 40 oranında ücret artışı yapılması gerektiğini" söylüyor. ABD'de otomotiv işçilerinin ücretlerini düşüren ve hayat pahalılığı ödemelerini kaldıran Obama yönetiminin o dönemde Başkan Yardımcısının Biden olması ise ilginç bir durum ortaya çıkardı.

ABD'de grevlerle ilgili ikinci gelişme ise Amerikan Senaristler Birliği'nin (WGA) başlattığı 5 aylık grevin sona ermesidir. Sendikanın iş garantisi, ücret güvencesi ve yapay zekanın kontrolü talebiyle başlattığı greve Hollywood'daki 11 bin 500 senarist ile yaklaşık 65 bin oyuncu destek veriyordu. İşverenlerle uzlaşılan konularla ilgili 2-9 Ekim tarihleri arasında diğer sendika üyelerinin oylarına başvurulacak. Oylamada kuvvetle muhtemel uzlaşma onaylanacak. 27 Eylül 2023 tarihinde sona erdirilen grev sektörün belki de son 50 yıldır gördüğü en uzun grev oldu. Uzlaşılan konular arasındaki "televizyon yapımları ve filmlerde yapay zekâ kullanımına karşı kendilerine korumalar sağlanması" maddesi dikkat çekici konulardan.

Yapay zekânın çalışma hayatında işçilerin işlerini ellerinden alma potansiyeli taşıdığı endişesi var. Sendikalar da "yapay zekânın bazı meslekler için varoluşsal bir tehdit oluşturduğu" gerekçesiyle bu konuda güvence istiyorlar. Sektör uzmanlarına göre seslendirme sanatçılarının yerini yapay zekâ tarafından üretilen işler alıyor. Bunlar şimdilik daha çok sentezlenmiş seslerde, deepfake ve gençleştirme gibi görsel efektlerde kullanılıyor.

Goldman Sachs'ın yayımladığı bir rapora göre, yapay zekânın dünya genelinde 300 milyon tam zamanlı istihdama eşdeğer işin yerini alabilecek. 300 milyon tam zamanlı istihdamın ABD ve Avrupa'da şu anda çalışanların tüm işlerinin dörtte birine denk gelmesi meselenin önemini gösteriyor.

Yapay zekânın işler için tehdit oluşturduğu endişesinin önemli nedenlerinden biri de bu alanı düzenleyen kuralların yeterli düzeyde olmamasıdır. Avrupa Parlamentosu, Yapay Zekâ Yasası'nı onaylayarak, şirketlerin uyması gereken katı bir yasal çerçeve öngörse de mevzuatın 2025'te yürürlüğe girmesi bekleniyor. Hayatımızı kolaylaştıran dijitalleşmenin çalışma hayatına yönelik riskleri üzerinde daha yoğun tartışmalar yürütmemiz gerekiyor.